Wpływ rodzaju pokrycia dachowego na wentylację dachu

Najstarszym i najskuteczniejszym sposobem zapobiegania gromadzeniu się wilgoci w konstrukcji i w termoizolacji dachu jest jego wentylowanie za pomocą swobodnie przepływającego powietrza. Wentylowanie odbywa się w zaprojektowanej przestrzeni przewietrzającej, w której przewidziano wlot i wylot dla powietrza atmosferycznego. Powietrze, przepływając swobodnie wewnątrz tej przestrzeni, usuwa wilgoć z termoizolacji i więźby dachowej. W niektórych rozwiązaniach oddzielnie wentyluje się samo pokrycie dachu.

Wilgoć jest skroploną parą wodną i z oczywistych powodów
jest groźna dla całego dachu
oraz dla wszystkich materiałów, z których
dach jest wykonany. Woda jest dobrym
przewodnikiem ciepła i nawet niewielkie
jej ilości obniżają własności termoizolacyjne
materiałów – zawilgocona
termoizolacja wywołuje duże straty ciepła. Para wodna zawsze porusza się z ciepłym powietrzem do góry i z tego powodu
dach jest stale zagrożony. Wentylowanie
dachu zapobiega więc zwiększaniu zużycia
energii przeznaczonej na ogrzewanie
domu.

Rys. 1 Dach z poddaszem nieużytkowym
Dach, wewnątrz którego przestrzeń
przewietrzająca rozdziela termoizolację
od pokrycia, jest nazywany dachem wentylowanym.
Rozwiązanie to ma od bardzo
dawna zastosowanie zarówno w dachach
płaskich, jak i spadzistych. Sposób
konstruowania przestrzeni wentylującej
zależy od miejsca ułożenia termoizolacji
(dach wentyluje się w głównej mierze
dlatego, że wymaga tego obecność termoizolacji).
Wielkość i położenie przestrzeni
wentylacyjnej w mniejszym stopniu
zależy od typu dachu (płaski lub spadzisty),
a w większym od sposobu zagospodarowania
poddasza. Jeżeli poddasze
ma być tylko strychem (rys. 1) lub tworzyć
stropodach (rys. 2), to termoizolację
układa się na stropie i wentylowanie
dachu jest proste bez względu na rodzaj
zastosowanego pokrycia dachu. Sprawa
komplikuje się w dachach spadzistych,
których poddasze przeznaczone jest do
zamieszkania (rys. 4).

Rys. 2 W stropodachach istnieje wiele
możliwości wentylowania

Rys. 3 W dachach płaskich przestrzeń
wentylująca znajduje się nad
termoizolacją, a wloty i wyloty
powietrza mogą być umiejscowione
w szczytach lub pod okapami
dachów

Rys. 4 Dach z poddaszem wykorzystywanym
na cele mieszkalne
Kubatura
wykorzystywana
do celów
mieszkalnych
W poddaszach użytkowych termoizolacja
układana jest przeważnie między
krokwiami, a to ogranicza ilość miejsca
dla przestrzeni wentylującej. W takich
dachach możemy jedynie zmieścić szczelinę
wentylującą (jedną lub dwie). Wymiary
szczeliny określają normy, a jej
umiejscowienie zależy od warstwy uszczelniającej dach, czyli od materiału użytego
do skonstruowania warstwy wstępnego
krycia. Materiał ten jest dla niektórych
pokryć ściśle określony – np. dla dachówek bitumicznych (czyli pap dachówko
podobnych) uszczelnieniem jest papa podkładowa. Ta sama papa może być warstwą
wstępnego krycia dla pokryć leżących na
ołatowaniu (dawniej powszechnie stosowana).
Papa podkładowa wymaga poszycia
(z desek, płyt OSB itp.), co powoduje, że
szczelina wentylacyjna w takim dachu musi
być umiejscowiona między termoizolacją
a poszyciem (rys. 6). Przy takim układzie
warstw jedna szczelina wentyluje termoizolację
i poszycie. Natomiast pokrycia
leżące na ołatowaniu (łata+kontrłata) i na
poszyciu z papy wymagają oddzielnego
wentylowania łat i pokrycia zasadniczego.
Dla skutecznego wentylowania wszystkich
materiałów użytych w takim dachu muszą
funkcjonować dwie szczeliny wentylacyjne
(rys. 6a). Szczelinę wentylującą pokrycia
zasadnicze tworzą kontrłaty i dla jej prawidłowego działania muszą być przewidziane:
wlot w okapie i wylot w kalenicy,
o czym wielu wykonawców i konstruktorów
czasem zapomina. Jeżeli warstwa
wstępnego krycia jest materiałem o własnościach
dyfuzyjnych (np. membraną dachową, czyli FWK wysoko paroprzepuszczalną), to dla pokryć leżących na płatowaniu można uprościć konstrukcję, eliminując dolną szczelinę między warstwą wstępnego
krycia a termoizolacją. W takim układzie
jedna szczelina osusza cały dach – takie
rozwiązanie jest optymalne konstrukcyjnie
i kosztowo i powoli staje się kanonem
dachów spadzistych.

