Świeże powietrze w... garażu

Garaże, ze względu na przeznaczenie i sposób użytkowania, należą do obiektów objętych szeregiem szczegółowych regulacji prawnych. Przepisy dotyczą garaży jako typy obiektów, uwzględniając przy tym specyfikę tak garaży małych zlokalizowanych przy, czy też w obrębie, budynków jednorodzinnych, jak i garaży z wieloma miejscami postojowymi.

Wśród warunków technicznych,
którym mają odpowiadać garaże, wiele
dotyczy zagadnień związanych z
wentylacją. Podstawową regulacją, w
której znajdują się odnośne przepisy
jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury
z dnia 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i
ich usytuowanie. (Dz. U. nr 75, poz.
690). Wymiana powietrza w pomieszczeniach
garażowych powinna
być realizowana w sposób zapewniający
przede wszystkim bezpieczeństwo
użytkownikom tak w warunkach
normalnego użytkowania, jak i
w przypadku zagrożenia pożarowego.
Podział garaży

Wentylacja działająca podczas normalnej
eksploatacji garażu powinna
chronić użytkowników przed stanowiącymi
zagrożenie dla zdrowia i życia
zanieczyszczeniami powietrza
powstającymi w czasie pracy silników
spalinowych. Do niebezpiecznych i
uciążliwych zanieczyszczeń występujących w garażach zaliczają się
przede wszystkim tlenek węgla,
związki siarki, ołowiu, azotu, sadza,
mgła olejowa i nieprzyjemne zapachy.
Poza tym w okresie zimowym, a
także podczas opadów atmosferycznych
z wjeżdżającymi pojazdami do
pomieszczeń garażowych dostaje się
spora ilość wody, która powinna być
odprowadzana, by nie być przyczyną
niszczenia tak elementów budynku,
jak i korozji samych pojazdów oraz
pozostałych przedmiotów przechowywanych
w garażach. Zalecane w
przepisach sposób i intensywność
wymiany powietrza zależą przede
wszystkim od lokalizacji w budynku,
ilości miejsc postojowych i sposobu
ogrzewania. Wymieniane powyżej
rozporządzenie dzieli garaże na
otwarte (bez ścian zewnętrznych albo
ze ścianami ażurowymi lub niepełnymi)
i zamknięte (z pełną obudową
zewnętrzną i zamykanymi
otworami). W garażach otwartych należy stosować przewietrzanie naturalne
niezamykanymi otworami w
ścianach zewnętrznych na każdej
kondygnacji o minimalnej powierzchni
stanowiącej 35% powierzchni
ścian, „z dopuszczeniem
zastosowania w nich stałych przesłon
żaluzjowych, nieograniczających wolnej
powierzchni otworu” (§ 108. 2).
Ponadto największa dopuszczalna
odległość między przeciwległymi
ścianami nie powinna przekraczać
100 m, a w przypadku zagłębienia
najniższego poziomu posadzki o więcej niż 0,6 m poniżej poziomu terenu
bezpośrednio przylegającego do ściany
zewnętrznej garażu „należy zastosować
fosę o nachyleniu zboczy nie
większym niż 1:1”.
Zgodnie z § 108. 1 w nieogrzewanych
garażach zamkniętych i niezagłębionych w ziemi, tak wolno stojących,
jak przybudowanych lub wbudowanych
w inne budynki, należy
stosować „wentylację naturalną
przez przewietrzanie otworami wentylacyjnymi
umieszczonymi w ścianach
przeciwległych lub bocznych,
bądź we wrotach garażowych, o łącznej
powierzchni netto otworów wentylacyjnych
nie mniejszej niż 0,04 m²
na każde, wydzielone przegrodami
budowlanymi, stanowisko postojowe”.
W ogrzewanych garażach nadziemnych
lub częściowo zagłębionych
mających co najwyżej 10 miejsc
postojowych należy zastosować wentylację „co najmniej grawitacyjną, zapewniającą
1,5-krotną wymianę powietrza
na godzinę”. Warto zauważyć, iż garaże przybudowane lub
wbudowane w budynki jednorodzinne
zaliczają się najczęściej do jednej
z opisanych powyżej grup. W przypadku
garaży ogrzewanych lub częściowo zagłębionych w ziemi przepis
mówi o stosowaniu „co najmniej”
wentylacji grawitacyjnej. Elementami
nieodzownymi do działania wentylacji
grawitacyjnej są kominy wentylacyjne,
o których mowa jest w rozdziale
5 omawianego rozporządzenia,
w którym dodatkowo przywołana jest
norma PN-89/B-10425 „Przewody
dymowe, spalinowe i wentylacyjne
murowane z cegły. Wymagania techniczne
i badania przy odbiorze”.
Sformułowanie „co najmniej” oznacza
zezwolenie na stosowanie wentylacji
mechanicznej, która w niektórych
przypadkach, uzasadnionych
zwłaszcza architekturą budynku, może być alternatywą dla tradycyjnych
przewodów kominów. W dalszej części § 108. 1. znajduje się nakaz stosowania
wentylacji mechanicznej w
niewymienionych wcześniej przypadkach
oraz w „kanałach rewizyjnych
służących zawodowej obsłudze
i naprawie samochodów bądź znajdujących
się w garażach wielostanowiskowych”.
Instalacja wentylacji mechanicznej
realizowana jest najczęściej przy zastosowaniu kanałów
wentylacyjnych, chociaż wprowadzane
są rozwiązania wykorzystujące w
obrębie pomieszczenia bezkanałowy
transport powietrza – służą temu
specjalne, odpowiednio rozmieszczone wentylatory wywołujące ukierunkowany
ruch powietrza usuwanego i
ewentualnie nawiewanego.
Instalacja tradycyjna

