Straty ciepła przez wentylację - jak je ograniczyć?

Czy da się w prosty sposób ograniczyć straty ciepła przez wentylację? Zbyt mocny, niedostosowany do potrzeb budynku system wymiany powietrza to w sezonie grzewczym kosztowny problem. Regulowane nawiewniki okienne, rekuperacja oraz stabilizator wentylacji to rozwiązania, które wyeliminują problem nadmiernej straty ciepła w mieszkaniu lub domu.

Procentowe zestawienie strat ciepła w budynku

Wentylacja w budynku polega na zapewnieniu ciągłej wymiany powietrza pomiędzy pomieszczeniami wewnątrz a przestrzenią na zewnątrz. Z racji istoty działania, jej tradycyjne odmiany – grawitacyjna oraz mechaniczna, wiążą się ze sporymi stratami ciepła. Mogą one sięgać od 30-40% ogólnego ubytku energetycznego w starszych budynkach, do nawet 50-60% w nowych lub takich, które przeszły termoizolację. Oczywiście prozdrowotne zalety cyrkulacji powietrza przyćmiewają zwiększone zapotrzebowanie na energię cieplną. Powinniśmy jednak dążyć do znalezienia równowagi pomiędzy obiema wartościami. Ideałem byłby pasywny dom z dobrą wymianą powietrza, jednak nie zawsze jest to możliwe do osiągnięcia. Czasem wystarczy zoptymalizować kilka elementów w domu – rozwiązać ewidentne problemy w sposobie działania systemu wentylacyjnego oraz zadbać o detale, takie jak np. nawiewniki okienne. Nawet niewielkie, kilkuprocentowe ograniczenie strat ciepła może w dłuższej perspektywie przynieść realne oszczędności na kosztach ogrzewania. Energooszczędny budynek jest także bardziej ekologiczny, dlatego mówimy o zagadnieniu ważnym dla wszystkich.

Na co należy zwrócić uwagę, by straty ciepła przez wentylację były jak najmniejsze?

Nawiewniki okienne a straty ciepła

Nawiewniki okienne to niewielkie urządzania, które stanowią część każdego domowego systemu wentylacyjnego. Zapewniają stały dopływ świeżego powietrza z zewnątrz, wypełniając rolę naturalnych nieszczelności w drewnianych oknach dawnego typu. Niestety wielu użytkowników nie zastanawia się nad dobroczynnym wpływem stałej cyrkulacji powietrza, a zamiast tego, zwłaszcza zimą, martwi się szczeliną, przez którą wpada do pomieszczenia chłodne powietrze. Często dochodzi nawet do tego, że nawiewniki zakleja się taśmą, aby maksymalnie ograniczyć straty ciepła. Oczywiście jest to niebezpieczne rozwiązanie. W całkowicie zaizolowanym pomieszczeniu zaczną pojawiać się problemy z utrzymywaniem odpowiedniej wilgotności oraz zanieczyszczeniem powietrza. W przypadku mieszkań z kuchnią gazową są to wręcz sytuacje niebezpieczne dla zdrowia i życia ze względu na czad (tlenek węgla).

Warto pamiętać o tym, że nawiewniki okienne generują zdecydowanie mniejsze straty ciepła niż regularne wietrzenie mieszkania. Napływ chłodnego powietrza nie jest duży, dlatego nie należy się tym przesadnie przejmować, a przy wentylacji naturalnej nie da się tego uniknąć.

Inna kwestią, jest fakt, że z prawidłowo funkcjonujących nawiewników okiennych nie powinno mocno wiać zimnym powietrzem. Jeśli uważamy, że wpuszczają one go zbyt wiele, to rozwiązaniem nie powinno ich blokowanie, tylko sprawdzenie, czy działają prawidłowo. Mogą one mieć system sterowania ręcznego lub autoregulację. Przy tym pierwszym wystarczy samemu ustawić mniejszą przepustowość powietrza. W przypadku systemów automatycznych możemy spotkać się z nawiewnikami ciśnieniowymi lub higrosterowanymi. Jeśli są ustawione na pełną przepustowość, to być może czujniki uległy uszkodzeniu lub mamy w mieszkaniu problem z poziomem wilgotności w pomieszczeniach.

Wieje z kratek? Zamontuj stabilizator wentylacji

Powyższe porady związane z pracą nawiewników okiennych, dotyczą także innych elementów wentylacyjnych. Pod żadnym pozorem nie wolno ich zasłaniać ani zaklejać. Osoby zmagające się problemem zbyt szybkiego wychładzania się pomieszczeń przez wentylację mogą spróbować rozwiązać ten problem poprzez montaż specjalnego stabilizatora.

Stabilizator wentylacji to przepustnica, która umieszcza się wewnątrz kanału. Stopień jej otwarcia automatycznie reguluje się w zależności od aktualnego przepływu powietrza. Jeśli jest niewystarczający, przepustnica się otwiera, gdy jest za duży – przymyka się i ogranicza intensywność cyrkulacji. Urządzenie pomaga w utrzymaniu systemu wentylacyjnego w optimum bez względu na warunki, czyli nawet gdy mocno wieje wiatr lub różnica temperatur pomiędzy wnętrzem a zewnętrzem budynku jest niewystarczająca do skutecznej pracy wentylacji naturalnej.

Montaż stabilizatora powinien dotyczyć wszystkich kanałów wentylacyjnych w mieszkaniu, co zapobiegnie zjawisku nadmiernego działania jednego z nich.

Jaki jest realny wpływ tego prostego urządzenia na straty cieplne? Około 20%. Nie jest to wartość zmieniająca życie, ale na przestrzeni kilku sezonów grzewczych może znacząco obniżyć wysokość rachunków.

Rozwiązania mechaniczne, czyli ograniczenie strat ciepła przez wentylację

Skutecznym i coraz popularniejszym sposobem na ograniczenie strat ciepła generowanych przez system wentylacyjny okazuje się rekuperator, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła.

Rekuperacja, czyli – mówiąc fachowo – wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, to najskuteczniejszy sposób na ograniczenie strat ciepła w instalacji. Zasada funkcjonowania tego systemu jest genialna w swej prostocie. Ogrzane, ale zanieczyszczone powietrze z wnętrza budynku, które jest wywiewane kanałami wentylacyjnymi, trafia po drodze do wymiennika ciepła, gdzie oddaje swoje ciepło świeżemu i czystemu (przefiltrowanemu) powietrzu z zewnątrz. Te z kolei jest rozprowadzane po całym budynku. Proces cyrkulacji trwa nieustannie, dzięki czemu system wentylacyjny działa bardzo wydajnie oraz komfortowo dla mieszkańców.  Dodatkowym atutem jest fakt, że rozwiązanie, które w sezonie grzewczym „dogrzewa” mieszkania, latem będzie w podobny sposób je chłodziło. Kiedy powietrze na zewnątrz jest cieplejsze niż wewnątrz budynku, to wymiana powietrza w rekuperatorze będzie chłodzić powietrze nawiewane.

Stopień odzysku ciepła (sprawność), a co za tym idzie, oszczędności na ogrzewaniu, zależy od w głównej mierze od jakości wymiennika ciepła. Drogie modele osiągają sprawność rzędu 80% czy nawet 90%, jednak koszt ich zakupu to kilkanaście tysięcy złotych. Tańsze modele, czyli takie za kilka tysięcy złotych, są w stanie odzyskać około 60% ciepła z usuwanego powietrza. Oczywiście w wielu przypadkach instalacja rekuperatora wiąże się z przebudową całego systemu wentylacyjnego, co sprawia, że jest to dosyć droga i zwracająca się po kilkunastu latach inwestycja.