Wentylacja bezkanałowa - jak działa?

Pozbawiona przewodów transportujących powietrze wentylacja bezkanałowa to efektywny i wygodny w instalacji system, który sprawdza się zarówno w budownictwie komercyjnym, jak i domach mieszkalnych. Jak działa, z jakich elementów się składa oraz na co zwrócić uwagę przy jej projektowaniu?

Tradycyjna wentylacja kanałowa - zalety i wady

Najpopularniejsze systemy wentylacji w budynkach opierają się na wykorzystaniu instalacji kanałowej. Często jest to skomplikowana sieć przewodów prowadzonych w ścianach lub pod stropami, którymi przepływa zużyte lub świeże powietrze. Takie instalacje - mechaniczne lub grawitacyjne - są sprawdzone i wydajne. Wymagają jednak przygotowanie dość skomplikowanych projektów i znacznie ingerują w konstrukcję budynku lub przestrzeń we wnętrzach. Do tego ich wykonanie pochłania znaczne nakłady inwestycyjne i jest pracochłonne.

Co to jest wentylacja bezkanałowa?

Nowoczesną i zyskującą coraz więcej zwolenników alternatywą dla systemów kanałowych jest wentylacja bezkanałowa. Jak sama nazwa wskazuje, nie wymaga ona mocowania przewodów transportujących powietrze. Za jego wymianę w pomieszczeniach odpowiadają mechaniczne jednostki nawiewno-wywiewne, które mocuje się w ścianach zewnętrznych lub stropach budynku. Za pośrednictwem otworu w ścianie lub suficie oraz wentylatorów masy powietrza wdmuchiwane są bezpośrednio do wnętrza, oraz transportowane na zewnątrz budynku.

Wentylacja bezkanałowa ma mnóstwo zalet. Działa równie efektywnie, co systemy wykorzystujące instalacje przewodowe, ale jest znacznie tańsza i łatwiejsza w montażu, a przy tym wygodniejsza w obsłudze. Jej wykonanie nie wymaga przygotowania skomplikowanego projektu budowlanego. Taki system pozwala dodatkowo kontrolować poziom wilgotności w pomieszczeniu, a przez to zapobiegać powstawaniu grzybów i nieprzyjemnych zapachów. Pamiętajmy, że jest to system, który wymusza obieg powietrza w sposób mechaniczny - do jego działania niezbędna jest więc energia elektryczna.

Zastosowanie wentylacji bezkanałowej

Gdzie wentylacja bezkanałowa sprawdza się najlepiej? Na tego typu rozwiązania decydują się najczęściej inwestorzy stawiający różnego rodzaju hale komercyjne: magazyny, gmachy produkcyjne i usługowe oraz sklepy wielkopowierzchniowe. Ale takie systemy występują także w wersjach opracowanych specjalnie z myślą o budownictwie mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej. Są coraz częściej wykorzystywane w energooszczędnych domach jednorodzinnych, urzędach, szkołach oraz placówkach sportowych i domach kultury. Sprawdzają się doskonale w modernizowanych gmachach, w których montaż tradycyjnej instalacji kanałowej wymagałby znacznej ingerencji w konstrukcję budynku.

Wentylacja bezkanałowa z odzyskiem ciepła

Urządzenia do wentylacji bezkanałowej zwykle nie odpowiadają wyłącznie za wymianę powietrza w pomieszczeniu. Ich ważną funkcją jest także odzyskiwanie ciepła z wyprowadzanego na zewnątrz budynku. Taka wentylacja z rekuperacją pozwala znacznie obniżyć koszty ogrzewania. Specjalistyczne jednostki wentylacji bezkanałowej mogą być także sprzężone z nagrzewnicami (wodnymi, gazowymi, elektrycznymi lub pompami ciepła), co pozwala skutecznie ogrzewać wnętrza. Na rynku dostępne są też urządzenia z opcją chłodzenia. Większość z nich wyposażona jest również w filtry, dzięki czemu użytkownicy wnętrz mogą oddychać świeżym powietrzem.

Z jakich elementów składa się wentylacja bezkanałowa?

Budowa systemu wentylacji bezkanałowej wymaga jedynie instalacji specjalnej jednostki nawiewno-wywiewnej w ścianie lub w dachu budynku. Takie urządzenie składa się z części zewnętrznej, wewnętrznej oraz przejścia ściennego, które łączy oba moduły. Na zewnątrz budynku znajdują się czerpnia i wyrzutnia, a w środku otwory doprowadzające powietrze do wnętrza. W konstrukcji umieszczony jest też wentylator, silnik elektryczny, wymiennik ciepła, filtry oraz inne elementy odpowiadające za sprawne działanie systemu.

W zależności od typu i przeznaczenia wentylacji poszczególne komponenty mogą zostać umieszczone w części zewnętrznej lub wewnętrznej urządzenia (np. w konstrukcjach przeznaczonych do budynków mieszkalnych wewnątrz pomieszczenia znajduje się tylko element przypominający kratkę wentylacyjną). Nowoczesne jednostki wentylacji bezkanałowej nie muszą zajmować dużo miejsca - zwykle mają kompaktowe wymiary i niewielką masę, dzięki czemu ich montaż nie wymaga budowy specjalnej konstrukcji nośnej. Najczęściej zamknięte są w lekkich obudowach ze spienionego polipropylenu (EPP), które dodatkowo zapewniają dobrą izolację termiczną i akustyczną.

Jakie są rodzaje wentylacji bezkanałowej?

Na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań technologicznych, pozwalających na budowę instalacji wentylacji bezkanałowej. Poszczególne modele różnią się przeznaczeniem, mocą, efektywnością działania i dodatkowymi funkcjami. Wśród nich są jednostki ścienne i podstropowe, urządzenia z różnymi typami nagrzewnic, a także konstrukcje działające w trybie jedno- lub dwukierunkowym oraz rewersowym (automatyczna zmiana kierunku przepływu powietrza). Oddzielną kategorię stanowią urządzenia do budynków mieszkalnych.

Jak zaplanować budowę instalacji wentylacji bezkanałowej?

Przy wyborze urządzenia do wentylacji bezkanałowej trzeba zwrócić uwagę na parametry techniczne urządzenia. Należy je dobrać zgodnie z kubaturą pomieszczeń oraz oczekiwaną temperaturą i przeznaczeniem budynku. W projekcie należy także uwzględnić liczbę i rozmieszczenie jednostek. Jakie jeszcze właściwości techniczne urządzeń uwzględnić? Najważniejsze z nich to moc, sprawność odzysku ciepła, maksymalny strumień nawiewu i wywiewu, pobór prądu i rodzaj zasilania, a także poziom generowanego hałasu.

Zaawansowana automatyka

Nowoczesne systemy wentylacji bezkanałowej wyposażone są w zaawansowane układy sterowania. Sterowniki - umieszczane zwykle na ścianach - umożliwiają ręczne lub automatyczne programowanie pracy urządzeń w różnych trybach. Mogą być też obsługiwane bezprzewodowo, np. za pomocą aplikacji w telefonie. Pozwalają m.in. na ustawianie docelowej temperatury, regulację mocy wentylatorów, automatyczne zamykanie i otwieranie zaworów, i samoczynne dostosowywanie parametrów do panujących warunków (w tym uruchamianie zabezpieczeń przeciwzamrożeniowych). W niektórych urządzeniach instalowane są także czujniki dwutlenku węgla, wilgoci i ruchu.