W przypadku instalacji tradycyjnej,
projektując i wykonując sieć kanałów,
należy uwzględnić zalecenia
dotyczące:
● określenia ilości wymienianego powietrza
zależnej od wielkości garażu,
ilości miejsc postojowych, ilości wydzielanych
zanieczyszczeń.
● minimalnej wysokości mierzonej od
podłogi garażu do spodu elementów
instalacji, która nie może być mniejsza
niż 2 m. Wymóg ten może mieć
wpływ na projektowaną wysokość kanałów,
przy czym ich przekrój musi
zapewniać przepływ założonej ilości powietrza.
● zastosowania w sieci kanałów przeciwpożarowych klap odcinających w
miejscach, w których mogłoby zachodzić
rozprzestrzenianie dymu lub
ognia do innych stref pożarowych.
● rozmieszczenia kratek wywiewnych
zarówno na dole, jak i na górze pomieszczenia,
aby skutecznie usuwać
wydzielane substancje cięższe i lżejsze
od powietrza.
Poza tym przy doborze instalacji
należy zwrócić uwagę na:
● źródła powietrza świeżego. Dopuszczone
jest użycie w tym celu powietrza
z innych pomieszczeń budynku,
pod warunkiem, że nie zawiera uciążliwych zanieczyszczeń i pary wodnej i
nie pochodzi z pomieszczeń sanitarnych.
Może mieć to wpływ na zużycie
energii na podgrzewanie powietrza,
gdyż należy pamiętać o konieczności zapewnienia w garażach zamkniętych obliczeniowej temperatury
w wysokości 5°C. Ponadto w systemach
wentylacji nawiewno-wywiewnej
o ilości wymienianego powietrza
powyżej 10 000 m³/h konieczne jest
zastosowanie urządzeń do odzysku
ciepła, co może mieć wpływ na rodzaj
zastosowanych urządzeń.
● umieszczenia czerpni i wyrzutni powietrza
ze względu na zawartość szkodliwych zanieczyszczeń w powietrzu
usuwanym i ewentualną
uciążliwość akustyczną. Szczegółowe
zalecenia dotyczące czerpni i wyrzutni
znajdują się w §152 cytowanego
rozporządzenia.
Wentylacja
przeciwpożarowa

Obowiązujące przepisy narzucają
dla określonych warunków konieczność stosowania w garażach wentylacji
przeciwpożarowej, pracującej w
czasie zagrożenia pożarowego. Jej zadaniem
jest zapobieganie rozprzestrzenianiu
się dymu i gazów pożarowych
do innych części budynku,
umożliwienie ewakuacji ludzi oraz
prowadzenia akcji ratunkowej i gaśniczej oraz ograniczenie strat materialnych,
których przyczyną może
być wysoka temperatura i zadymienie.
Wentylację przeciwpożarową należy stosować w strefach pożarowych
o powierzchni powyżej 1500 m³.
● W instalacji oddymiającej należy
stosować wentylatory odporne na
działanie określonej wysokiej temperatury
co najmniej określony czas,
np. 400°C przez 120 minut.
● Powinna zapewniać podciśnienie
zapobiegające rozprzestrzenianiu
się dymu po pozostałej części budynku,
przy czym należy zapewnić
dopływ świeżego powietrza koniecznego
dla ewakuacji i prowadzenia
akcji ratowniczej.
● Należy zapewnić przynajmniej 10-
krotną wymianę powietrza na godzinę, przy czym ilość wymienianego
powietrza może być zwiększona na
podstawie obliczeń
np. ilości wydzielanych zanieczyszczeń.
● Należy zapewnić klasę odporności ogniowej przewodów i klap odcinających
instalacji oddymiającej równą co
najmniej klasie przegrody oddzielającej
strefy pożarowe.
● W przypadku jednej instalacji spełniającej zadania zarówno wentylacji
użytkowej, jak i przeciwpożarowej
należy zapewnić dymoszczelność
przewodów.
● Istotne jest właściwe rozmieszczenie:
kratek nawiewnych u dołu pomieszczenia
(górna krawędź kratki
na wysokości co najwyżej 0,8 m nad
podłogą) i kratek wywiewnych u góry
(dolna krawędź kratki na wysokości przynajmniej 1,8 m nad podłogą),
Uwzględnienie tego wymogu jest
istotne, jeśli dla celów wentylacji
przeciwpożarowej jest stosowana
sieć przewodów instalacji użytkowej,
w której inne są zalecenia dotyczące
rozmieszczenia kratek. Rozmieszczenie
kratek powinno zapewniać
równomierne usuwanie dymu z pomieszczenia,
a odległość między nimi
nie powinna przekraczać 10 m.
Tomasz Heppner

Literatura:

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z
dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie. (Dz. U.
nr 75, poz. 690).
Materiały seminaryjne. Forum Wentylacja
2004.
PN-89/B-10425 „Przewody dymowe, spalinowe
i wentylacyjne murowane z cegły.
Wymagania techniczne i badania przy odbiorze.”
Źródło: