Wąskie klapy przeciwpożarowe

Artykuł przedstawia możliwości, jakie stwarzają klapy przeciwpożarowe, których długość nie przekracza grubości ściany, w której są zabudowane.

Zdecydowana większość dostępnych na rynku klap przeciwpożarowych charakteryzuje się znaczną długością. Ta cecha, zupełnie nieistotna dla zabudowy w ciągach wentylacyjnych, staje się dużym utrudnieniem w sytuacji, gdy klapa ma stanowić zakończenie przewodu wentylacyjnego lub umożliwiać przepływ powietrza przez przegrodę bez przewodów wentylacyjnych. Najwięksi i najbardziej rozwinięci technologicznie producenci już dawno stworzyli rozwiązania umożliwiające skrócenie długości klapy. Część z nich, nawet takie, któryre były akceptowane jeszcze kilka lat temu, dzisiaj odchodzi już do lamusa. Jednak te najlepsze rozwiązania, po odpowiednich zmianach, pozostają.

Przyczyną takiego stanu rzeczy jest postępująca harmonizacja norm europejskich. W trakcie prac komisji normalizacyjnej przedstawiciele wszystkich krajów, których krajowe jednostki normalizacyjne należą do CEN (Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego) w zażartych dyskusjach, broniąc swoich krajowych dokonań na polu bezpieczeństwa pożarowego, wypracowują unijne standardy. Mimo, że dzisiaj wiele przyszłych norm jest dopiero na etapie projektów, wpływają one już teraz na metody badań i wymagania jakie stawiane są klapom przeciwpożarowym przez Instytut Techniki Budowlanej.

Z kolei polskie przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej obiektów, chociaż, zgodnie z prawem unijnym, nie są objęte harmonizacją, również coraz dokładniej precyzują oczekiwania wobec urządzeń zabezpieczających przed pożarem i jego skutkami.

Zastosowanie wąskich klap przeciwpożarowych

Wąskie klapy przeciwpożarowe montowane bezpośrednio w przegrodzie budowlanej służą głównie do transferu powietrza pomiędzy pomieszczeniami. Przepływ powietrza, względnie konieczność pozostawienia otworu w ścianie, mogą być wymuszone względami technologicznymi, organizacyjnymi lub związanymi z ochroną przeciwpożarową. Typowym przykładem zastosowania klap transferowych jest realizacja nadciśnieniowego zabezpieczenia przed zadymieniem klatek schodowych, przedsionków przeciwpożarowych i korytarzy ewakuacyjnych. W tym wypadku, w miejscach wskazanych kolorem zielonym na rysunku nr 1, pomiędzy przedsionkiem przeciwpożarowym a korytarzami ewakuacyjnymi należy przewidzieć klapy przeciwpożarowe transferowe znajdujące się stale w pozycji otwartej i zamykające się po przekroczeniu temperatury zadziałania wyzwalacza termicznego.

Rys. 1. Schemat systemu wentylacji pożarowej

Scenariusz rozwoju zdarzeń na wypadek pożaru dla prezentowanej drogi ewakuacyjnej będzie wyglądał następująco:

1. Centrala sterująca urządzeniami oddymiającymi (np. MCR-Omega) otrzymuje sygnał alarmu pożarowego z centrali sygnalizacji pożaru (CSP) i załącza w odpowiedniej kolejności urządzenia oddymiające.
2. Wentylatory nawiewne tłoczą powietrze do klatki schodowej oraz przedsionka przeciwpożarowego.
3. Nadmiar powietrza jest usuwany na zewnątrz budynku klapami nadciśnieniowymi PL – zdjęcie nr 2.
4. Powietrze z przedsionka jest nawiewane do korytarza ewakuacyjnego przez klapy transferowe – zaznaczone kolorem zielonym na rys. nr 1.
5. Strumień powietrza przepływającego przez korytarz ewakuacyjny w kierunku kratek wyciągowych wentylacji oddymiającej zapewnia wolną od dymu drogę ewakuacji.
6. W przypadku rozwoju pożaru i dojścia ognia do klap transferowych następuje automatyczne zadziałanie wyzwalaczy termicznych i odcięcie zagrożonej strefy od stref nie objętych pożarem.

W najprostszym wariancie zabezpieczenia dróg ewakuacyjnych przed zadymieniem metodą nadciśnieniową klapy transferowe montowane są w dwóch miejscach. Powietrze nawiewane do klatki schodowej jest transferowane najpierw do przedsionków przeciwpożarowych, a z nich do korytarzy ewakuacyjnych. Miejsca zabudowy klap transferowych należy przewidzieć w taki sposób, aby wymusić przepływ powietrza gwarantujący utrzymanie się strefy wolnej od dymu.

Rys. 3. Klapa nadciśnieniowa PL

Rys. 3. Klapa MCR-FS po 120 minutach badania ogni

Rys. 4.  Klapa MCR-FS po 120 minutach badania ogniowego - widok od strony pieca

Aktualne dopuszczenia

Przebadana w ITB w lipcu tego roku klapa MCR-FS potwierdziła swoją skuteczność zatrzymując ogień przez ponad 120 minut. Badanie zostało przerwane na skutek znacznego odkształcenia się ścianki gips kartonowej, w której była zamontowana klapa. Jak widać na zdjęciach (nr 3 i 4) ogień o temperaturze przekraczającej 1000 ºC wypalił płyty gips -kartonowe od wewnętrznej strony pieca, przepalił wełnę mineralną i prawie przebił się na drugą stronę. Natomiast nie naruszył konstrukcji klapy. Oznacza to, że w pełni potwierdziły się założenia konstrukcyjne. Obecnie trwają procedury związane z wydaniem aprobaty technicznej oraz certyfikatu zgodności. Na trzy lata, czyli okres ważności certyfikatu, otwiera to drogę klapom MCR-FS do wszystkich projektów związanych z oddymianiem i zabezpieczaniem otworów transferowych.
 

Tomasz Zambrzycki
e-mail: t.zambrzycki@mercor.com.pl
www.mercor.com.pl
Autor kieruje działem systemów wentylacji pożarowej w firmie Mercor