Co to jest rekuperacja?

Rekuperacja, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, coraz częściej traktowana jest jak standard w domach jednorodzinnych. To nie tylko kwestia bardziej rygorystycznych przepisów związanych z wydajnością energetyczną, ale przede wszystkim realnych korzyści na wielu polach. W tym artykule postaramy się przedstawić najważniejsze zagadnienia związane z rekuperacją, a zaczniemy od podstaw, czyli budowy i mechaniki działania systemu.

Jak działa rekuperacja?

Najważniejszym elementem instalacji jest bez wątpienia rekuperator. To stosunkowo prosty w budowie wymiennik ciepła połączony z kanałami powietrznymi umożliwiającymi płynny przepływ powietrza z zewnątrz do domu i na odwrót dzięki wentylacji mechanicznej. Wygląda to tak: wentylator nawiewny wciąga zimne, świeże powietrze z otoczenia i pompuje je do domu. Jednocześnie drugi wentylator wyciąga z domu zużyte powietrze osobnym kanałem. Mamy więc po jednym wyjściu oraz wejściu na zewnątrz i wewnątrz budynku.

Rzecz w tym, że kanały są połączone siecią rurek cieplnych wypełnionych glikolem, freonem lub innym płynnym czynnikiem umożliwiającym wymianę ciepła bez mieszania się gazu. Stosuje się rekuperatory krzyżowe, gdzie kanały są umieszczone względem siebie prostopadle, lub bardziej skomplikowane przeciwprądowe, w których powietrze przepływa równolegle. Ważne jest, że medium ogrzane wcześniej przekazuje temperaturę mieszaninie gazów wpadających do środka, co znacząco podnosi wydajność energetyczną całego budynku, ograniczając straty energii.

Jeśli właśnie pomyśleliście o analogii z samochodem hybrydowym, to bardzo dobre skojarzenie. Teraz wystarczy tylko rozprowadzić ogrzane wstępnie powietrze po wszystkich pomieszczeniach przy pomocy sieci kanałów wentylacyjnych. Liczba kondygnacji i technologia budowy nie mają tu większego znaczenia, przynajmniej dopóki całość jest szczelna. Rekuperacja w domu piętrowym działa dokładnie tak samo jak w parterowym – różnica polega jedynie na stopniu skomplikowania przewodów i odpowiednio mocnej jednostce. Najlepsze efekty można uzyskać w domach energooszczędnych oraz pasywnych.

Częstą praktyką jest uzupełnienie układu o pompę ciepła montowaną przy centrali wentylacyjnej. Nierzadko stanowi ona główne źródło ogrzewania budynku. Takie rozwiązanie nie tylko w dalszym stopniu zwiększa wydajność energetyczną, ale też eliminuje potrzebę stosowania tradycyjnych grzejników. Dodatkowo zyskuje się wtedy możliwość odwrócenia działania systemu – rekuperacja latem może dzięki temu służyć do chłodzenia budynku.

Jak działa rekuperacja w domu z punktu widzenia codziennego użytkowania?

Niezwykle wygodnie. System obsługiwany jest za pomocą sterownika pozwalającego regulować przepływ powietrza – można go umieścić w dowolnym miejscu budynku. Wiele rekuperatorów da się też połączyć z Inteligentnym domem oraz czujnikami temperatury i wilgotności, które pozwalają na wprowadzenie pełnej automatyzacji. Poza tym o instalacji właściwie nie trzeba myśleć – jeśli rekuperacja jest połączona z pompą ciepła, traktujemy ją jak każde inne ogrzewanie. W razie potrzeby przepływ powietrza można zwiększyć, na przykład gdy organizujemy większe spotkanie towarzyskie lub uprawiamy aktywność fizyczną.

Raz na kilka miesięcy należy wymienić filtry i oczywiście pamiętać o regularnych przeglądach. I to tyle! Rekuperacja w domu nie wymaga przyzwyczajania się ani zmiany codziennych nawyków.

