Przekopiowałam ze skanu treść tego pisma. Mogę udostępnić skan, ponieważ mogą się pojawić w tym tekście przekłamania zwłaszcza wzorów.
Warszawa dnia 20.O2.2002r.
GŁÓWNY INSTEKTORAT SANITARNY
Opracowało Stowarzyszenie Rzeczoznawców Sanitarno-Higienicznych w Warszawie
Materiały pomocnicze
do uzgadniania projektów wentylacji mechanicznej
zakładów żywienia zbiorowego
w zakresie wymagań sanitarnohigienicznych.
Zakłady zbiorowego żywienia wymagają r-reguły zastosowania wentylacji mechanicznej nawiewno —wywiewnej. Podstawowym zadaniem tej wentylacji jest między innymi:
-/ dostarczenie uzdatnionego zewnętrznego powietrza;
-/ usunięcie wydzielanych zanieczyszcxń jak ciepło, wilgoć, substancje zapachowe, produkty spalania gazu itp.
Intensywność wentylacji ustala się dla warunków letnich i zimowych w aspekcie:
-! na podstawie wydzielanych zanieczyszczeń - pomieszczenia produkcyjne;
-/ na podstawie jednostkowych ilości powiką wymaganych przepisami i normami np.:
na osobę łub aparat sanitarny;
-! na podstawie zalecanej krotności wymian powietrza /sprawdzająco".
Niniejsze "Materialy..." nie obejmują rozwiązai z zastosowaniem nowoczesnych technik lub urządzeń typu sufity wentylowane, okapy indukcyjne itp.
1. Ramowe wymagania minimalne.
-! sala konsumentów na jedno miejsce konsumpcyjne (mk) wg PN-B-03430/Az3:
-1 wentylacja [okna otwieranej: -/20 m3/h/mk bez palenia,
-/30 m3/h/mk dla palących;
-/ klimatyzacja -/ 30 m3/h/mk bez palenia,
-/50 m3/h/mk dla palących;
W uzasadnionych przypadkach w uzgodnieniu z technologiem można przyjąć współczynnik zmniejszający wykorzystanie miejsc konsumpcyjnych;
-! kuchnia —właściwą ilość powietrza należy ustalić na podstawie bilansu zysków ciepła lub wilgoci (orientacyjna krotność wymian powietrza na godzinę waha się od 15 do 30, w przypadku przekroczenia 40 wymian zaleca się weryfikację rozwiązania technologicznego lub chłodzenie powietrza);
-! przygotowalnie 4 - 8 w"mianIh;
-! zmywalnia naczń stołowych 5 - 10 wymian!h;
-! maazyny I - 3 wymianlh
-/ pomieszczenia szaf chłodniczych —ilość powietrza ustalić na podstawie zysków ciepła (dopuszcza się większe przyrosty temperatur);
-! zaplecze socjalno-sanitarne wg wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrzęśnia 1997 roku (Dz.U. z 1997r. Nr 129 poz. 844,ze zmianami).
2. Parametry powietrza w kuchni.
Temperatury obliczeniowe wewnętrzne i zewnętrzne dla wymiarowania instalacji grzewczej należy przyjmować zgodnie z wymogami PN-B-02402 i PN-B-02403 oraz wymogami
- 1-
L2 [m3/h]
gjx - X]
W - sumaryczne zyski wilgoci w pomieszczeniu [glh],
p - gęstość powietrza nawiewanego [kg!m3],
x - zawartość wilgoci w powietrzu wywiewanym
x - zawartość wilgoci w powietrzu nawiewany [g/kg].
technologicznymi. Dla potrzeb wentylacji w obiektach, a zwłaszcza w tych pomieszczeniach gdzie z zamontowanych urządzeń technologicznych wydzielane jest ciepło i wilgoć parametry te w strefie roboczej 12m nad podłogą" należy przyjmować wg PN-B- 03420 i PN-B-03421 lecz nie więcej niż:
-I zimą -(max. temperatura 25°C, max. wilgotność 65 %" max prędkość powietrza w osi strumienia 0,3 - 0,5 mis);
-/ latem (max temperatura nie powinna przekroczyć aktualnie panującej tem2peratury zewnętrznej o więcej niż: 3°C przy zyskach ciepła jawnego 50 W/m2
-/ okresy przejściowe —temperatury wewnętrzne nie powinny spadać poniżej temperatury obliczeniowej, a wilgotność względna w skrajnych przypadkach nie powinna przekraczać 70 %.
