Wentylacja w chlewni, oborze i kurniku

Projektując budynek inwentarski, koniecznością jest wzięcie pod uwagę faktu, że wentylacja w oborze, chlewni czy kurniku jest jednym z kluczowych elementów, wpływających na dobrostan zwierząt i wyniki produkcyjne. Wraz ze wzrostem obsady rosną wymagania, dlatego warto dobrze się zastanowić, które rozwiązania będą najlepiej dopasowane do naszych potrzeb.

Czemu służy wentylacja chlewni i innych pomieszczeń inwentarskich?

Odpowiada ona za optymalne warunki do hodowli przez cały rok, czemu służą m.in. regulacja temperatury i poziomu wilgotności, a także stała wymiana powietrza. Nieodpowiednia wentylacja kurnika, chlewni lub obory może mieć wiele negatywnych skutków.

Zwierzęta przebywające w pomieszczeniu, w którym utrzymywany jest prawidłowy mikroklimat, są wydajniejsze i mniej podatne na choroby – ich organizmy lepiej funkcjonują. Dlatego latem musi być im odpowiednio chłodno, a zimą ciepło, przy czym optymalne warunki mogą różnić się pomiędzy gatunkami, jak i wewnątrz nich. Jeżeli wentylacja obory dla bydła lub innych budynków zostanie zaniedbana, hodowcy może przyjść zmierzyć się chociażby ze stresem cieplnym zwierząt. Konsekwencje, takie jak rozwój wielu schorzeń czy problemy z płodnością, często są długofalowe i w oczywisty sposób przekładają się na wyższe koszty hodowli. Wilgotność powietrza również wymaga stałego kontrolowania, zwłaszcza że w połączeniu ze zbyt wysoką lub za niską temperaturą może prowadzić do problemów zdrowotnych i obniżenia produkcyjności.

Szczególne znaczenie ma usuwanie z budynku inwentarskiego starego powietrza, zawierającego kurz, patogeny oraz szkodliwe gazy. Wśród tych ostatnich wymienić można dwutlenek węgla, powodujący niedotlenienie i osłabienie przemiany materii, jak również amoniak i siarkowodory, uszkadzające układ oddechowy, płuca i prowadzące do zatruć. Nie mniej ważną funkcją wentylacji obory i innych budynków jest zapewnienie cyrkulacji powietrza.

Trzeba też pamiętać, że wentylacja w chlewni, oborze lub kurniku zapobiega występowaniu problemów z zawilgoconymi ścianami.

Wentylacja grawitacyjna w chlewni

Wentylacja grawitacyjna w oborze i chlewni, nazywana również naturalną, jest jednym z prostszych rozwiązań, ponieważ bazuje na różnicy temperatur oraz ciśnień w budynku i poza nim. Kluczowe dla tej metody jest właściwe rozmieszczenie otworów nawiewowych w ścianach oraz kanałów wyciągowych w dachu, a także umożliwienie ich regulacji (co związane jest ze zmieniającymi się w ciągu roku warunkami atmosferycznymi). Aby system ten działał sprawnie, musi być prawidłowo zaprojektowany, w tym w szczególności dostosowany do parametrów technicznych i cieplnych budynku.

Kluczowe jest także dopasowanie projektu do poszczególnych grup technologicznych i obsady danego pomieszczenia. Przykładowo planując wentylację do chlewni, trzeba mieć na uwadze, że prosięta wymagają utrzymania wyższej temperatury oraz niższej wilgotności powietrza niż knury, a lochy karmiące potrzebują większej wymiany powietrza. Jeżeli występują trudności z utrzymaniem optymalnych warunków lub system działa mało wydajnie, rozwiązaniem może być wentylacja wymuszona. W chlewni czy oborze taka metoda bardzo dobrze się sprawdzi, jednak będzie kosztowna.

Mechaniczna wentylacja w starej oborze – czy to dobry pomysł?

Jeżeli grawitacyjny system nie wypełnia swojego zadania zgodnie z naszymi oczekiwaniami, mechaniczna wentylacja do obory może być wyjściem z tej sytuacji. W tym przypadku specjalne wentylatory, wymagające podłączenia do prądu elektrycznego, odpowiadają za wymuszoną wymianę powietrza. Istotnymi zaletami tego rozwiązania są wyeliminowanie szkodzących zwierzętom przeciągów oraz możliwość regulowania pracy systemu – w czym pomóc mogą dodatkowe urządzenia, takie jak termostat, higrostat czy sterownik czasowy.

Wentylacja wymuszona w chlewni, oborze i innych budynkach inwentarskich może mieć kilka postaci:

• podciśnieniowa – wentylatory zasysają zanieczyszczone powietrze z wnętrza budynku, co powoduje przedostawanie się świeżego z zewnątrz przez specjalne otwory w ścianach lub suficie;
• nadciśnieniowa – wentylatory zasysają świeże powietrze i wtłaczają je do wnętrza budynku, wypychając zanieczyszczone;
• zrównoważona – wentylatory umieszczone są zarówno w otworach wlotowych, jak i wylotowych.

Tego typu system nie jest jednak pozbawiony wad. Może generować wysokie koszty, a źle zaprojektowana instalacja będzie tworzyć przestrzenie, w których ruch powietrza jest znikomy.

Wentylacja w kurniku przydomowym

Nie tylko duże pomieszczenia inwentarskie, w których przebywają setki lub tysiące zwierząt, wymagają sprawnej wymiany powietrza. Wentylacja w małym kurniku spełnia te same zadania, co w dużej oborze, czyli zapewnia zwierzętom optymalne warunki i chroni je przed wieloma schorzeniami. Szczególnie zimą, kiedy nie można dopuścić do wyziębienia pomieszczenia, pomaga w dostarczaniu do niego świeżego powietrza.

Mechaniczna wentylacja kurnika ma zastosowanie, aczkolwiek nie jest jedynym rozwiązaniem. Hodowcy z małym inwentarzem często wybierają system naturalny. Popularnością cieszy się wariant, w którym powietrze krąży za pośrednictwem pary rur umieszczonych w dachu. Dłuższa, sięgająca bliżej podłogi odpowiada za wlot powietrza, natomiast krótsza za wylot.