Wentylacja w kuchni - okap, kratka wentylacyjna i możliwe problemy

Kuchnia to prawdziwe serce mieszkania. Dobrze zaprojektowana powinna być nie tylko estetyczna, praktyczna i ergonomiczna, ale także bezpieczna oraz dobrze wentylowana. Podczas gotowania pomieszczenie wypełniają intensywne zapachy smażenia, para wodna, tłuszcz oraz w przypadku kuchenki gazowej – niebezpieczne opary. W obliczu tego rodzaju wyzwań, projekt każdej nowej kuchni musi uwzględniać odpowiednią wymianę powietrza. Mogą się na nią składać zarówno kratki wentylacyjne, jak i specjalny okap. Jednak czy w każdym przypadku oba rozwiązania mogą obok siebie funkcjonować bez szkody dla prawidłowego działania? Czy okap podłączony do komina wyklucza prawidłowe działanie wentylacji grawitacyjnej? Na te oraz inne pytania staramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.

Okap to bardzo ważny element wielu kuchni

Wentylacja w kuchni a okap

Na początek warto zadać sobie pytanie, czy w kuchni musi być wentylacja. Oczywiście, że tak i jest to wymagane przez polskie prawo budowlane. Kuchnia musi mieć dostęp do nawiewu świezego powietrza, mieć mozliwość odprowadzenia zużytego, a drzwi z kolei nie mogą być zbyt szczelne. Druga zasada dotyczy dodatkowo drugiego często zadawanego pytania - czy w kuchni musi być kratka wentylacyjna. Wszystkie pomieszczenia uznawane za brudne, czyli między innymi kuchnia i łazienka, muszą według prawa być w takową wyposażone. Poza tym sprawnie działająca wentylacja zapewnia komfort użytkowania, który jest do wykonywania w niej wszystkich prac niezbędny.

Przy projekcie kuchni musi zostać ponadto uwzględnione kilka czynników – czy w pomieszczeniu jest okno, czy będzie w niej pracować urządzenie na gaz, i tym podobne. Kuchnia bez okna musi spełniać bardziej restrykcyjne przepisy – chodzi przede wszystkim o wydajność wentylacji w obliczu zagrożenia czadem. Należy uważać na bardzo niebezpieczny w tym wypadku ciąg wsteczny. Często konieczne jest zastosowanie wentylacji mechanicznej.

Kratka świadczy o tym, że w kuchni działa wentylacja grawitacyjna, czyli tradycyjne rozwiązanie polegające na wymianie powietrza poprzez różnicę ciśnień. Zazwyczaj łączy się je z urządzeniem umiejscowionym bezpośrednio nad kuchenką – okapem lub pochłaniaczem. W mowie codziennej istnieje tutaj małe zamieszanie w nomenklaturze, dlatego dla jasności:

• okap - urządzenie podłączone do kanału wentylacyjnego, pełniące funkcję wyciągu. Pobiera powietrze z pomieszczenia i poprzez komin usuwa je na zewnątrz. Po włączeniu urządzenie w łatwy sposób usuwa wszystkie nieprzyjemne i niebezpieczne opary z kuchni.
• pochłaniacz – urządzenie, które nie jest podłączone do wentylacji. Zamiast tego jest wyposażone w specjalny filtr węglowy, pochłaniający zanieczyszczenia oraz opary tłuszczu. Działa w obiegu zamkniętym, co oznacza, że po przefiltrowaniu, czyste powietrze wraca do pomieszczenia. Nazywa się go także okapem bez komina.

Podłączenie okapu do wentylacji

Okap bez komina, czyli pochłaniacz to rozwiązanie prostsze w montażu, ale mniej wydajne i skuteczne. Trzeba w tym wypadku pamiętać o regularnej wymianie filtrów – zazwyczaj co pół roku średnio-intensywnej pracy.

Natomiast w przypadku tradycyjnego okapu (wywiewu) bardzo istotne jest, aby montaż został przeprowadzony prawidłowo i bezpiecznie. Niewłaściwe podłączenie okapu może zakłócać działanie wentylacji, a w konsekwencji prowadzić do niebezpiecznych sytuacji.

W przypadku jednego kanału w pomieszczeniu okap można podłączyć za pomocą podwójnej kratki. Nie jest to jednak rozwiązanie idealne, lepiej jeśli do pomieszczenia poprowadzone są dwa kanały – jeden wywiewny, drugi na okap. Niestety w przypadku obu rozwiązań włączenie okapu wytwarza podciśnienie, które może powodować ciąg wsteczny z kratki od wentylacji grawitacyjnej. Polega on na cofaniu się zanieczyszczonego powietrza z kanału wentylacyjnego z powrotem do pomieszczenia.

Na szczęście można ten problem rozwiązać poprzez uchylenie okna w kuchni lub innym pomieszczeniu. Pomoże to również w sprawnym usuwaniu zapachów gotowania. Nie jest to uciążliwa czynność, a daje gwarancję tego, że wentylacja przez cały czas funkcjonuje prawidłowo, a w pomieszczeniu nie zbierają się niebezpieczne opary.

