"NOWE CZYNNIKI CHŁODNICZE I NOŚNIKI CIEPŁA"

Właśnie ukazała się nowa książka:

Tytuł: Poradnik. NOWE CZYNNIKI CHŁODNICZE I NOŚNIKI CIEPŁA. Własności cieplne, chemiczne i użytkowe.


Wydawca: I.P.P.U. MASTA Sp. z o.o.
Rok wydania: 2004
Oprawa: B5
Stron: 470
Cena: 110,00 zł
Przedmowa
Protokół Montrealski zdecydowanie stawia kwestię eliminacji z użytkowania
substancji grup CFC i HCFC. Konieczność rezygnacji z tych związków, między
innymi w technice chłodniczej i klimatyzacyjnej, postawiła w latach 80-tych
XX wieku na pierwszym planie problem poszukiwania ich zamienników. Nowe
czynniki chłodnicze oprócz spełnienia podstawowych kryteriów chemicznych,
fizycznych i termodynamicznych, takich jakie stosowano przy wyborze starych
płynów roboczych, muszą oczywiście spełniać kryteria bezpieczeństwa dla środowiska
naturalnego.
W państwach Unii Europejskiej w zakresie produkcji i stosowania substancji
zubożających warstwę ozonową wszelkie działania normuje Rozporządzenie
nr 2037/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 czerwca 2000
roku. W Polsce problem ten reguluje Rozporządzenie Ministra Gospodarki
w sprawie ograniczeń w obrocie krajowym substancjami kontrolowanymi
wyprodukowanymi lub przywiezionymi z zagranicy oraz ich wykorzystaniu
w działalności gospodarczej, które obowiązuje od dnia 23 grudnia 2002
roku. Zgodnie z tym dokumentem od 1 styczna 2004 roku zabronione jest wykorzystywanie
w działalności gospodarczej czynników grupy CFC i urządzeń
pracujących z tymi substancjami, nawet pochodzącymi z odzysku i poddanymi
regeneracji, obowiązuje również zakaz importu urządzeń pracujących z czynnikami
grupy HCFC i zakaz produkcji takiego sprzętu w Polsce z przeznaczeniem
na rynek krajowy, obowiązuje zakaz montażu nowych instalacji pracujących
z czynnikami grupy HCFC, przy czym czynniki tej grupy mogą być wykorzystywane
do serwisowania i naprawy istniejących instalacji chłodniczych, klimatyzacyjnych
i pomp ciepła do dnia 31 grudnia 2009 roku.
Tak radykalne zmiany w zakresie możliwości stosowania w chłodnictwie substancji
grup CFC i HCFC stanowiło istotny czynnik sprawczy dla autorów tego
poradnika do jego opracowania. Jakkolwiek konstrukcja i w pewien sposób układ
tej pozycji jest zbliżony do wcześniej wydanego przez Wydawnictwo MASTA
poradnika „Czynniki chłodnicze i nośniki ciepła” (wydanie I - 1997, wydanie II -
1998), to jednak jego zawartość uległa gruntownej zmianie. Usunięte zostały
z niego między innymi takie płyny, jak: R 12, R 502, R 123, R 124 i R 142b,
a także mieszaniny zeotropowe oparte na czynniku R 22, a są to: R 401ABC,
R 402AB, R 408A i R 409B. W ich miejsce wprowadzono szereg nowych substancji,
co powoduje że prezentowany poradnik jest tytułem już zupełnie innym.
Podobnie jak poprzedni jest on adresowany przede wszystkim do inżynierów
i techników zajmujących się zagadnieniami projektowania, konstruowania, montażem,
eksploatacją oraz serwisowaniem urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych,
a także pomp ciepła. Może być niezwykle cennym narzędziem również dla
studentów oraz wszystkich tych, dla których z różnych racji problematyka czynników
chłodniczych jest interesująca.
Zawartość poradnika została usystematyzowana w 7 wyodrębnionych częściach,
i tak:
Część I poświecona jest aspektom prawnym i technicznym stosowania czynników
chłodniczych - zwrócono w niej szczególną uwagę na aktualnie obowiązujące regulacje prawne w zakresie stosowania substancji szkodliwych dla środowiska
w odniesieniu do techniki chłodniczej, a także na kompetencje personelu
w świetle postanowień norm PN-EN 378 i PN-EN 13313. Jej cennym uzupełnieniem jest rozdział poświęcony modelowaniu własności termodynamicznych
i termokinetycznych omawianych niskowrzących płynów roboczych.
Część II zawiera charakterystyki bezchlorowych syntetycznych czynników chłodniczych,
zarówno jednorodnych, a także jednorodnych składników mieszanin,
mieszanin zeotropowych oraz mieszanin azeotropowych. Są to substancje grupy
HFC, w tym obszernie omówione R 404A, R 407ABC, R 410AB, R 507 i R 508,
a także środki stosowane obecnie do spieniania izolacji cieplnych.
Część III obejmuje naturalne czynniki chłodnicze, w tym amoniak, propan, izobutan,
dwutlenek węgla oraz mieszaniny węglowodorów R290 i R 600a.
Część IV, to charakterystyka własności cieplno-fizycznych i użytkowych nośników
ciepła stosowanych w systemach chłodzenia, klimatyzacji i ogrzewania, np.
z pompami ciepła i kolektorami słonecznymi. Są to: powietrze, woda, lód binarny
(zawiesinowy), roztwory wodne soli (solanki) oraz roztwory wodne glikoli.
Część V, ze względu na wagę problemu obecności środka smarnego w urządzeniu
chłodniczym, jest poświęcona olejom. Wskazano w niej na wymagania stawiane
olejom chłodniczym, omówiono zasadnicze ich rodzaje, zwrócono uwagę
na wpływ obecności oleju na działanie urządzenia. W części tej sporo miejsca
poświęcono przezbrajaniu urządzenia chłodniczego na nowy czynnik, w tym niezwykle
ważnej operacji odzysku czynnika chłodniczego.
W części VI scharakteryzowano płyny przewidziane do uzdatniania wody w systemach
chłodzenia, klimatyzacji i ogrzewania. W części tej omówione zostały
rodzaje zanieczyszczeń wody, przedstawione wskaźniki określające jej jakość,
określone wymagania stawiane wodzie przeznaczonej na cele chłodzenia, podano
również podstawowe wiadomości o kamieniu wodnym, wreszcie zwrócono
uwagę na metody jego usuwania.
W poradniku przyjęto ujednolicony układ opisu danego płynu roboczego, który
obejmuje obszary jego zastosowania, własności fizyczne (w tym rozpuszczalność
w wodzie i mieszalność z olejami), własności chemiczne (w tym oddziaływanie
na metale i tworzywa sztuczne), własności termodynamiczne (w tym porównanie z czynnikiem zastępowanym), własności bezpieczeństwa użytkowania (w tym stabilność termiczną, własności elektryczne, palność i wybuchowość),
niezwykle ważne dla użytkowników urządzeń oddziaływanie na organizm ludzki,
a także podane w formie tabelarycznej własności cieplno-fizyczne i termodynamiczne
wraz z wykresem Molliera w układzie współrzędnych: ciśnienie - entalpia
właściwa.