Rekuperacja a otwieranie okien

Zdarza nam się spotykać z obawą, że w domu wyposażonym w rekuperację nie powinno otwierać się okien. Uspokajamy – to zupełna nieprawda. Pomieszczenia można jak najbardziej wietrzyć i nie wpływa to w znaczący sposób na działanie systemu. Zmniejsza się natomiast potrzeba robienia tegoż, bo powietrze na bieżąco wymienia rekuperacja. Co to oznacza w praktyce? Choćby szybsze schnięcie prania, dużo mniejszą kondensację wody na lustrach i oknach (zwłaszcza w łazience i kuchni), mniej irytujących owadów w domu, a wreszcie – mniejsze osiadanie kurzu na powierzchniach.

Rekuperacja – czy warto w nią zainwestować?

Jeśli budujesz nowy dom o powierzchni 100 metrów kwadratowych lub większy, odpowiedź niemal zawsze brzmi: tak. Wymaga to oczywiście pewnego wkładu finansowego, ale pozwala zaoszczędzić około 30% na wydatkach związanych z ogrzewaniem. Wystarczy kilka lat, aby inwestycja się zwróciła. Warto podkreślić, że rekuperacja powietrza sprawdza się szczególnie dobrze w parze z ogrzewaniem niskotemperaturowym: podłogowym lub pompą ciepła. W przypadku innych technologii oszczędności mogą nie być aż tak spektakularne. Im bardziej energooszczędny jest budynek, tym system działa sprawniej.

Koszty wentylacji mechanicznej zostały dokładniej pokazane w osobnym artykule.

Rekuperacja w starym domu

Jeśli chodzi o modernizację istniejących, a zwłaszcza starszych budynków, to rekuperacja ma sens tylko, jeśli będzie przeprowadzona kompleksowo. Zazwyczaj taka całościowa zmiana oznacza instalację nowych, szczelnych okien i drzwi. Dodatkowo należy unowocześnić izolację domu oraz poprowadzić kanały powietrzne do wszystkich pomieszczeń. Wszystkie te działania znacząco ograniczą jednak straty ciepła.

Rekuperacja czy wentylacja grawitacyjna?

Wentylacja grawitacyjna to tradycyjne rozwiązanie spotykane w większości domów. Wymiana powietrza odbywa się tu za pomocą nawiewników okiennych, kominów, kratek wentylacyjnych, oraz… nieszczelności, na przykład w oknach. Nie wymagane są żadne aktywne urządzenia i układy. Jej niezaprzeczalnymi zaletami są: niska cena oraz prosta konstrukcja. Wentylacja typu grawitacyjnego jest też skuteczna w małych domach i mieszkaniach o kilkudziesięciu metrach kwadratowych. Oznacza jednak spore straty ciepła oraz większe rachunki za ogrzewanie.

Dodatkowo biorąc pod uwagę aktualne i wciąż zaostrzające się przepisy niezwykle trudno jest wybudować dom, który otrzyma świadectwo energetyczne spełniające wymogi prawa bez zastosowania rekuperacji. Stąd często jest ona jedynym rozsądnym wyborem.

Rekuperacja – wady i zalety

Podsumujmy więc najważniejsze zagadnienia związane z rekuperacją domu. Do minusów zaliczyć należy początkowy koszt projektu, zakupu oraz montażu instalacji. W dłuższej perspektywie zyskujesz jednak zwrot inwestycji w postaci oszczędności na ogrzewaniu. Najważniejsza jest jednak wygoda i komfort, jaką zapewnia świeże, przefiltrowane powietrze w przyjemnie ciepłych pomieszczeniach. Dzięki filtrowaniu rekuperacja to doskonały wybór dla alergików. Spodoba się nie tylko mieszkańcom budynku, ale i sąsiadom, ponieważ ograniczy problem smogu w okolicy. Co lepsze, wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła jest też bardzo ekologicznym rozwiązaniem, bo zmniejsza zużycie energii. Jednym słowem – polecamy!

Oczywiście każdy przypadek jest indywidualny, więc jeśli nadal masz wątpliwości, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami.