Obowiązki i nakazy: Wymagania dla operatorów firm branży chłodniczej

Wzrastające zainteresowanie tematem ochrony środowiska skłania do coraz częstszych rozważań na temat działalności człowieka, która przyczynia się do degradacji tego środowiska. Zanieczyszczenie powietrza związane jest z rozwojem przemysłu i następuje wskutek wprowadzenia do niego substancji stałych, ciekłych lub gazowych w ilościach, które mogą oddziaływać szkodliwie na zdrowie człowieka, klimat, przyrodę, glebę, wodę lub powodować inne szkody w środowisku.

Zanieczyszczenie atmosfery jest problemem na skalę globalną, toteż walka z nim stała się jednym z ważniejszych zadań organizacji międzynarodowych. Rozwiązania globalne w zakresie ochrony powietrza są niezbędne, ze względu na możliwość praktycznie nieograniczonego przemieszczania się zanieczyszczeń. Fakt ten, jak również rosnąca świadomość społeczna w kwestii konieczności ochrony środowiska, wymusza międzynarodową współpracę w zakresie monitoringu i ochrony atmosfery. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej i związana z tym konieczność dostosowania krajowego prawodawstwa do zaleceń i norm wspólnotowych wpływa na rozbudowę polskiego systemu prawnego w tym zakresie. Głównymi instrumentami służącymi do propagowania działań proekologicznych są instrumenty prawne i ekonomiczne. W zakresie legislacyjnym wprowadza się przede wszystkim przepisy prawne regulujące zasady monitoringu i limitowania zanieczyszczeń (limity emisji). Czynniki ekonomiczne motywujące do ograniczania emisji zanieczyszczeń to podatki, cła, kary, ale też różnego rodzaju preferencje, takie jak ulgi podatkowe czy dofinansowania.

Podmioty prowadzące działalność w branży chłodniczej nie powinny zatem bagatelizować kwestii ochrony środowiska. Ich obowiązkiem jest zapoznać się z przepisami oraz konsekwencjami wynikającymi z niedostosowaniem się do zapisów obowiązujących aktów prawnych. Specyficzne własności fluorowanych gazów cieplarnianych, a przede wszystkim ich wysoka efektywność chłodnicza, predysponuje je do zastosowań w chłodnictwie. Mimo to, dąży się do ograniczenia ich stosowania z powodu wysokiego potencjału tworzenia efektu cieplarnianego (współczynnika GWP), który odzwierciedla ich niekorzystne oddziaływanie w przypadku uwolnienia do atmosfery.

Produkcja oraz zastosowanie wyżej wymienionych czynników rosła systematycznie w ciągu ostatnich lat. Konsekwencją tego jest wzrost emisji gazów cieplarnianych, mających udział w globalnym ociepleniu klimatu. Wymagania związane z ograniczeniem emisji szkodliwych dla środowiska czynników chłodniczych zostały zawarte w tak zwanej Ustawie F-gazowej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami operatorzy urządzeń zawierających co najmniej 5 ton ekwiwalentu CO₂ fluorowanych gazów cieplarnianych lub 3kg substancji kontrolowanych, zobowiązani są do ich rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów (CRO).

Ustawa kładzie nacisk na działania zapobiegające emisji opisanych substancji do środowiska, między innymi poprzez nałożenie obowiązku okresowych kontroli szczelności urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych, pomp ciepła i agregatów chłodniczych. Kryterium kwalifikującym do obowiązkowej kontroli jest ilość czynnika chłodniczego zawartego w instalacji tzw. napełnienie, przeliczone w przypadku F-gazów na ekwiwalentną ilość dwutlenku węgla.

Podmioty działające w branży, zależnie od rodzaju działalności, zobowiązane są ponadto do składania następujących corocznych sprawozdań:

• w zakresie fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazy) oraz substancji zubożających warstwę ozonową (SZWO). Obowiązek ten dotyczy podmiotów przywożących, wywożących, stosujących, prowadzących odzysk, recykling, regenerację lub niszczenie F-gazów i SZWO na terytorium RP. Ewidencje należy prowadzić w formie elektronicznej poprzez system BDS (Baza Danych Sprawozdań);
• z zakresu korzystania ze środowiska oraz uiszczania opłat do Urzędu Marszałkowskiego (m. in. za wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza, wynikające z eksploatacji urządzeń) zgodnie z Ustawą z dnia 27.04.2001 r. – Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2017 r. poz. 519);
• o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji zgodnie z Ustawą z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2013 r. poz. 1107) do bazy Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE).

Wzór oznakowania urządzenia, które pozytywnie
przeszło kontrolę szczelności agregatu zgodnie
z Rozporządzeniem UE nr 517/2014

 

Podsumowanie

Śledzenie zmian w obowiązujących przepisach środowiskowych jest czasochłonne, a ich interpretacja trudna. Obowiązki z nich wynikające są sporym wyzwaniem zwłaszcza dla małych podmiotów działających w branży chłodnictwa i klimatyzacji. Centralny Ośrodek Chłodnictwa „COCH” w Krakowie, wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu klientów, uruchomił następujące usługi:

• prowadzenie bilansu czynnika chłodniczego oraz pomoc w przygotowaniu obowiązkowych sprawozdań w zakresie fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazy) i substancji zubożających warstwę ozonową (SZWO) do BDS, Urzędu Marszałkowskiego oraz KOBiZE;
• obsługa systemu CRO (rejestracja w systemie, zakładanie i prowadzenie Kart Urządzeń);
• okresowa kontrola szczelności urządzeń chłodniczych zgodnie z wymaganiami zawartymi w Rozporządzeniu UE nr 517/2014;
• pomoc w przygotowaniu procedur wymaganych przez Urząd Dozoru Technicznego przy certyfikacji przedsiębiorstwa;
• szkolenia dla operatorów urządzeń chłodniczych i agregatów mobilnych;
• szkolenia F-gazowe – dotyczące urządzeń stacjonarnych, agregatów mobilnych, klimatyzacji samochodowej oraz inne specjalistyczne szkolenia z zakresu chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła.

Rys. 1. Przykład protokołu okresowej kontroli szczelności

Obowiązkowe sprawozdania sporządzane przez użytkowników i serwisantów, ewidencja urządzeń, kontrola szczelności, to jedne z wielu nałożonych przez przepisy obowiązków. Nieznajomość aktów prawnych nie zwalnia z obowiązku ich przestrzegania. Aby nie pogubić się w gąszczu obowiązków skontaktuj się z specjalistami COCH, którzy chętnie ci pomogą.

 

Autor artykułu:
mgr inż. Klaudia Paszkowska