Rodzaje i klasy kotłów na paliwo stałe

Poszukując najlepszych rozwiązań w zakresie ogrzewania do swojego domu, z pewnością spotkasz się z różnymi rodzajami kotłów na paliwo stałe. W tym artykule przybliżymy Ci klasy tych urządzeń, aby inwestycja była zgodna z obowiązującymi normami. Wyjaśnimy też, jakie są różnice pod względem sposobu działania sprzętu czy możliwościami jego obsługi. Dzięki temu ułatwimy Ci wybór technologii grzewczej.

Fot.: EDILKAMIN - SEBA TECH Kotły Kominki Piecyki na Pellet

Klasy kotłów na paliwo stałe – poznaj je wszystkie

Klasę kotłów określa się na podstawie ich wydajności, jakości oraz emisji zanieczyszczeń. To właśnie na ten trzeci aspekt kładzie się ogromny nacisk w ostatnich latach w Polsce. Właśnie dlatego wprowadzane są regulacje, które bezpośrednio przekładają się na legalne użytkowanie tylko wyznaczonych klas kotłów na paliwo stałe. Każde urządzenie musi mieć zatem certyfikat z potwierdzeniem badań emisyjności. Wszystkie nieekologiczne i nieefektywne urządzenia, a w szczególności znane wszystkim kopciuchy, zostały wycofane z obrotu na rynku. Jednocześnie uznaje się je za bezklasowe.

Łatwo też sprawdzić, czy kocioł na paliwo stałe ma klasę 3, 4 lub 5. Wystarczy zidentyfikować dane znajdujące się na tabliczce znamionowej na obudowie kotła lub w instrukcji obsługi od producenta. Pamiętaj, aby kupować urządzenie od sprawdzonego dostawcy. Brak informacji o klasie może oznaczać, że sprzęt nie spełnia wymaganych norm. Traktuje się go jako nieekologicznego kopciucha, co niesie za sobą przykre konsekwencje.

Kocioł na paliwo stałe 5 klasy

Jeśli szukasz najbardziej efektywnego i ekologicznego rozwiązania, to kocioł na paliwo stałe klasy 5 spełnia wszystkie obowiązujące normy. W praktyce są to nowoczesne i solidne urządzenia wykonane z najwyższej jakości materiałów oraz zaprojektowane tak, aby ich obsługa była maksymalnie komfortowa. Na rynku znajdziesz wiele rozwiązań, które dopasujesz do swoich potrzeb. Warto wspomnieć, że kocioł na paliwo stałe 5 klasy może emitować nawet 90% mniej zanieczyszczeń niż używane jeszcze kilka lat temu urządzenia.

Oficjalnie od 2018 roku na rynku nie może znaleźć się niższa klasa niż 5.

Fot.: Przykładowy model kotła na paliwo stałe -  EDILKAMIN - SEBA-TECH

Kocioł na paliwo stałe – klasa 3 i 4

Kocioł na paliwo stałe 3 klasy można było używać jeszcze przez kilka lat po wprowadzeniu aktualizacji normy EN 303-5 z 2012 roku usuwającej 1 i 2 klasę. Ostatecznie rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 2017 roku wprowadziło niemałą rewolucję w tym zakresie. Zakazano sprzedaży kotłów klasy 3 i 4. W praktyce są to warianty uznawane za najmniej efektywne, w tym np. piece z dolnym spalaniem oraz podajnikowe (na paliwo stałe – węgiel). A co z tymi urządzeniami, które jeszcze znajdują się w wielu domach jednorodzinnych? Trzeba je wymienić zgodnie z harmonogramem – osobnego dla każdej gminy. Warto zatem sprawdzić informacje dotyczące ostatecznego terminu zakupu ekologicznego kotła na paliwo stałe.

Jakie są rodzaje kotłów na paliwo stałe?

Sposób zasilania to główny aspekt, który brany jest pod uwagę podczas zakupu kotła na paliwo stałe. Węgiel, drewno, ekogroszek, pellet czy biomasa to najpopularniejsze materiały. Wiele zależy od indywidualnych preferencji użytkowników, a także aspektów ekonomicznych.

Efektywność energetyczna kotła

Niezależnie od wykorzystywanego materiału, urządzenia różnią się od siebie klasą odnoszącą się do ogólnej skuteczności oraz efektywności energetycznej. Litera A oznacza zatem najwyższe możliwe parametry wpływające na wydajność podczas pracy. Może sięgać ona 90-98%. Wybór takiego urządzenia nie tylko przekłada się na spełnienie obowiązującej normy europejskiej, ale też dyrektywy EcoDeesign Parlamentu Europejskiego, która ustala dodatkowe regulacje co do mniejszej ilości emitowanych zanieczyszczeń przy małej mocy sprzętu. Ekologiczny kocioł na paliwo stałe klasy B osiąga wydajność na poziomie 80-89%, a oznaczone literą C mają nieco niższą sprawność.

