Wentylacja grawitacyjna, czy mechaniczna?

Wentylacja mechaniczna czy grawitacyjna? To pytanie zadaje sobie wiele osób, które stają w obliczu budowy domu. W tym artykule omówimy zalety i wady oraz zastanowimy się nad kwestią - jaką wentylację wybrać i kiedy?

Co będzie lepsze dla domu - wentylacja mechaniczna czy grawitacyjna?

Czyste powietrze to jeden z elementów zdrowego i komfortowego życia. W dobie zanieczyszczenia środowiska, szczególnie w dużych przemysłowych aglomeracjach, ten element zdrowia i komfortu staje się luksusem, nie zawsze możliwym do osiągnięcia. Mieszkamy i pracujemy w budynkach, które powinny zapewnić nam powietrze o odpowiednich parametrach – temperatura, wilgotność i czystość. To powietrze powinno być sukcesywnie wymieniane – wentylowane. 

W czym wentylacja grawitacyjna jest lepsza od mechanicznej?

Każde rozwiązanie ma swoje plusy i minusy. Wentylacja grawitacyjna jest obecnie najbardziej rozpowszechnionym sposobem na wymianę powietrza w budynkach. Zastanówmy się dlaczego? 

Jako zalety wentylacji grawitacyjnej można wymienić:

• Projekt wentylacji grawitacyjnej znajdziemy w prawie każdym typowym projekcie domu. Tworzą je murowane pionowe kanały z wlotami zakończonymi kratkami wentylacyjnymi, a w oknach zainstalowane są nawiewniki doprowadzające świeże powietrze do pomieszczeń. Jest to konstrukcja typowa, prosta w budowie i dużo tańsza od wentylacji mechanicznej.
• Eksploatacja jest praktycznie bezkosztowa, nie licząc przeglądów kominiarskich i czyszczenia kominów (chociaż kanałów wentylacyjnych w domu raczej nikt nigdy nie czyści, a szkoda!). Całość eksploatacji w przypadku wentylacji grawitacyjnej jest jednak tanśza od wentylacji mechanicznej. Nie jest wymagana również kosztowna instalacja wymaganych komponentów.
• Elementy składowe widoczne w domu mogą pełnić funkcję dekoracyjną. Na rynku łatwo znaleźć można chociażby ozdobne kratki wentylacyjne.
• Koszty napraw, ze względu na prostotę konstrukcji (praktycznie nie ma się co zepsuć) można pominąć.

Dlaczego wentylacja mechaniczna jest lepsza od grawitacyjnej?

Rozwiązań konstrukcyjnych i funkcjonalnych w tym systemie jest dużo. Mitów na temat kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych, również sporo. Projekt wentylacji mechanicznej i jego późniejsza realizacja muszą zostać wykonane przez osobę wykwalifikowaną w tej dziedzinie. Przyszły użytkownik powinien być również przeszkolony z eksploatacji całego systemu. Dopiero wówczas możemy mówić o zaletach wentylacji mechanicznej, do której z pewnością można zaliczyć:

• Zapewnia stałą i kontrolowaną wymianę powietrza niezależną od warunków atmosferycznych, którą dodatkowo możemy regulować w zależności od indywidualnych i chwilowych potrzeb.
• Zewnętrzne nawiewane powietrze do pomieszczeń jest filtrowane.
• Do systemu wentylacji można dołączyć rekuperator i gruntowy powietrzny wymiennik ciepła, dzięki którym zimą zaoszczędzimy na ogrzewaniu (40-50%), a w upalne dni lata schłodzimy nawiewane do pomieszczeń powietrze, czyli zaoszczędzimy na klimatyzacji.
• Brak dużej/nadmiernej wymiany powietrza w okresie zimowm, a tym samym brak ogromnych strat ciepła dochodzących nawet do 50%
• Brak konieczności otwierania okien oznacza brak zanieczyszczeń, insektów, przeciągów i hałasu.

Zbiór wad i zalet obu rozwiązań przedstawia poniższa grafika.

Lista wad i zalet wentylacji mechanicznej i grawitacyjnej jest bardzo długa

Wentylacja mechaniczna czy grawitacyjna – na którą się zdecydować?

Na co się więc zdecydować? Czy jesteśmy przed dylematem jak z zakupem drzwi: prawe, czy lewe? A może obrotowe? Czasami może nawet nie mamy wyjścia, funkcjonujemy w pomieszczeniach w których jest dany rodzaj wentylacji, najczęściej grawitacyjnej i tyle. jaka wentylacja w moim domu będzie lepsza - grawitacyjna czy mechaniczna?

Rozpatrzmy sprawę w dwóch wariantach - domu już istniejącego i projektowanego.

W budynku już wybudowanym, w którym od lat funkcjonuje wentylacja grawitacyjna, zalecamy na początek sprawdzenie kanałów wentylacyjnych, kratek wywiewnych i nawiewników w oknach. Kolejnym etapem zwiększenia skuteczności wentylacji i możliwości jej regulacji, byłoby zaprojektowanie i zainstalowanie systemu wentylacji hybrydowej (niewielkie koszty instalacyjne i eksploatacyjne), która w obecnej dobie dbałości o zdrowie i komfort, jest niezbędnym minimum. „Gdybyśmy byli bogaci” i nie bali się przewrócić budynku do „góry nogami”, zdecydowalibyśmy się na wentylacje mechaniczną (ale o tym w drugim wariancie).

Największy sens instalowania wentylacji mechanicznej, zapewniający nam czyste i zdrowe powietrze o odpowiednich parametrach, mamy przy planowaniu, projektowaniu i budowie nowego budynku. Dodalibyśmy - wentylację mechaniczną z rekuperatorem i gruntowym powietrznym wymiennikiem ciepła. Już w fazie projektowania „wrzucamy” instalacje w bryłę budynku, a „wyrzucamy” niepotrzebny koszt budowy kominów wentylacyjnych (okna szczelne bez nawiewników i mikro nawiewników). Co prawda ponosimy koszty instalacyjne i eksploatacyjne, ale oszczędzamy na ogrzewaniu budynku w okresie zimowym i oszczędzamy na ochładzaniu powietrza w pomieszczeniach w upalne dni lata. Komfort zimą i latem jednak kosztuje. Generalnie wygoda kosztuje, ale w nowo budowanym i projektowanym budynku zdecydowanie mniej, zarówno środków finansowych i nerwów związanych z remontem i instalowaniem wentylacji mechanicznej w budynku już istniejącym. Szacunkowo w budynku nowo budowanym o powierzchni 150 m2, wentylacja mechaniczna z rekuperatorem i gruntowym powietrznym wymiennikiem ciepła to koszt około 30 000 złotych plus/minus 30%, w zależności od rozwiązań konstrukcyjnych, materiałów i firmy, która to zainstaluje. I wtedy w takim budynku, taka wentylacja mechaniczna ma sens, tak jak zdrowe i komfortowe życie.

Najlepszą odpowiedzią na pytanie wentylacja grawitacyjna czy mechaniczna jest "to zależy". Jeśli stać nas na wentylację mechaniczną, to z całą pewnością warto w nią zainwestować. Dzięki temu zyskujemy dużo większy komfort, a na dłuższą metę oszczędzamy. Jeśli przy budowie nowego domu zwracamy dużą uwagę na koszty i szanujemy każdą złotówkę, to należałoby zainteresować się wentylacją grawitacyjną, lub wersją hybrydową, która jest nieco droższa, jednak już ona pozwoli zapewnić użytkownikom domu lepsze warunki.