3. Określenie ilości powietrza wentylacyjnego w kuchni.
Podstawą do określenia ilości powietrza jest bilans ciepła jawnego sporządzony dla okresu letniego w oparciu o obcienieplne pomieszczenia [wzór uproszczony]:
L1 [m3/h] = 3,6Q /1,2j{deltat}
Q - ciepło jawne [Wat],
(deltat} t—t, [°C],
- temperatura powieta wywiewanego, względnie pomieszczenia [°C],
- temperatura powietrzbyiewanego [°C],
1,2 - iloczyn ciepła właściwego i gęstości powietrza.
Temperaturę powietrza w powyżej strefy roboczej bez ujemnego wpływu na wymogi higieniczne można powiększyć: na każdy 1 m powyżej 2 m nad podłogą:
-/ w zimie o 1, 0C /m,
-/wlecieo 1,5 °C/m.
Obciążenie cieplne pomieszczenia skiada się z zysków ciepła od nasłonecznienia, oświetlenia, ludzi oraz urządzeń technologicznych wydzielających ciepło.
Przy określaniu zysków ciepła należy przyjmować współczynnik jednoczesności pracy urządzeń zależnie od przeznaczenia obiektu i jego wyposażenia równy 0.6 - 0.8.
Zyski ciepła mogą pokrywać straty ciepła pomieszczenia powyżej +5°C lecz tylko w okresie grzewczym.
Zyski ciepła od wyposażenia umieszczonego pod okapami należy przyjmować w ilości 20 % wydzielanego ciepła.
Zyski ciepła od urządzeń należy przyjmować wg danych technologicznych.
W pewnych przypadkach należy sprawdzić ilość powietrza wentylacyjnego na podstawie zysków wilgoci
L2[m3/h] = W [g/h]/g[xw-xn]
W-sumaryczne zyski wilgoci, g - gęstość pow. nawiewanegokg/m3, xw,xn - zawartość wilgoci w pow. wywiewanym i nawiewanym g/kg.
Ilości powietrza obliczone wg wzorów Li i L2 nie należy sumować, lecz przyjąć wielkość większą.
Obliczona ilość powietrza wywiewanego stanowi łączną ilość powietrza wyciąganego przez okapy oraz przez wentylację ogólną. Jeżeli obliczona ilość powietrza przekroczy 40 wymian w ciągu godziny należy dokonać bezwarunkowo rewizji projektu technologicznego pod kątem:
-/ ograniczenia nadmiernego zgromadzenia sprzętu emitującego ciepło;
-I zwiększenia powierzchni tub kubatury kuchni;
-/ zastosowania osłon przeciw słonecznych maj lepiej po zewnętrznej stronie okien!;
-! zastosowania chłodzenia powietrza wentylacyjnego.
Powyższe zabiegi mogą być zastosowane rozdzielnie lub łącznie.
Krytycznej granicy 40 wymian powietrza nie należy przekraczać, gdyż mimo największej staranności i uwzględnienia wszystkich czynników trudno jest dobrać i zastosować jednocześnie skuteczną i nieuciążliwą wentylację.
4. Okapy.
Obliczenie ilości powietrza wywiewanego przez okap powinno być uzależnione od jego wrmiarów i usytuowania okapu:
V= 2*X*U*w*36OO [iu3/h]
V - ilość powietrza wyciąganego [m3/h],
X - odstęp od górnej krawędzi urządzenia do dolnej okapu [m],
U -obwód okapu [m],
Jako U obwód należy przyjąć dla okapu:
-! przyściennego: U =2 B + L [m},
-I pośrodku: U 2 B +2 L
gdzie B, L -wymiary okapu [m],
(UWAGA: krawędzie okapu powinny wystawać poza obrys grzejnych urządzeń kuchennych nie mniej niż 0,2 m);
Wx - prędkość porywania zanieczyszczeń, (minimalna prędkość porywania wynosi 0,08 mis dla okapu przyściennego i 0,06 ni1s dla okapu usytuowanego pośrodku pomieszczenia) —zalecana prędkość w = 0,10 mis.
