Jakie grzejniki są najbardziej wydajne? Rodzaje kaloryferów

Nowoczesne grzejniki pokojowe wyróżniają się wysoką efektywnością energetyczną, są kompatybilne z różnymi systemami ogrzewania oraz pozwalają na wygodne sterowanie parametrami ich pracy z pomocą systemów elektronicznych. Jakie są rodzaje grzejników? Co należy wziąć pod uwagę, planując ich zakup?

Kaloryfery stalowe to obecnie najpopularniejszy typ w nowych mieszkaniach

Rodzaje grzejników

Mocowany do ściany grzejnik centralnego ogrzewania, czyli popularny kaloryfer, to wciąż najpopularniejsze urządzenie wykorzystywane do dostarczania ciepła do pomieszczenia. Takie konstrukcje mogą mieć bardzo różną formę. Wielość dostępnych rozwiązań powoduje, że inwestorzy planujący budowę instalacji grzewczej w budynku często nie wiedzą, na jaki grzejnik się zdecydować. Tymczasem dobór kaloryfera ma zasadnicze znaczenie dla komfortu cieplnego osób przebywających w ogrzewanych wnętrzach.

Jakie rodzaje kaloryferów dostępne są na rynku? Poszczególne modele różni technologia działania, materiał, z którego są wykonane, a także rodzaj konstrukcji. Do tego dostępne są w wielu rozmiarach i stylizacjach. Nawet najlepsze grzejniki nie będą działać sprawnie, jeśli nie zostaną odpowiednio dopasowane do systemu zasilającego budynek w ciepło oraz rodzaju instalacji rozprowadzającej wodę. Nie bez znaczenia są też: jakość wykonania, walory estetyczne konstrukcji, rodzaj powłoki lakierniczej, sposób podłączenia oraz łatwość utrzymania elementów grzejnych w czystości.

Warto zauważyć, że stosowanie grzejnika to tylko jedna z możliwych do wyboru rodzajów ogrzewania mieszkania. Pozostałe opisaliśmy w osobnym artykule.

Promieniowanie i ogrzewanie konwektorowe

Najlepsze grzejniki to takie, które mają wysokość efektywność cieplną. Poszczególne modele mogą jednak przekazywać energię w różny sposób: przez konwekcję lub promieniowanie. Konwekcja polega na ogrzewaniu przepływającego w grzejniku powietrza, które wprawiane jest w ruch w wyniku różnicy temperatur. Ciepły strumień powietrza rozchodzi się następnie po pomieszczeniu, oddając zgromadzoną energię. W przypadku promieniowania ciepło przekazywane jest przez rozgrzany grzejnik do otoczenia bez udziału powietrza - w ten sam sposób, w jaki Słońce ogrzewa Ziemię. Większość grzejników wykorzystuje jednocześnie obie wspomniane metody, choć w różnym stopniu.

Sposób działania kaloryfera powinien być odpowiednio dobrany do rodzaju kotła grzewczego. Np. w przypadku ekologicznych i energooszczędnych źródeł ciepła, takich jak kotły kondensacyjne, pompy ciepła czy kolektory słoneczne (które pracują przy niskich temperaturach wody grzewczej) należy stosować grzejniki wykorzystujące głównie metodę promieniowania (np. kaloryfery panelowe). Grzejniki konwekcyjne sprawdzą się natomiast w pomieszczeniach, które trzeba szybko ogrzać, ale utrzymywanie komfortowych warunków cieplnych nie jest konieczne przez całą dobę (np. w sklepach i lokalach usługowych).

Parametry grzejników - na co zwrócić uwagę?

Zasadniczym czynnikiem decydującym o wydajności kaloryfera jest jego moc. Będzie ona zależeć od typu materiału, z którego wykonano kaloryfer, rodzaju konstrukcji oraz rozmiaru i liczby elementów grzejnych. Powinniśmy ją dobrać do zapotrzebowania na ciepło w danym pomieszczeniu. W tym wypadku należy brać pod uwagę kubaturę wnętrza oraz rodzaj ocieplenia budynku. Przyjmuje się, że w budownictwie jednorodzinnym, w którym średnia wysokość pomieszczenia to 2,5 m, zapotrzebowanie cieplne przy słabej termoizolacji wynosi nie mniej niż 100 W na każdy metr kwadratowy. W budynkach ocieplanych jest to minimum 40 W na metr kwadratowy.

Ważnym aspektem jest także kwestia umiejscowienia grzejnika - najlepiej instalować go w miejscach, gdzie dochodzi do największych strat ciepła: w pobliżu okien, drzwi wejściowych oraz kratek wentylacyjnych. Należy przy tym uważać, by elementy grzejne nie były zasłonięte przez zabudowę, meble lub inne elementy wyposażenia wnętrza. Zaleca się, by we wszystkich pomieszczeniach stosować kaloryfery jednego typu, choć możliwe jest łączenie kilku sposobów ogrzewania, np. montowania grzejnika i podłogówki w jednym pomieszczeniu.

Grzejniki panelowe i członowe

W większości nowych i modernizowanych budynków instaluje się obecnie grzejniki płytowe (inna nawa to kaloryfer panelowy). Wykonane są zwykle ze stali. Składają się z jednej, dwóch lub trzech połączonych równolegle płyt (gładkich lub kształtowanych). Takie konstrukcje przykryte są kratką oraz obudowane po bokach blaszanymi osłonami. Niektóre wyposażono w falistą blachę umieszczoną między płytami - takie rozwiązanie wspomaga konwekcję. Grzejnik panelowy znajduje zastosowanie głównie w instalacjach zasilanych mechanicznie, choć w niektórych przypadkach można go też wykorzystywać w systemach grawitacyjnych. Takie konstrukcje mają niską pojemność wodną, dzięki czemu szybko się nagrzewają i sprawnie oddają ciepło do otocznia - pozwala to na precyzyjne sterowanie pracą instalacji centralnego ogrzewania. Grzejnik płytowy działa głównie przez konwekcję (ok. 65 procent) oraz w mniejszym stopniu przez promieniowanie (ok. 35 procent).

