Rekuperacja a kominek

Jakie korzyści daje montaż systemu rekuperacji w domu? Czy w budynku z rekuperacją można zainstalować kominek? Czy możliwe jest połączenie kanałów wentylujących pomieszczenie i rozprowadzających ciepłe powietrze z kominka? O czym należy pamiętać, przygotowując się do takiej inwestycji?

Metody na dodatkowe ciepło

Sposobów na ogrzanie budynku jest wiele. Zwykle wykorzystuje się w tym celu systemy centralnego ogrzewania, w których głównym źródłem ciepła są kotły (gazowe, olejowe i na paliwo stałe), energia elektryczna lub źródła odnawialne (np. pompy ciepła). Ich pracę mogą wspierać inne urządzenia, których zadaniem jest dostarczenie dodatkowej energii cieplnej lub ograniczenie jej strat. Wśród nich popularne są rekuperatory, a także salonowe kominki.

Rekuperacja, czyli sposób na zatrzymanie ciepła

Każdy budynek powinien być wyposażony w system wentylacji (grawitacyjnej lub mechanicznej), który zapewnia odpowiednią cyrkulację powietrza, czyli jego wymianę. Odprowadzanie powietrza na zewnątrz i wprowadzanie jego świeżych mas do wnętrza często wiąże się ze stratami ciepła. Przeciwdziała temu system rekuperacji - instalacja wentylacji mechanicznej, która wyposażona jest w rekuperator, czyli wymiennik ciepła.

Rekuperacja ogrzewa świeże powietrze, które jest wprowadzane do budynku, wykorzystując ciepło odzyskane z powietrza wydmuchiwanego na zewnątrz. To dobry sposób na ograniczenie wydatków na ogrzewanie. Taki system może też pełnić też inne funkcje: regulować poziom wilgoci we wnętrzach oraz oczyszczać je z zanieczyszczeń i alergenów. Decydując się na montaż rekuperacji, trzeba jednak pamiętać o konieczności wykonania odpowiedniej instalacji, a to wiąże się z kosztami.

Kominek jako dodatkowe źródło ciepła

Sposobem na wsparcie pracy instalacji centralnego ogrzewania w budynku jest również montaż tradycyjnego kominka. Takie urządzenia rzadko wykorzystuje się obecnie jako główne źródła ogrzewania - rozpala się je raczej sporadycznie, a ich główną funkcją jest najczęściej stworzenie nastrojowej atmosfery we wnętrzu. Kominek produkuje jednak znaczne ilości ciepła, które z powodzeniem można spożytkować na dogrzanie budynku. Sprawdzi się zwłaszcza w najchłodniejsze dni roku.

By ciepło produkowane przez kominek było wykorzystane efektywnie, wkład kominowy wyposaża się często w instalację rozprowadzającą wytworzoną energię do innych pomieszczeń. Może być to płaszcz wodny (którego działanie przypomina wodną instalację centralnego ogrzewania) lub system dystrybucji gorącego powietrza (DGP). W tym drugim przypadku nagrzane przez kominek powietrze kierowane jest do innych pomieszczeń specjalnymi kanałami.

Wentylacja mechaniczna a kominek

System rekuperacji oraz montaż kominka dają mnóstwo korzyści. Nic dziwnego, że wielu inwestorów chciałoby mieć w swoim domu oba takie systemy. Można je oczywiście zainstalować w jednym budynku. Warto jednak pamiętać, że jeśli w domu pracuje system wentylacji mechanicznej (systemy rekuperacji zawsze działają z wykorzystaniem wentylatorów), wkład kominkowy musi być wyposażony w zamknięte i szczelne palenisko, a powietrze do spalania powinno być czerpane z zewnątrz budynku za pomocą kanału dolotowego. Dzięki temu system wentylacji budynku pozostaje bez wpływu na działanie kominka, a ogrzewane i rozprowadzane przez system wentylacji powietrze nie ma kontaktu ze spalinami. Unikamy w ten sposób zagrożenia powstania tzw. odwróconego ciągu.

Kominek a rekuperacja, czyli dwa systemy rozprowadzania powietrza

Nie ma technicznych przeciwwskazań, by w jednym budynku zainstalować dwa niezależne systemy rozprowadzania powietrza: jeden wentylacji mechanicznej z rekuperacją oraz drugi dystrybuujący gorące powietrze (DGP) z kominka. Wiąże się to oczywiście z koniecznością prowadzenia oddzielnych kanałów i mocowania większej liczby kratek dolotowych/wylotowych. Zwykle są to przewody o dość dużych średnicach (wymagają więc sporo miejsca). Do tego budowa takiego podwójnego systemu wymaga większych nakładów inwestycyjnych. W praktyce niezależna instalacja rozprowadzania ogrzanego przez kominek powietrza sprawdzi się jedynie w przypadku, gdy kominek jest głównym źródłem ciepła w budynku.

Czy da się podłączyć kominek do rekuperacji

Czy można rozprowadzić ogrzane przez kominek powietrze za pomocą kanałów wentylacyjnych połączonych z rekuperatorem? Teoretycznie wystarczyłoby przecież wpiąć przewód z gorącym powietrzem wyprowadzonym z przestrzeni nad kominkiem do przewodów z mechaniczną wentylacją. W praktyce budowa takiej sprzężonej instalacji wymaga przygotowania projektu przewidującego zastosowanie szeregu zaawansowanych rozwiązań i zabezpieczeń. Do tego sprawdzi się jedynie w przypadku, gdy kominek pełni funkcję wspomagającą ogrzewanie (nie jest głównym źródłem ciepła w budynku). Wielu ekspertów zaleca unikać tego rozwiązania. Dlaczego?

Główny problem występujący w tego typu systemach dotyczy zbyt dużej ilości powietrza przepływającego w kanałach, co wiąże się ze znacznym hałasem oraz obniżeniem wilgotności powietrza. Anemostaty, czyli kratki wentylacyjne w systemach wentylacji z rekuperacją umieszcza się pod sufitem (temperatura powietrza wdmuchiwanego jest niższa od temperatury w pomieszczeniu, więc chłodne powietrze naturalnie opada na dół). Odwrotnie jest natomiast w standardowych systemach DGP (tu kratki nawiewne lokalizuje się przy podłodze, skąd cieplejsze powietrze wędruje ku górze).

Decydując się na podłączenie systemu dystrybucji gorącego powietrza z kominka do wentylacji z rekuperacją, należy też pamiętać o konieczności montażu dodatkowego wentylatora kominkowego (o mocy zbliżonej do wentylatora w centrali), wyposażeniu wentylatora i rekuperatora w szczelne przepustnice zwrotne, a także zastosowaniu kanałów o większej średnicy oraz podwyższonej odporności na wysoką temperaturę. Podczas pracy kominka rekuperator powinien zawsze pozostać włączony, co ma zapobiegać uszkodzeniu centrali wentylacyjnej przez gorące powietrze.

Rekuperacja a kominek bez DGP

W domu z rekuperacją, w którym kominek pełni głównie funkcję dekoracyjną i tylko okazyjnie wykorzystywany jest jako dodatkowe źródło ciepła, najlepiej jest zrezygnować z budowy kominkowego systemu dystrybucji gorącego powietrza. Unikamy w ten sposób kosztów związanych z budową dodatkowej instalacji, a także wspomnianych wyżej problemów ze specjalnym przygotowaniem systemu z rekuperacją do rozprowadzania gorącego powietrza. A co z efektywnym wykorzystaniem wygenerowanego przez kominek ciepła? Ruch powietrza wywołany przez system mechanicznej wentylacji z rekuperacją skutecznie rozprowadzi je po całym domu.