5. Organizacja ukladów wentylacyjnych.
Przy projektowaniu instalacji wentylacji mechanicznej należy kierować się niżej wymienionymi zasadami:
-/ usytuowanie nawiewu i wywiewu powietrza powinno zapewnić swobodny ruch powietrza w całym pomieszczeniu bez tworzenia się tzw. "martwych stref";
-! kierunek przepływu powietrza powinien odbywać się od strony, w której nie występują zanieczyszczenia tj. od strony "czystej" do strony " brudnej";
-I zanieczyszczone bakteriologicznie powietrze sali konsumentów ze względów sanitarnych nie powinno przepływać do kuchni;
-! pomieszczenia o różnym poziomie wymagań sanitarnych nie mogą być łączone we wspólny ciąg i układ wentylacji mechanicznej /kuchnia, sala konsumentów, WC!;
-/ nie należy stosować recyrkulacji powietrza w pomieszczeniach produkcyjnych;
-! urządzenia technologiczne jak trzon kuchenny, kotły warzelne, patelnie, piece itp. wydzielające większe ilości ciepła i wilgoci powinny być lokalizowane pod okapami lub w bardzo małych obiektach pod wyciągami;
-I dla okapów zaleca się stosowanie oddzielnych zespołów wentylacyjnych;
-I okapy powinny być wyposażone w łatwo wymienialne filtry tłuszczowe i zabezpieczenie przed opadaniem skroplin;
-! w kuchni nie wolno stosować nadciśnienia, zaleca się wyrównanie ciśnień (dopuszcza się podciśnienie w małych kuchniach i okresowo w kuchniach średnich, a w pozostałych pomieszczeniach zaplecza kuchennego zaleca się stosowanie podciśnienia z równoczesną rekompensatą nawiewu na komunikację i rozdzielnię, która stanowi barierę dla wydzielanych zapachów. Bilans powietrza w całym zakładzie powinien być zrównoważony);
j
-/ w zakładzie powinno być zapewnione wietrzenie w sposób ciągły np. przez zastosowanie wentylatorów dwubiegowych;
-/ czerpnie powietrza zewnętrznego wyposażone w filtry należy w zależności od ich rodzaju montować zachowując następujące odległości:
-/ ścienne 2,0 m nad poziomem terenu,
-/ dachowe 1,0 m nad poziomem dachu,
-/10,0 m - od wyrzutni powietrza
(zaleca się stosowanie czerpni ściennych. W przypadku czerpni dachowych należy zwrócić uwagę na rodzaj pokrycia dachowego w celu ograniczenia nadmiernego podgrzewania czerpanego powietrza);
-/ instalacja wentylacyjna musi być wyposażona w filtry powietrza;
-/ zasilanie w ciepło z nagrzewnic wentylacyjnych przy wykorzystaniu technologicznego czynnika grzejnego umożliwia utrzymanie właściwych parametrów powietrza w okresie przejściowym poza sezonem grzewczym;
-/ dopuszcza się wykorzystanie istniejących kanałów wentylacji grawitacyjnej dla zakładów
wbudowanych w inne budynki mieszkalne lub biurowe, z tym że wtedy należy utrzyma
w kanałach podciśnienie (wentylatory dachowe) z uwzględnieniem zmniejszenia sprawności na
skutek podsysania powietrza "obcego" przez nieszczelności kanału. Tioczenie powietrza może
być dopuszczalne w przypadku uszczelnienia kanałów np. folią ąluminiową,
a w istniejących budynkach niezbędna jest ekspertyza stwierdzająca drożność kanałów.
