Hałas tłumików wentylacyjnych

Jak uwzględnić szumy własne tłumika akustycznego?

Czy tłumiki wentylacyjne moga hałasować zamiast wyciszać?

Podstawowym i jedynym zadaniem tłumików kanałowych jest zmniejszenie hałasu emitowanego głównie przez wentylatory, ale także regulatory przepływu lub inne urządzenia wentylacyjne. Jednak podobnie jak wszystkie elementy przepływowe, także i tłumiki wytwarzają hałas przepływu określany jako szum własny tłumika. W przekroju wewnętrznym tłumika, w celu zwiększenia jego skuteczności, instaluje się często kulisy, przegrody wypełnione materiałem dźwiękochłonnym. Jednocześnie kulisy o dużej grubości powodują wzrost prędkości powietrza, a tym samym zwiększenie szumów przepływu, które mogą osiągać relatywnie duże wartości. Powoduje to często obawy, czy tłumik o szumie własnym większym od wartości tłumienia, tak na prawdę tłumi czy hałasuje.

Najłatwiej wyjaśnić to na przykładzie. Załóżmy, że:

• poziom mocy wentylatora wynosi 80 dB;
• tłumienie zainstalowanego tłumika 35 dB;
• szum własny przepływu 40 dB.

Gdyby nie występowały szumy przepływu, poziom po wytłumieniu osiągnąłby 45 dB. Trzeba jednak pamiętać, że szumy tłumika mogą podwyższać ten poziom. Aby to uwzględnić należy, zgodnie z zasadą sumowania poziomów, dodać poprawkę z tabeli.

Różnica pomiędzy dwoma poziomami dźwięku [dB]
Poprawka, którą należy dodać do wyższego poziomu, aby otrzymać poziom sumaryczny [dB]
≤3
4÷5
6÷10
>10
3
2
1
0

Dla różnicy 45–40=5 dB poprawka wynosi 2 dB. Wartość tę dodaje się do 45 dB i w wyniku otrzymujemy poziom 47 dB. Czyli tłumik w efekcie tłumi, a szumy własne przepływu obniżają jego efektywną skuteczność do wartości 33 dB. Prawidłowo, taki rachunek powinien być przeprowadzony dla każdej częstotliwości oktawowej oddzielnie.

Jak widać, to czy tłumik ostatecznie tłumi czy hałasuje, zależy od poziomów mocy akustycznej urządzeń przed tłumikiem. Gdyby rozpatrywany wentylator miał poziom niższy np. 65 dB, to po stłumieniu zostawałoby 30 dB, a szumy zwiększałyby tą wartość o około 10 dB.

Zastosowanie takiego tłumika byłoby nieuzasadnione.

Jaki z tego wniosek? Montowanie tłumika o wysokim poziomie szumów własnych, ma sens tam, gdzie występują głośne źródła dźwięku, czyli bezpośrednio za wentylatorami, czy na głównych ciągach sieci przewodów. Zastosowanie tłumika o wysokim poziomie szumów, przed elementami nawiewnymi, może niekiedy dać odwrotny skutek. W takich przypadkach lepsze mogą być tłumiki o dużym przekroju wewnętrznym, nie wyposażone w kulisy. Oczywiście zawsze skuteczność tłumienia w całej sieci przewodów należy sprawdzić za pomocą obliczeń.

Jacek Hendiger
Instytut Ogrzewnictwa i Wentylacji
Politechnika Warszawska

Wg "Instalacje w pytaniach i odpowiedziach" Polskiego Instalatora.