Gruntowy wymiennik ciepła – nie tylko oszczędność

Rygorystyczne wymagania dotyczące zapotrzebowania budynku na energię sprawiają, że mało który obiekt jest spełnia. Jednym z pomysłów, by używać mniej paliwa jest zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła. Dzięki niemu do środowiska przedostanie się mniej niebezpiecznych substancji, a w naszej kieszeni zostanie więcej pieniędzy. Ale to nie jest jedyna zaleta.

Obecnie zapotrzebowanie nowego budynku na energię pierwotną wynosi 95 kWh/m kw. Oznacza to, że ogrzewanie domu o powierzchni 100 metrów kwadratowych gazem powinno kosztować ok. 1000 zł (razem z podgrzaniem wody). Kto ma dziesięcioletni dom, ten wie, że to wynik niemożliwy do uzyskania.

Jednym z pomysłów na obniżenie zapotrzebowania na ciepło jest wzięcie się za wentylację. Tradycyjna grawitacyjna może być nieskuteczna, poza tym generuje spore straty. Przyjmuje się, że nawet połowa ciepła może uciekać przez kanały wentylacyjne. Jednym ze sposobów na ich ograniczenie jest zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła.

Gruntowy wymiennik ciepła – co to jest?

Gruntowy wymiennik ciepła to urządzenie, którego zadaniem jest ogrzanie lub schłodzenie powietrza, zanim trafi ono do rekuperatora. Czy rekuperator jest warunkiem koniecznym całego układu? Nie, ale znacznie zwiększa jego efektywność. Do tego jego cena nie przedraża znacznie systemu – i tak najwięcej trzeba zapłacić za układ wentylacji mechanicznej.

GWC montuje się pod powierzchnią gruntu. Idea jest bardzo prosta – temperatura pod ziemią jest latem niższa, a zima wyższa niż ta na powierzchni. Jest to szczególnie odczuwalne podczas ekstremalnie wysokich lub niskich temperatur.

Gruntowy wymiennik ciepła może występować w kilku wersjach.

• GWC rurowy ma przepony, czyli składa się z ciągu rur. Jest on skuteczny pod warunkiem odpowiedniej długości.
• GWC żwirowy nie ma przepony, powietrze przechodzi bezpośrednio przez kruszywo. Jego zaletą jest lepszy kontakt powietrza z otoczeniem o niższej lub wyższej temperaturze. Wady są dwie – żwir raz na jakiś czas należy wymienić, a sam układ wymaga wentylatora.
• Płytowy GWC. Ten system także nie wymaga zastosowania przepony. Za wymianę odpowiadają płyty wykonane z tworzywa sztucznego. Jego zaletą jest brak konieczności stosowania dodatkowych wentylatorów. Nie ma też potrzeby rekultywacji złoża, jak w przypadku powyższego rozwiązania.
• Glikolowy gruntowy wymiennik ciepła. Działa podobnie jak rurowy, tyle że zamiast powietrza w środku jest glikol. Jego obieg wymusza pompa.

Dokładny opis rodzajów gruntowego wymiennika ciepła, który zawiera ich budowę oraz wskazuje zalety i wady, można znaleźć w osobnym artykule.

Cena gruntowego wymiennika ciepła

Odpowiedź na pytanie, ile kosztuje gruntowy wymiennik ciepła, jest bardzo trudna. Przede wszystkim instalując go (razem z wentylacja mechaniczną) możemy zrezygnować z elementów wentylacji grawitacyjnej. W zależności od konkretnego przypadku łatwo zaoszczędzić od kilku do kilkunastu tysięcy. Nie trzeba murować kominów wentylacyjnych i montować okien z nawiewnikami.

Załóżmy, że ogrzanie domu o powierzchni 150 metrów kw. gazem kosztuje ok. 4500 zł. Jest to budynek całkiem nieźle zaizolowany, w którym temperatura zimą wynosi ok. 20 stop. C (w łazience 24 stop. C). Koszt eksploatacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem i GWC to ok. 300 zł rocznie (filtry, prąd do napędzenia wentylatorów). Oszczędności na ogrzewaniu w przypadku zastosowania takiego układu to nawet 30 proc. W ciągu roku możemy więc zaoszczędzić około 1200 zł.

Koszt całego układu dla domu o powierzchni 150 m kw. waha się od 20 000 zł do ok. 27 000 zł. Jeśli weźmiemy pod uwagę oszczędności z niemontowania układu wentylacji grawitacyjnej, wychodzi od 10 000 do 17 000 zł. Jest to oczywiście koszt szacunkowy – wiele zależy od konkretnych rozwiązań.

Możemy przyjąć, że wentylacja mechaniczna z rekuperatorem i gruntowym wymiennikiem ciepła zwróci się po ok. 10 latach.

Gruntowy wymiennik ciepła – czy warto?

Ale same oszczędności to nie wszystko. Wielkim atutem GWC jest doprowadzanie do domu latem przyjemnego zimnego powietrza. System ten jest doskonałą alternatywą dla klimatyzacji. Powietrze jest całkowicie naturalne, nie każdemu pasuje jego klimatyzowany wariant.

Przyjmuje się, że temperatura powietrza w lipcu może wahać się między 20 a 35 stop. C. Dla osób, które nie lubią upałów, to może być katorga. Tym bardziej że w ostatnim czasie od czerwca do września bywało bardzo gorąco. Dzięki GWC temperatura powietrza, które jest rozprowadzana po domu, waha się od 16 do 24 stop. C. To wyraźna ulga.

Zimą jest oczywiście odwrotnie. Powietrze, wtłaczane do rekuperatora, jest co najmniej o kilka stopni cieplejsze niż to na zewnątrz.

Gruntowy wymiennik ciepła ma zdecydowanie więcej zalet niż wad. Jeśli porównamy koszt jego montażu (razem z całym oprzyrządowaniem) z ceną nowego domu, kalkulacja nie wygląda tak strasznie. Ważne, by pomyśleć o tym na etapie budowy.