6. Materiały.
Wszystkie materiały i półprodukty oraz urządzenia i materiały dodatkowe takie jak np.:
uszczelki, środki uszczelniające, antykorozyjne czy inne muszą posiadać stosowne certyfikaty i atesty dopuszczające do stosowania na terenie RP.
Kanały najlepiej wykonywać z ocynkowanej blachy stalowej przymocowanej do kołnierzy z kształtowników stalowych (z czarnej stali ocynkowanej łub zabezpieczonych przed montażem dopuszczonymi do stosowania środkami antykorozyjnymi) lub z blachy aluminiowej. Kanały należy uszczelniać na łączeniach kołnierzy stosując właściwe uszczelki.
Na wyciągach nie wolno stosować kanałów "Spiro". Kanały wywiewne zaleca się układać ze spadkiem oraz zaopatrzeć w króćce dla odprowadzenia ewentualnych skroplin i otwory rewizyjne niezbędne do czyszczenia i przeprowadzania oględzin. Kanały prowadzone przez pomieszczenia zimne powinny być izolowane termicznie, aby zapobiec wykraplaniu się skroplin.
By nie stwarzać uciążliwości dla okien sąsiadujących budynków sąsiadujących z czerpniami czy wyrzutniami zaleca się stosować czerpnie i wyrzutnie pionowe, które zapewniają prędkość powietrza w osi strumienia w granicach 10 — 15 [misi.
W przypadku stosowania odzysku ciepła, wymiennik powinien być wyposażony w skuteczny dostępny do czyszczenia filtr powietrza.
7. Tłumienie hałasu.
Hałas wytwarzany przez wntylatory przenoszony jest bezpośrednio do otoczenia przez obudowę oraz przewodowo przez kanały do wentylowanych pomieszczeń. W przewodach hałas częściowo jest wytłumiony, a pozostałą część przekraczającą dopuszczalny poziom należy wytłumić sztucznie przy pomocy tłumików.
Wychodząc z zasady tłumienia hałasu w miejscu powstawania zaleca się stosowanie wentylatorów cichobieżnych szczególnie w zespołach wyciągowych ze względu na możliwość zanieczyszczania tłumików.
W sali konsumentów zależnie od standardu należy zapewnić nie przekraczanie 50 dB/A. Hałas na czerpniach i wyrzutniach należy rozpatrywać w aspekcie możliwości powstawania
4
uciążliwości dla otoczenia, a szczególnie ze względu na okna budynków znajdujących się w najbliższym sąsiedztwie.
8. Male zaklady gastronomiczne.
Podane w niniejszych "Materiałach..." wymagania sanitarnohigieniczne odnoszą się do większych zakładów zbiorowego żywienia. W małych zakładach, do których można zaliczyć między innymi:
-/ bary i bufety do ok. 20 miejsc konsumpcyjnych, w których nie prowadzi się produkcji potraw lecz tylko wydawanie lub ewentualnie podgrzewanie dostarczonych posiłków,
-/ bary kawowe,
-/ cukiernie,
-/ pizzernie,
-Ii inne tego typu placówki o małej ilości miejsc konsumpcyjnych,
wymagania te mogą być ograniczone.
Uzgadniac projekty wentylacji mechanicznej zakładów tego rodzaju należy zwrócić szczególną uwagę między innymi na: wielkość zakladu, ewentualną produkcję, rodzaj zastosowanych urządzeń technologicznych. W takich przypadkach zasady podane w niniejszym opracowaniu należy potraktować wybiórczo.
Dla tYci\placówek dopuszcza się łączenie we właściwy sposób wentylację zaplecza i sali konsumentów z wyłączeniem WC (należy przewidzieć zastosowanie takich urządzeń, które będą zapobiegały przedostawaniu się powietrza między poszczególnymi pomieszczeniami).
W przyxadku, jeżeli zyski ciepła są małe --okapy można zastąpić okapami "domowymi" lub grawitacyj
Lkd"637"
Stowatzyszenie PzelzoznayąCóW,fY
mgr in$ermiflek