Niewątpliwie cennym elementem tej publikacji jest dołączony do niej program
komputerowy CZYNNIKI CHŁODNICZE ver. 3.0, stanowiący kolejną pozycję
cyklu wydawniczego „Oprogramowanie Użytkowe dla Techniki Cieplnej”. Jego
autorami są: Dariusz Butrymowicz oraz Jarosław Karwacki. Program ten
służy do obliczania własności termodynamicznych oraz termokinetycznych wybranych
czynników chłodniczych.
Do każdej części książki dołączono zestawienie wykorzystywanej w jej przygotowaniu
bogatej literatury źródłowej.
W tego typu publikacjach niezmiernie ważna jest autoryzacja poszczególnych
części przygotowanego materiału, i tak autorami poszczególnych części
poradnika są:
Zenon BONCA - rozdziały: 1 - 5, 7 i 22
Dariusz BUTRYMOWICZ - rozdziały: 6, 23, 25, 27 – 31
Waldemar TARGA—SK - rozdziały: 8 - 14, 21, 24, 26, 32 i 33
Tomasz HAJDUK - rozdziały: 9, 15 - 20 i 34
Na koniec chciałbym w imieniu Autorów i Wydawnictwa serdecznie podziękować
firmom, których obecność poprzez reklamę w końcowej części tej książki
przyczyniła się do jej wydania, a w kolejności są to: Arkton, Avicold, Boryszew,
BOC GAZY, COCH, Danfoss, ELEKTRONIKA, Grasso, Klimatherm, Klimor,
Kliweko, Iglotech, www.wentylacja.com.pl, Krajowe Forum Chłodnictwa, Linde, PROZON,
Tempcold, Termo Schessl, WIGMORS oraz WUCH Dębica. Dziękujemy
również za udostępnienie niezwykle cennych materiałów, bez których nie byłoby
możliwe opracowanie tak obszernych charakterystyk nowych czynników.
Zenon BONCA
Gdańsk, marzec 2004 r.
Spis treści:
Przedmowa