Rys. 5 Układ warstw: dachówka (blacha
profilowana), łata, kontrłata,
membrana dachowa (FWK wysoko
paroprzepuszczalna), termoizolacja
(dwie warstwy), paroizolacja, ruszt,
płyta g-k (lub panele, boazeria)
Reasumując, wentylacja dachów płaskich
jest oparta na przepływie powietrza
w przestrzeni wentylacyjnej umieszczonej
nad termoizolacją i nie zależy od rodzaju
pokrycia, natomiast sposób wentylowania
dachów spadzistych zależy od stopnia
paroprzepuszczalności warstwy wstępnego
krycia oraz od rodzaju pokrycia zasadniczego.
Dla pokryć leżących na łatach
i kontrłatach (dachówki, blachy profilowane,
płyty włókno-cementowe itp.)
istnieje możliwość zastosowania membran
dachowych upraszczających wentylację dachu
do jednej, łatwej do skonstruowania
szczeliny (kontrłata, wlot i wylot) wentylacyjnej.

Rys. 6a Układ warstw: dachówka (blacha
profilowana), łata, kontrłata, papa
podkładowa, poszycie (np.
deskowanie), szczelina
wentylacyjna, materiał dystansujący
(np. sznurowanie, siatki, wkładki),
termoizolacja (dwie warstwy),
paroizolacja, ruszt, płyta g-k
(lub panele, boazeria)

Rys. 6b Układ warstw: dachówka bitumiczna
(lub blacha płaska), papa
podkładowa (lub specjalna mata
pod blachy płaskie, poszycie
(deskowanie, OSB itp.), szczelina
wentylacyjna, materiał dystansujący
(np. sznurowanie, siatki, wkładki),
termoizolacja (dwie warstwy),
paroizolacja, ruszt, płyta g-k (lub
panele, boazeria)
Dachy płaskie (umownie: dachy o nachyleniu
połaci do 10°) oraz dachy spadziste
(o nachyleniu połaci powyżej 10°)
o poddaszu nie wykorzystywanym do celów
mieszkalnych mają dwa możliwe kierunki
przepływu powietrza – równoległy
i prostopadły do kalenicy (rys. 3). Natomiast
w dachach spadzistych o poddaszu
wykorzystywanym do celów mieszkalnych
kierunek wentylowania określają belki
więźby dachowej, między które włożona
jest termoizolacja (rys. 4, 6). Z powodu
małej ilości miejsca, w zdecydowanej większości
takich dachów termoizolacja jest
montowana między krokwiami od murłaty
aż po kalenicę. W takich dachach przestrzeń
wentylująca ogranicza się do szczeliny
o niewielkich rozmiarach określanych
normami (np. DIN 4108 cz. 3).
Poszycie jest niezbędną warstwą nośną
dla pokryć bitumicznych (dachówki bitumiczne
lub papy) i blach płaskich łączonych
na rąbek. Może być ono wykonane
z desek, sklejki lub innych płyt drewnopochodnych.
Natomiast pokrycia dachowe
układane na ołatowaniu mogą również
leżeć na poszyciu i papie podkładowej
(rys. 6a) lub na folii wstępnego krycia
(FWK). FWK dzielą się na: folie wentylowane
wykonane z materiałów nisko paroprzepuszczalnych
oraz membrany dachowe
wykonane z materiałów wysoko
paroprzepuszczalnych (rys. 5).
Krzysztof Patoka
Żródło:

Źródło: ''