Drugi popularny typ konstrukcji grzejnikowych to kaloryfery członowe. Składają się z połączonych ze sobą modułów zwanych żeberkami. Między nimi znajdują się puste przestrzenie, w których ogrzewane jest powietrze. Im więcej takich elementów zamocowano w grzejniku, tym jest on dłuższy i ma większą moc. Grzejniki żeberkowe mogą być wykonane z aluminium lub żeliwa - od rodzaju materiału będzie zależeć masa oraz pojemność wodna i cieplna kaloryfera. Grzejnik członowy przekazuje ciepło aż w 85 procentach przez konwekcję, a jedynie w 15 procentach przez promieniowanie.

Według wielu osób to właśnie klasyczny grzejnik żeliwny jest najlepszym i ponadczasowym wyborem

Kaloryfery aluminiowe, żeliwne i stalowe

Przez wiele lat najpopularniejszym materiałem wykorzystywanym w produkcji grzejników było żeliwo. Dziś ten materiał jest stosowany w mniejszym stopniu - przyczynia się do tego opinia o niskich walorach estetycznych tego rodzaju konstrukcji, co powoduje częste pytania o to, czy warto wymieniać grzejnik żeliwny. Tymczasem te kaloryfery członowe mają bardzo dobre właściwości użytkowe. Wyróżniają się dużą pojemnością wodną i cieplną. Wolno się nagrzewają, ale długo oddają ciepło do pomieszczenia. Mają niskie opory przepływu, dzięki czemu świetnie sprawdzają się w instalacjach grawitacyjnych i pracują bezszmerowo. Do tego są odporne na korozję i bardzo trwałe. Nowoczesne typy grzejników żeliwnych dobrze współpracują z kotłami sterowanymi elektroniczne. Największe wady takich konstrukcji to jednak duża masa, która komplikuje montaż oraz chropowata powierzchnia, która utrudnia czyszczenie i konserwację.

Bardziej popularny typ grzejnika to kaloryfer stalowy. Takie konstrukcje można nabyć jako grzejniki członowe, ale obecnie spotyka się je najczęściej w formie urządzeń płytowych. Kaloryfery stalowe są lżejsze od żeliwa oraz mają mniejszą pojemność wodną i cieplną. Ze względu na wysoką plastyczność stali to z tego materiału wykonane są najczęściej dekoracyjne kaloryfery do salonu. Ze stali powstają też wieloszczeblowe grzejniki łazienkowe, które wykorzystuje się do suszenia ręczników. Grzejniki stalowe płytowe nie nadają się raczej do instalacji grawitacyjnych (ze względu na duże opory przepływu) oraz otwartych (z powodu ryzyka powstawania korozji).

Grzejnik w formie drabinki to świetny sposób na łatwe suszenie ręczników

Nowoczesne kaloryfery pokojowe to obecnie najczęściej grzejniki aluminiowe. Takie konstrukcje mają formę członową. Można nimi z powodzeniem zastąpić żeliwne grzejniki podczas modernizacji instalacji centralnego ogrzewania. Mają dużą przewodność cieplną i średnią przewodność wodną. Szybko się nagrzewają i sprawnie oddają ciepło do otoczenia - sprawia to, że pracą instalacji można łatwo sterować elektronicznie. Są lekkie, odporne na korozję (z wyjątkiem instalacji z rurami wykonanymi z miedzi) i łatwe w czyszczeniu. Wady to dość duża podatność na uszkodzenia - montaż grzejnika aluminiowego należy wykonywać bardzo ostrożnie, by nie uszkodzić ożebrowania.

Grzejniki konwektorowe

Jeszcze innym typem konstrukcji rozprowadzających ciepło w pomieszczeniach są konwektory. Ich działanie opiera się wyłącznie na zasadzie konwekcji (bez udziału promieniowania). Takie grzejniki wykonane są z rur miedzianych oraz aluminiowej blachy. Niekiedy wyposażone są w wentylator wymuszający ruch powietrza. Konstrukcja umieszczona jest w obudowie, która pełni jedynie funkcję osłonową. Grzejnik konwekcyjny bardzo szybko się nagrzewa oraz efektywnie oddaje ciepło do pomieszczenia. Jego wady to skłonność do przenoszenia kurzu oraz utrudnione czyszczenie.

Konwektory cechują się kompaktowymi wymiarami oraz niską masą. Niektóre mają wysokość zaledwie kilkunastu centymetrów, co pozwala na ich montaż pod dużymi oknami. Świetnie sprawdzają się w instalacjach z automatycznym sterowaniem. Znajdą zastosowanie w pomieszczeniach, które trzeba szybko ogrzać. Można je również stosować pomocniczo we wnętrzach z ogrzewaniem podłogowym. Ich praktyczną odmianą są nowoczesne kaloryfery kanałowe, które mocuje się w otworach pod poziomem podłogi - takie konstrukcje nie zajmują miejsca w pomieszczeniu, a mocowane np. przed drzwiami tarasowymi czy wyjściem na balkon nie dopuszczają do wyziębienia pomieszczenia przez powietrze z zewnątrz.