Część I Aspekty prawne i techniczne stosowania czynników chłodniczych
1. Podstawowa terminologia związana z problematyką czynników chłodniczych
2. Ogólne własności i podział czynników chłodniczych
3. Aktualne tendencje w stosowaniu czynników chłodniczych
4. Regulacje prawne w zakresie stosowania substancji szkodliwych dla środowiska w odniesieniu do techniki chłodniczej
5. Kompetencje personelu w świetle postanowień norm PN - EN 378 i PN - EN 13313
6. Modelowanie własności termodynamicznych i termokinetycznych czynników chłodniczych
LITERATURA do części I
Część II Syntetyczne czynniki chłodnicze
Czynniki jednorodne
7. Czynnik R 22 (HCFC 22)
8. Czynnik R 134a (HFC 134a)
9. Czynnik R 23 (HFC 23)
10. Czynnik R 227 (HFC 227ea)
Jednorodne składniki mieszanin
11. Czynnik R 32 (HFC 32)
12. Czynnik R 125 (HFC 125)
13. Czynnik R 143a (HFC 143a)
14. Czynnik R 152a (HFC 152a)
Mieszaniny zeotropowe
15. Czynnik R 404A (HFC 404A)
16. Czynnik R 407ABC (HFC 407 ABC)
17. Czynnik R 410 AB (HFC 410 AB)
18. Czynnik R 413A (HFC 413A)
Mieszaniny azeotropowe
19. Czynnik R 507 (AZEO - HFC)
20. Czynnik R 508 AB (AZEO ñ PFC/HFC)
Środki do spieniania izolacji cieplnych
21. Czynniki do spieniania izolacji cieplnych
LITERATURA do części II

Część III Naturalne czynniki chłodnicze
22. Amoniak R 717
23. Propan R 290
24. Izobutan R 600a
25. Dwutlenek węgla R 744
26. Mieszanina R 290/R 600a
LITERATURA do części III

Część IV Nośniki ciepła (chłodziwa)
27. Powietrze suche
28. Powietrze wilgotne
29. Woda R 718 (H2O)
30. Lód binarny
31. Nośniki ciepła wykorzystywane w technice chłodniczej
LITERATURA do części IV

Część V Oleje chłodnicze
32. Oleje w urządzeniach chłodniczych
33. Przezbrajanie urządzenia chłodniczego do nowego czynnika
LITERATURA do części V

Część VI Środki do uzdatniania wody
34. Woda w obiegach chłodzących skraplacze układów chłodniczych
ZAŁĄCZNIKI:
Załącznik 1. Karta Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej
Załącznik 2. Program obliczeniowy CZYNNIKI CH£ODNICZE v.3.0