Właściwa wentylacja hali basenowej

Na wstępie koszty

Inwestycja, jaką jest basen, bez względu na jego wielkość, wiąże się z wysokimi kosztami. Mowa zarówno o kosztach odpowiedniego projektu, kosztach inwestycyjnych, jak również o kosztach eksploatacyjnych (te niestety są często pomijane). Dopiero uwzględnienie wszystkich trzech składowych kosztów dalje możliwość rzetelnej analizy i ocen. Istotnym jest zatem stworzenie odpowiedniego projektu uwzględniającego specyfikę powietrza, które znajduje się na hali basenowej, jak również wybranie odpowiedniego urządzenia, które spełni założenia projektowe (komfort), przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów pracy (eksploatacji).

Przemyślany projekt – co można zyskać?

Parowanie wody 
 

Głównym problemem, z jakim muszą zmierzyć się projektanci wentylacji basenowej jest parowanie wody z powierzchni lustra wody basenu głównego, basenów pobocznych, brodzików, jacuzzi i innych atrakcji, jak również podłogi, która w wyniku użytkowania jest po prostu mokra. Należy pamiętać, że woda paruje również z powierzchni ciała osób korzystających z basenu, oraz o minimalnych ilościach powietrza wymaganych ze względów higienicznych. Dopiero uwzględnienie powyższych informacji pozwoli obliczyć odpowiednią ilość powietrza, zapewniającą niezbędne minimum higieniczne oraz pozwalające na utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgotności względnej na basenie. 

Nadmiar wilgoci 

Oczywiście najistotniejszą kwestią jest pozbycie się nadmiaru wilgoci. Wilgotność utrzymywana na zbyt wysokim poziomie negatywnie wpływa na konstrukcję budynku, a także na komfort ludzi przebywających na basenie. W perspektywie czasu może dojść do tego, że ściany zaczną niszczeć, a para wodna, która zacznie się skraplać na zimnych powierzchniach i elementach wystroju spowoduje rozwinięcie się grzyba i korozji. Słabiej zaizolowane okna pokrywać się zaczną parą zawsze, gdy temperatura wewnętrzna osiągnie wartość punktu rosy. Wszystko to negatywnie wpływa na stan techniczny budynku, zwiększa koszty związane z koniecznością przeprowadzania remontów, a także obniża komfort użytkowników, a w związku z tym zainteresowanie tym obiektem.

Dystrybucja powietrza

Istotnym czynnikiem, który powinien być brany pod uwagę jest odpowiednie rozprowadzenie powietrza po hali basenowej. Para wodna wykrapla się z powietrza najbardziej wówczas, gdy jest ono nieruchome. Mając to na uwadze ważne jest, aby powietrze nawiewane kierowane było wzdłuż ścian i okien z odpowiednią prędkością, a wilgotne powinno być usuwane z przeciwległej części hali. Unikać należy również przewiewów bezpośrednio nad powierzchnią lustra wody, ponieważ sprawia to, iż parowanie jest bardziej intensywne. Należy również pamiętać, aby ciśnienie w hali basenowej było nieco niższe, niż ciśnienie zewnętrzne. Sprawi to, iż wilgoć nie będzie „wpychana” w ściany, dzięki temu przedłuży to żywotność konstrukcji. 

Podstawą do obliczeń zysków wilgoci i wyliczenia odpowiedniej ilości powietrza jest norma VDI 2089. Zgodnie z jej zapisami wilgotność względna wewnątrz hali basenowej nie powinna przekraczać 65% lub 14,3 g/kg wilgotności bezwzględnej. Wartość ta może być wyższa wyłącznie w okresie letnim, kiedy zawartość wilgoci w powietrzu zewnętrznym przekraczać może 9 g/kg. Istotne jest też to, że wyższa temperatura powietrza w hali basenowej w porównaniu do temperatury wody skutkuje niższym poziomem parowania z powierzchni lustra wody. Podsumowując, parametry powietrza w hali basenowej powinny być utrzymywane na poziomie od 28^oC/60% RH do 30^oC/54% RH, natomiast wody w granicach od 26^oC do 28^oC. W przypadku basenów do terapii wodnej, temperatura wody jest o około 4–8^oC wyższa. 

Wybór odpowiedniego systemu

Optymalny wybór centrali wentylacyjnej dostosowanej do pracy w środowisku basenowym daje szereg korzyści. Oczywiście podstawowym zadaniem urządzenia jest z jednej strony dostarczenie świeżego powietrza, a z drugiej pozbycie się nadwyżek wilgoci. Istotnym elementem, który zawsze należy brać pod uwagę jest fakt, że zdecydowana większość obiektów basenowych pracuje w środowisku agresywnym, ze względu na zawartość chloru w wodzie basenowej, którego pary trafiają nawet do kanałów wentylacyjnych, a ostatecznie do wnętrza centrali wentylacyjnej. Aby uniknąć zbyt szybkiego zużycia się elementów wewnętrznych urządzenia, poszczególne podzespoły winny być wykonane z odpowiednią odpornością. Powłoki epoksydowe, odpowiednia klasa korozyjności (co najmniej C4), czy klasa wytrzymałości (IP66) są ważnymi elementami, o których nie można zapominać. 

Przegląd rozwiązań

Obecnie na rynku do wyboru jest kilkanaście możliwych rozwiązań oraz firm, które je oferują. Wszystko zależy od tego, jakie są oczekiwania inwestora lub użytkownika. Niemniej jednak  zasada działania zawsze jest podobna – najważniejsze jest osuszenie powietrza. Odbywać się to może na kilka sposobów, w zależności od rodzaju obiektu.