Problem ciągu wstecznego podczas pracy okapu nie występuje w przypadku wentylacji mechanicznej. Jest ona nie tylko skuteczniejsza i pewniejsza niż naturalna (grawitacyjna), ale także wymusza podłączenie okapu w taki sposób, który nie zakłóca działania wentylacji w pomieszczeniu.

Posiadacze mieszkań z wentylacją grawitacyjną mogą skierować się w stronę wspomnianego wcześniej rozwiązania – dobrej jakości pochłaniacza. Nie zawsze on jest w stanie zapewnić efektywność wywiewu, to jego zamknięty obieg działania, oparty na filtrach węglowych, nie wytwarza podciśnienia powodującego ciąg wsteczny w kratce wentylacyjnej. Pochłaniacz dysponujący dużą mocą oraz regularnie serwisowany, ze świeżym filtrem, to rozwiązanie skuteczne oraz, co nawet ważniejsze, niezawodne.

Wymagania dotyczące ilości świeżego powietrza w konkretnych pomieszczeniach można znaleźć w osobnym artykule dotyczącym ilości powietrza wentylacyjnego.

Okap bez komina

Urządzenie bez podłączenia do komina wentylacyjnego ma również dodatkową zaletę. Brak konieczności zastosowania rury, pozwoliło producentom pochłaniaczy na stworzenie modeli wyjątkowych pod względem estetycznym.

Zwolennicy minimalizmu w kuchni stawiają na okapy dyskretnie podwieszone pod górne szafki. Rozwiązane dobrze sprawdza się zwłaszcza w pomieszczeniach o ograniczonej powierzchni. Okapy do zabudowy mogą także wysuwać się z blatu i pochłaniać opary w pozycji pionowej, zza blatu.

Pasjonaci designu mogą wykorzystać pochłaniacz jako dodatek estetyczny w swoim projekcie kuchni. Katalogi produktów są pełne modeli w najróżniejszych kształtach i kolorach, często projektowane przez marki znane z ciekawego i nowoczesnego wzornictwa. Dobrym przykładem jest chociażby okrągły pochłaniacz wykonany z metalu lub ceramiki, który swoim wyglądem przypomina raczej efektowny żyrandol niż urządzenie do oczyszczania powietrza. Dodatkowo niemal każdy model jest wyposażony w oświetlenie LED, więc równie dobrze można określić je mianem kuchennej lampy z funkcją filtrowania powietrza.

Jednym z najważniejszych parametrów, oprócz wydajności filtracji powietrza, powinien być także poziom generowanego hałasu. Dobrej jakości pochłaniacz nie jest głośny nawet podczas pracy z maksymalną mocą. Oprócz tego najciekawsze egzemplarze wyposażone są w dodatki takie, jak zegar, wskaźnik zużycia filtrów czy inteligentne sterowanie.

Kratka wentylacyjna w szafce kuchennej

Stając wobec wyzwania, jakim jest urządzenie funkcjonalnej kuchni na bardzo ograniczonej przestrzeni, ludzie decydują się na nietypowe rozwiązania. Jednym z pomysłów jest zabudowa wysokimi szafkami miejsca, w którym znajduje się kratka wentylacyjna lub, w przypadku osób, które bardziej uważają na prawidłową cyrkulację powietrza, wycięcie wewnątrz umeblowania dziury na kratkę.

Przykład kratki wentylacyjnej wyciętej w szafce

Oczywiście są to modyfikacje, jakie nie powinny mieć miejsca. Uniemożliwią one prawidłowe działanie wentylacji. System kratek ma określone zadania i stosuje się je ze względów bezpieczeństwa. Dotyczy to zwłaszcza pomieszczeń funkcjonalnych, takich jak łazienka czy właśnie kuchnia. Zasłonięta, zablokowana lub nawet przez lata nieczyszczona kratka wentylacyjna w kuchni nie będzie działać prawidłowo, narażając tym samym mieszkańców na niebezpieczeństwo w postaci np. gromadzącego się czadu. Dla własnego komfortu warto zamontować czujnik czadu, który w porę ostrzeże mieszkańców przed potencjalnym zagrożeniem. By dowiedzieć się, jaki jest właściwy montaż kratki wentylacyjnej, zajrzyj do dedykowanego artykułu.

Kilkadziesiąt centymetrów więcej na szafki pod zabudowę kuchenną nie są warte niesprawnej wentylacji. Bezpieczeństwo zawsze powinno stać na pierwszym miejscu. Na domiar złego, kombinowane rozwiązania w postaci zabudowanych kratek wentylacyjnych z pewnością wyjdą podczas okresowej kontroli kominiarskiej – zwłaszcza w mieszkaniach w blokach. Podsumowując więc - kratka wentylacyjna w szafce kuchennej nie spełni swojej roli i z pewnością nie jest dobrym rozwiązaniem.