Wentylacja łazienki w bloku

Kiedy system wentylacji grawitacyjnej w mieszkaniu nie działa prawidłowo, lokatorzy sięgają po wentylatory mechaniczne. Nie zdają sobie jednak sprawy, że w wielu przypadkach ich montaż jest niezgodny z przepisami.

Utrzymywanie wentylacji łazienki we właściwym stanie leży po stronie lokatora, jednak nie zawsze jest to robione poprawnie

Podczas kąpieli wydziela się ok. 1000 g pary wodnej, podczas prysznica zaś – około 1500 g. Ponadto wskutek zaprojektowania w łazience kanałów wentylacji wywiewnej, gromadzi się w niej także zanieczyszczone i wilgotne powietrze z pozostałych pomieszczeń. System musi zatem usunąć wilgoć, zanim skropli się ona na powierzchniach, ścianach, sufitach, lustrach i meblach. Kumulując się w przegrodach, mogłaby przyczynić się nie tylko do rozwoju pleśni i grzybów, ale trwale uszkodzić konstrukcję budynku. Wentylacja łazienki może więc nastręczać trudności, zwłaszcza nie do końca zorientowanym w tematyce. Najgorszą opcją jest jednak nieuzasadniona samowolka budowlana. Przepisy dotyczące wentylacji w bloku jasno określają bowiem co może, a czego nie może wykonać lokator na własną rękę.

Wentylator mechaniczny w bloku – nie zawsze dobry pomysł

Inwestorzy mają duże pole do manewru i w domach jednorodzinnych często decydują się na wentylację mechaniczną, jednak w przypadku mieszkań w zabudowie wielorodzinnej, szczególnie starszych budynków, przy określaniu sposobów wentylacji należy kierować się specyfiką i wymaganiami istniejących już systemów. „Lokator nie ma dużego wpływu na rodzaj instalacji wentylacyjnej w swoim mieszkaniu. Nie może samodzielnie jej przebudować lub zmienić systemu. To nie jest jasne dla wszystkich użytkowników mieszkań, którzy często montują samodzielnie wentylatory w łazienkach” – mówi Tomasz Trusewicz, dyrektor Stowarzyszenia Polska Wentylacja. 

Przeciętni Kowalscy masowo montują w łazienkach w bloku wentylatory mechaniczne, wywiewne, nie zdając sobie zupełnie sprawy z tego, że postępują wbrew przepisom dotyczącym łazienek. Po pierwsze, montaż wentylatorów wyciągowych w kanale wentylacji zbiorczej (a z taką spotkamy się w większości mieszkań w bloku) jest niedozwolone – zanieczyszczone powietrze z jednego mieszkania mogłoby być wtłoczone do lokalu powyżej (praca urządzenia powoduje bowiem wytworzenie się wyższego ciśnienia niż ciśnienie wynikające z ciągu w przewodzie).

Po drugie, należy mieć świadomość, że wentylator ma poprawić proces odprowadzania zużytego, wilgotnego powietrza z pomieszczenia, jednak paradoksalnie może utrudniać swobodny przepływ powietrza w kanale, gdy jest wyłączony (łopatki wentylatora blokują wtedy wejście do kanału). Oznacza, to, że przez większość czasu wentylacja naturalna jest niemożliwa, mechaniczną zaś załącza się jedynie okazjonalnie. „Zabronione jest także montowanie wentylatorów w łazienkach, w których znajdują się wloty do przewodów spalinowych – na przykład z gazowego podgrzewacza wody – ponieważ może dojść do odwrócenia ciągu i zassania spalin do pomieszczenia” – podpowiada ekspert. 

Jak poprawić wentylację w mieszkaniu w bloku?

Wentylacja grawitacyjna niejednokrotnie uznawana jest za system mniej skuteczny niż instalacja mechaniczna. Często błędnie – prawidłowo zaprojektowana poradzi sobie z wymianą powietrza w mieszkaniu. Co możemy jednak zrobić, gdy nie działa z zakładaną skutecznością?

„Lokator może zadbać, żeby wentylacja grawitacyjna działała poprawnie, zapewniając dopływ powietrza zewnętrznego do swojego mieszkania poprzez zamontowanie w oknach lub ścianach nawiewników powietrza oraz przepływ powietrza pomiędzy pomieszczeniami – poprzez wykonanie szczelin miedzy skrzydłami drzwi a posadzką. Szczeliny pod drzwiami powinny mieć około 1 cm wysokości w pokojach i około 2,5 cm w łazience. W łazience szczelinę można zmniejszyć dodają w drzwiach kratkę wentylacyjną. Ponadto należy utrzymywać możliwie wysoką temperaturę w łazience, aby zapewnić różnicę temperatury pomiędzy łazienką a otoczeniem budynku. Konieczne jest również czyszczenie kratki wentylacyjnej, aby powietrze łatwo dostawało się nią do kanału wentylacyjnego” – tłumaczy Tomasz Trusewicz ze Stowarzyszenia Polska Wentylacja. 

To oczywiście rozwiązania, które lokator może przedsięwziąć we własnym zakresie. Zarządca budynku powinien zaś sprawdzić, czy wszystkim mieszkańcom zapewniono dopływ powietrza zewnętrznego do lokali. Warto też zamontować nasady kominowe na zakończeniach indywidualnych przewodów wentylacyjnych. 

Ponadto zarządca budynku lub wspólnota mieszkaniowa mogą podjąć decyzję o zmianie systemu na mechaniczny. Będzie to wymagało zainstalowania wentylatorów wywiewnych w zbiorczych przewodach wentylacyjnych. „Dopuszczalne jest montowanie wentylatorów na przewodach obsługujących tylko jeden typ pomieszczeń – np. łazienki lub kuchnie. Na każdym z takich pionów można zamontować osobny wentylator lub połączyć kilka pionów o tym samym przeznaczeniu i następnie przyłączyć do nich wentylator. Montaż wentylantorów należy połączyć z wymianą kratek wentylacyjnych w lokalach i regulacją całego układu, tak aby dostosować do potrzeby wydajność poszczególnych kratek. Kratki mogą być samoregulujące. Podobnie może być regulowany wentylator dachowy” – podpowiada ekspert. Konieczne jest również doprowadzenie powietrza zewnętrznego, np. za pomocą nawiewników okiennych. 

Należy mieć na uwadze, że – w sytuacji, gdy wentylacja mechaniczna nie jest zabroniona przez przepisy - montaż wentylatora wyciągowego ma sens jedynie wtedy, gdy zapewniony zostanie właściwy odpływ świeżego powietrza do budynku z zewnątrz (np. przez nawiewniki czy nieszczelności w oknach) oraz przepływ powietrza przez obiekt. Jeśli lokal jest odizolowany od powietrza zewnętrznego (bolączka mieszkań wyposażonych w nowoczesne, szczelne okna i drzwi wejściowe), wentylator w łazience może pobierać powietrze np. przez kanały wentylacyjne w kuchni.  

Wentylacja w łazienkach - przepisy

Warto jest więc podsumować, jakie czynności lokator może wykonywać na własną rękę, w przypadku chęci poprawy działania wentylacji łazienkowej i nie tylko:

• zachowywać czystość kratek wentylacyjnych i nawiewników powietrza, co ułatwi ruch powietrza,
• zadbać o odopowiedni ruch powietrza pomiędzy pomieszczeniami, np. poprzez wycięcie wyżłobień w dolnej części drzwi (1-2,5cm, zależnie od mieszkania),
• zamontować nawiewniki okienne lub ścienne, by zwiększyć ilość powietrza, która będzie się dostawała do mieszkania z zewnątrz.

Przydatna może okazać się także różnica temperatur - ta w łazience powinna być stosunkowo wysoka, co wspomoże wydajność wentylacji grawitacyjnej. Najgorsza sytuacja ma miejsce latem, kiedy trudno jest zachowywać wyższą temperaturę w stosunku do innych pokoi - wówczas można odczuć największe poblemy z wentylacją.

Kiedy w łazience można zamontować wentylator? Zgodnie z przepisami jedynie wtedy, gdy jej kubatura nie jest większa niż 6,5 m³ - wówczas wentylację naturalną należy wspomóc mechanicznie.

Opracowanie: Redakcja
Autor: Iwona Bortniczuk