Wentylacja szybu windowego – wszystko, co trzeba wiedzieć

Niezależnie z jakimi wnętrzami mamy do czynienia w budynku użytkowym, niezwykle ważna jest kwestia ich wentylowania. Dotyczy to zarówno pomieszczeń mieszkalnych, jak i ogólnodostępnych, np. windy, ponieważ jej instalacja wentylacyjna jest także istotnym elementem bezpieczeństwa korzystających z niej ludzi. Jakie uwarunkowania powinny być spełnione, aby wentylacja szybu windowego spełniała swoją rolę?

Jakie warunki techniczne musi spełnić wentylacja szybu windowego?

Sposób wentylacji szybu windowego oraz istotne wymogi, jakie muszą być wypełnione, określają przepisy prawa. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 7 czerwca 2019 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2019 poz. 1065), wentylacja najlepiej, aby była tak zaplanowana, by zapewniała właściwą jakość środowiska wewnętrznego.

W § 147.1 rozporządzenia jest mowa przede wszystkim o wielkości wymiany powietrza oraz jego czystości, temperaturze, wilgotności względnej czy prędkości ruchu w pomieszczeniu. Wszystkie te warunki muszą odpowiadać także odrębnym przepisom Polskich Norm dotyczących wentylacji oraz bezpieczeństwa pożarowego i wymagań akustycznych.

Bez wątpienia szyb windy powinien być właściwie wentylowany i zgodnie z przepisami w tym celu może być użyty dla innych pomieszczeń przynależnych do dźwigu. Niedopuszczalne jest natomiast wykorzystywanie go do wentylowania pozostałych wnętrz znajdujących się w budynku. Przy spełnianiu przez wentylację szybu windowego warunków technicznych zaleca się, aby usytuować w nadszybiu otwory wentylacyjne o minimalnej powierzchni wynoszącej 1% poziomego przekroju szybu.

Oddymianie szybu windowego – przepisy

W przypadku wybuchu pożaru system oddymiania szybu windowego zwiększa szanse przeżycia osób, które znajdują się w płonącym obiekcie.

W budynku mającym kondygnację z posadzką na wysokości powyżej 25 m ponad poziomem terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku przynajmniej jeden dźwig powinien być przystosowany do potrzeb ekip ratowniczych (§ 253.1 Rozporządzenia). Natomiast w punkcie 4 § 253 zostało określone, że w szybie dźwigu dla takich ekip powinny znajdować się urządzenia zapobiegające zadymieniu.

Zaawansowane systemy wentylacyjne szybów windowych kontrolują powietrze pod kątem koncentracji szkodliwych gazów, tak by niezwłocznie zareagować na zagrożenie pożarowe. Centrala oddymiania połączona jest z systemem do stałego zasysania powietrza, który znajduje się w szybie windowym, a klapy dymowe czy okna oddymiające usytuowane w górnej części szybu w chwili zarejestrowania pożaru automatycznie się otwierają.

Każdy zarządca lub właściciel budynku powinien, niezależnie od rygorów, jakie nakładają na niego przepisy prawne, zwrócić uwagę, jakie systemy oddymiania szybu windowego zostały zastosowane w budynku. Niezwykle ważna jest także edukacja jego użytkowników w zakresie systemu bezpieczeństwa pożarowego, ponieważ w sytuacji zagrożenia, powinni oni mieć elementarną wiedzę na temat ryzyka i prawidłowego zachowania.

Wentylacja grawitacyjna szybu windowego – najważniejsze informacje

Zgodnie z treścią wcześniej wspomnianego rozporządzenia wentylację grawitacyjną należy zapewnić w pomieszczeniach, które nie mają otwieranych okien oraz w których ze względów zdrowotnych, technologicznych lub bezpieczeństwa przebywających tam ludzi, konieczna jest wymiana powietrza.

Szyby windowe muszą zapewnić wentylację oraz usuwanie dymu w przypadku pożaru. Wymagania dotyczące wentylacji grawitacyjnej szybu windowego, w tym oddymiania wynikają z przepisów budowlanych. Szyb windy musi być wentylowany oraz wyposażony w otwory oddymiające w rozmiarze równym 2,5% powierzchni szybu windy, ale co najmniej 0,1 m². Zgodnie z prawem otwory te mogą być szczelne, jednak muszą otwierać się w celu zapewnienia wentylacji lub w przypadku wybuchu pożaru.

Wentylacja szybu windowego – normy, które musi spełnić

Przy tworzeniu systemu wentylacji szybu windowego normą coraz częściej wykorzystywaną jest PN-EN 81-80 (tzw. SNEL). Opisuje ona szczegółowo zagrożenia, które trzeba brać pod uwagę podczas modernizacji wind przeznaczonych do przewozu ludzi, ponieważ jej zastosowanie do starszych dźwigów pozwala zapewnić poziom bezpieczeństwa nowych urządzeń. Zarządzający budynkami coraz częściej decydują się na całkowitą wymianę windy. Dzięki temu jej mechanizm i środowisko, w którym pracuje, są zgodne z obecnie obowiązującymi przepisami dyrektywy dźwigowej 2014/33/UE.

Norma EN 81-20 wprowadziła nowe kryteria możliwych zagrożeń bezpieczeństwa osób korzystających z windy, zamkniętych w zablokowanej windzie lub pracujących w jej szybie. Wymienia ona różnorodne czynniki, od których zależy wentylacja szybu windowego. Są to np. temperatura jego otoczenia, CO2, jakość powietrza, doprowadzenie świeżego powietrza, wielkość i szerokość szczeliny drzwi szybu, system zarządzania wilgotnością budynku, kurzem czy dymem.

Zgodnie z tą normą stosowane przy konstruowaniu szybów szkła muszą być laminowane. Producent dźwigów zobowiązany jest dostarczyć niezbędne dane, np. dotyczące emisji ciepła elementów dźwigowych, natomiast za projekt wentylacji szybu odpowiada twórca budynku.

Trzeba pamiętać, że prawidłowo zaprojektowany system wentylacji szybu windowego, obok wentylacji pozostałych pomieszczeń w budynku, to gwarancja dobrego samopoczucia, funkcjonowania oraz bezpieczeństwa mieszkańców.