Małe obiekty

Dla najmniejszych obiektów, takich jak pomieszczenia jacuzzi, małe baseny przydomowe czy hotelowe często wystarczającym rozwiązaniem jest montaż osuszacza ściennego (patrz fot.4 i 5 - modele CDP i CDP (T) ). Urządzenie działa na powietrzu obiegowym, które nieustannie (przy zwiększonej wartości wilgoci) wyciąga powietrze, a następnie po odpowiedniej obróbce już jako suche nawiewa z powrotem do basenu. Osuszanie odbywa się na układzie chłodniczym – na początku powietrze schłodzone zostaje do temperatury punktu rosy, co powoduje wykroplenie nadmiaru wilgoci, a następnie zostaje podgrzane. Warto zwrócić uwagę, aby układ taki był już w pełni zintegrowany z urządzeniem, co gwarantuje niezawodną pracę oraz jest znacznie bardziej estetyczne. 

Duże obiekty

Dla większych obiektów, takich jak baseny szkolne, szatnie i prysznice, duże baseny prywatne i hotelowe, pomocne okazuje się powietrze świeże, które w okresie zimowym jest suche. Układ chłodniczy wspomagany jest wówczas przez strumień świeżego powietrza, co rozwiązuje 2 problemy – pozostawia wynikową wilgotność na zadowalającym poziomie oraz dostarcza powietrze wymagane ze względów higienicznych. W tym przypadku zastosowanie mają kanałowe osuszacze z możliwością rozprowadzenia powietrza przewodami wentylacyjnymi (patrz zdjęcie – model kanałowy CDP). 

Rozbudowane obiekty 

Bardziej rozbudowane obiekty składające się z kilku basenów, brodzików, atrakcji wodnych itp. wymagają bardziej kompleksowego podejścia do kwestii osuszania. Warto wówczas rozważyć zastosowanie basenowej centrali wentylacyjnej. Najczęściej takie urządzenie składa się z układu odzysku ciepła w formie wymiennika krzyżowego lub krzyżowo-przeciwprądowego. Jest to pierwszy element mający na celu osuszenie powietrza. Wymiennik taki charakteryzuje się wystarczającą sprawnością osuszania, pomaga również obniżyć koszty konieczne na ogrzanie hali basenowej. By wesprzeć proces osuszania i wentylacji,  centrale tego typu wyposażone są w komorę mieszania oraz system przepustnic, które w odpowiedni sposób regulują udział powietrza świeżego do recyrkulowanego. W przypadku, jeśli osuszanie na wymienniku krzyżowym jest niewystarczające (wynikać to powinno z obliczeń) możemy sięgnąć po bardziej rozbudowane układy, czyli centrale wentylacyjne z wymiennikiem odzysku ciepła oraz zintegrowaną pompą ciepła (standardową bądź rewersyjną). Charakteryzują się one wyjątkowo wysoką sprawnością osuszania, oraz niskimi kosztami eksploatacyjnymi. Nadmiar energii ze sprężarki w tym przypadku może być odprowadzony przez skraplacz chłodzony wodą na cele podgrzewania wody w basenie lub ciepłej wody użytkowej Dodatkowo zintegrowany układ chłodniczy zapewnia optymalną temperaturę powietrza nawiewanego do hali, co jest pożądane szczególnie w upalne dni w okresie letnim. Centrale  te mogą mieć budowę kompaktową (fot. 8.) lub modułową (fot. 7.)  dobierane pod indywidualne wymagania projektow.

Urządzenia gotowe do pracy i przystosowane do warunków agresywnych

Wszystkie powyższe rozwiązania wyposażone są w zintegrowaną automatykę. Inwestor nie musi zastanawiać się, czy urządzenie powinno pracować w danej chwili, czy akurat osuszanie nie jest wskazane – centrala czy osuszacz uruchamiane są w sposób automatyczny. W przypadku central basenowych, urządzenia mogą pracować zgodnie z harmonogramem czasowym co znacząco ogranicza koszty eksploatacyjne na przykład, kiedy basen jest zamknięty.Ważnym aspektem jest również odporność na korozję. Standardowe centrale wentylacyjne nie są przystosowane do agresywnego środowiska, jakie tworzy obecność chloru w wodzie basenowej. Dodatkowo ilość wilgoci, która musi zostać odebrana jest zbyt duża, aby typowa centrala wentylacyjna w odpowiedni sposób się jej pozbyła.  Dla porównania prezentowane centrale basenowe dzięki zastosowaniu powłoki lakierniczej o podwyższonej odporności na korozję (klasa C4), zastosowaniu wymienników epoksydowanych czy przepustnic powietrza o odpowiedniej klasie (IP66) gwarantują niezawodną pracę przez długie lata.

Warto zapamiętać !

• Oceniaj kompleksowo i łącznie koszty: projektu, inwestycji, eksploatacji.
• Główne wyzwanie na basenach to parowanie wody. Podstawowy cel to pozbyć się nadmiaru wilgoci.
• Odpowiednia dystrybucja powietrza w hali to podstawa.
• Chlor = agresywny czynnik. Zwracaj uwagę na jakość podzespołów, klasę korozyjności, czy wytrzymałości
• Uniwersalne urządzenie do wszystkiego to mit.
• Można dopasować centralę w zależności od potrzeb, rodzaju budynków itd.

Autor: 

Ekspert firmy Ventia: Paweł Bocian, Kierownik marki DANTHERM, Ventia Sp. z o.o.,  @: pawel.bocian@ventia.pl