Moc kotła na paliwo stałe

Kocioł na paliwo stałe, tak jak inne urządzenia, może mieć też różną moc. Na rynku znajdziesz zatem warianty idealne do ogrzewania niewielkich domów jednorodzinnych lub dużych budynków piętrowych. Wiele zależy od tego, jakie jest zapotrzebowanie na ciepło. Obliczenia powinny obejmować nie tylko powierzchnię, ale również izolację czy wiek budynku. Każdy szczegół może mieć ogromne znaczenie w ilości strat ciepła, np. przez wentylację. Szacuje się, że w domach powstałych w latach 90. z dobrą izolację i nowoczesnymi oknami, można przyjąć wartość od 60 do 90 W/m2. Biorąc pod uwagę takie warunki, kocioł na paliwo stałe 12 kW wystarczy na około 150 m2. Co do mocy pieca, nie warto przesadzać, bo wtedy również nie będzie działał w efektywnym zakresie pracy.

Koniecznie trzeba dostosować parametry techniczne kotła do jego przeznaczenia. Nie zawsze będzie to jedyne źródło ciepła. W wielu modernizowanych budynkach sprawdzi się rozwiązanie pompy ciepła i kotła na paliwo stałe. Urządzenia pracują zamiennie, w zależności od zapotrzebowania oraz ustawionej temperatury. W ten sposób można zmniejszyć koszty ogrzewania, a także ograniczyć emisję szkodliwych substancji do atmosfery do minimum. Warto jednak przedyskutować tę kwestię z fachowcem, aby zaprojektować skuteczny, wydajny i ekonomiczny system w zależności od potrzeb danego budynku.

Proces spalania w kotle

Kocioł na paliwo stałe takie jak węgiel, drewno lub koks mają często konstrukcję z górnym spalaniem. Co to oznacza? Komora zasypowa pełni jednocześnie funkcję spalania, co jest uniwersalnym rozwiązaniem. Pozwala na stosowanie większości paliw dostępnych na rynku. Ta technologia cieszy się dużą popularnością ze względu na stosunkowo prostą budowę, łatwą obsługę i niską cenę. Dużym minusem tego rozwiązania jest konieczność kontrolowania ilości paliwa i częstego dokładania.

Z kolei kocioł na paliwo stałe zasypowy ma tzw. dolne spalanie. Proces ten odbywa się w komorze spalania albo na tylnej ścianie komory zasypowej. Nieco nowocześniejsza konstrukcja pozwala na efektywniejsze spalanie węgla i drewna, większą kontrolę oraz czystość spalin. Tego typu urządzenia są jednak droższe i nie obsługują wszystkich typów paliw, co może wystraszyć potencjalnych klientów.

Dodatkowe funkcje kotłów na paliwo stałe

Warto dokładnie przenalizować dodatkowe funkcje, które pozwolą Ci na łatwe sterowanie urządzeniem, prostą konserwację, a także skuteczne połączenie kotła z obecną instalacją. Przykładowo w systemach zamkniętych konieczne jest odprowadzenie nadmiaru ciepła. Dobrze sprawdzi się do tego kocioł na paliwo stałe z buforem, czyli specjalnym zbiornikiem. Wykorzystuje on magazynowane zasoby do ogrzewania domu w czasie, kiedy kocioł jest wyłączony.

Kolejnym rozwiązaniem na rynku są kotły węglowe z nadmuchem. Wyposażone w dodatkowy wentylator osiągają wyższą temperaturę, co przekłada się na lepszą wydajność w procesie spalania. Trzeba jednak liczyć się z bardziej zaawansowanym działaniem i wyższą ceną. Takie rozwiązanie występuje też w urządzeniach na pellet czy ekogroszek.

Kocioł na paliwo stałe z podajnikiem czy bez?

Regularne uzupełnianie materiału potrzebnego do spalania jest nie tylko czasochłonne, ale też mało komfortowe dla domowników. Właśnie dlatego kocioł na paliwo stałe z ręcznym zasilaniem został wyparty przez urządzenia z automatycznym podajnikiem. Specjalne czujniki zbierają dane, które są wykorzystywane przez sterownik do regulacji i kontrolowania materiału potrzebnego do spalania. W praktyce oznacza to, że uzupełnianie wsadu może odbywać się nawet raz na kilka lub kilkanaście dni. Wiele zależy od zapotrzebowania na ciepło w danym budynku.

Tego typu urządzenia zapewniają optymalne wykorzystanie energii i spełniają wymagania co do obowiązującej normy PN-EN 303-5. Domownicy doceniają je również za czystość podczas pracy (dotyczy to pelletu). Właśnie dlatego warto zwrócić uwagę na ten aspekt podczas zakupu odpowiedniego wariantu do swojego budynku. Automatyczny podajnik najczęściej znajduje się w kotle na ekogroszek lub pellet.

Kocioł na paliwo stałe z podajnikiem można dodatkowo rozdzielić na:

• kotły miałowe – paliwo spalane jest najczęściej przy pomocy rusztu schodkowego i podawane porcjami przez podajniki tłokowe
• kotły na ekogroszek (retortowe) – z podajnikiem ślimakowym, zasobnikiem paliwa i specjalnym paleniskiem bezrusztowym, aby zapewnić optymalną moc do utrzymania ustalonej temperatury.

Kocioł na pellet, działa na podobnej zasadzie co retortowy.