Wentylatory dachowe - właściwe urządzenia na właściwym miejscu

Projektując instalację wentylacji mechanicznej, należy uwzględnić wiele czynników pozornie mniej istotnych niż podstawowe parametry pracy instalacji. Inwestor zwykle chce mieć doskonale funkcjonuj ącą wentylację mechaniczną, ale nie chce wiedzieć o jej istnieniu. Tak więc instalacja tego typu powinna być nie tylko cicha i estetyczna, ale także jej konserwacja powinna przebiegać w sposób nie zakłócający pracy np. biura, w którym jest zainstalowana. O ile więc konstrukcja dachu pozwoli, wynieoemy tam jak najwięcej urządzeń.

Lepiej dachowy niż kanałowy

Instalacja wentylacyjna to przede wszystkim
przewody, kratki, anemostaty, przepustnice,
tłumiki, nawiewniki, etc.
Występują w różnych kształtach i wielkościach.
Niestety, jeoeli nic nie wymusi
w nich ruchu powietrza, są bezużyteczne.
Przepływ powietrza powodują wentylatory.
Nie ma problemu z zabudowaniem
wentylatora kanałowego np. w suficie
podwieszanym. Jednak jednostajny szum
w biurach, salach konferencyjnych, kawiarniach
czy mieszkaniach towarzyszący
mu, nie jest cechą pożądaną. Można
wprawdzie zastosować specjalnie wygłuszane
wentylatory, ale są to modele
o większych gabarytach niż standardowe
wentylatory kanałowe, co trzeba uwzględnić
już w konstrukcji danego pomieszczenia.
O wiele łatwiej jest więc wyprowadzić
wentylator na dach. Ewentualne
szumy przenoszące się przewodami wentylacyjnymi
można wytłumić za pomocą
tłumików kanałowych, podstaw tłumiących i złącz przeciwdrganiowych do tych
wentylatorów. Jeoeli już zdecydujemy się
na wentylator dachowy, może on być zaprojektowany
w taki sposób, aby zastąpił
kilka wentylatorów kanałowych. Mimo iż
będzie większy, będziemy mieli do zamontowania
tylko jeden tłumik, jedno
złącze przeciwdrganiowe i jedną podstawę
tłumiącą. Instalacja zdecydowanie się
więc upraszcza.
Estetyka dachu

Czy jednak nie zepsujemy estetyki dachu
umieszczając na nim „ryczącego
kolosa”? Raczej nie. Duże, wolnoobrotowe
wentylatory wraz z wygłuszającymi
podstawami emitują niewielki hałas. Natomiast
im wyższy budynek, tym mniej
widoczny wentylator. I w drugą stronę –
im mniejszy budynek, tym mniejszy
wentylator można zainstalować. Większość
wentylatorów dostępnych obecnie
na rynku może być dostarczona w dowolnym
kolorze, tak więc możemy go dobrać
do kolorystyki budynku. Poza tym
dostępne na rynku nowoczesne silniki
z zewnętrznymi wirnikami pozwalają na
konstruowanie niskich wentylatorów
(np. wentylatory RF – fot. 1). Nie zapominajmy
również, że instalacja z wentylatorami
kanałowymi również musi mieć
czerpnie i wyrzutnie. A te zwykle montuje
się albo na elewacji, gdzie są niestety
widoczne, albo właśnie na dachu. A tam
zajmują często tyle samo miejsca, co
wentylator dachowy.

Fot. 1 Wentylator typu RF
Koszt instalacji

Nie bez znaczenia, szczególnie dla inwestora
są koszty instalacji. Wprawdzie
koszty zastosowania np. kilku wentylatorów
kanałowych wraz z osprzętem mogą
być porównywalne do kosztów jednego
wentylatora dachowego z osprzętem, ale
musimy rozpatrzyć również inne czynniki.
Często w większych instalacjach na
wentylatory poświęca się osobne pomieszczenie
w budynku. Przy obecnych
kosztach wynajmu powierzchni, każdy
metr jest bardzo cenny. Tak więc rozwiązanie nie blokujące powierzchni jest bardziej
opłacalne. Również mniej kosztowna jest konserwacja – łatwiej i taniej jest
czyścić jeden wentylator niż kilka. Nikt
poza tym nie musi przerywać pracy tylko
dlatego, że przyszła ekipa konserwacyjna,
która aby się dostać do wentylatorów
czy filtrów, musi rozmontować np. połowę
sufitu.
Materiały a przeznaczenie

Na dachu może się znaleźć odpowiednik
każdego wentylatora, nie tylko kanałowego.
Wentylatory dachowe są wykonywane
z różnych materiałów – z blachy,
także kwasoodpornej, tworzyw sztucznych,
blachy aluminiowej, miedzi, etc.
Pozwala to na dobór wentylatora zarówno
do celów wentylacji ogólnej, jak i do
specjalistycznych zastosowań, gdzie
wentylator np. jest narażony na korozję.
Wszelkiego typu miejsca, w których występuj
ą opary agresywnych związków
chemicznych czy duże ilości pary wodnej
wymagają zastosowania wentylatorów
w wersjach kwasoodpornych. Nie bez
znaczenia jest również sposób montażu
i rodzaj zabezpieczenia silnika. Producenci
wentylatorów korzystają z wielu
dostępnych na naszym rynku silników,
a te mogą być wykonane jako o podwyższonej odporności temperaturowej, pyłoszczelne, wodoodporne, etc. Dobierając
wentylator należy wiedzieć, jakiego rodzaju
związki będzie transportował. Do
specjalistycznych odciągów wentylator
często musi spełniać dodatkowe wymagania
– wykonanie przeciwwybuchowe
lub odporne na wysokie temperatury.
Takie specjalistyczne wentylatory powinny
mieć atesty dopuszczające ich
zastosowanie w danej instalacji, np. atesty
Kopalni Doświadczalnej „Barbara” na
przeciwwybuchowość czy atesty na odporność
temperaturową do 200, 400 lub
600°C przez dwie godziny w przypadku
wentylatorów montowanych w układach
wentylacji przeciwpożarowej.


Fot. 2 Wentylatory typu CTHT i CTVT
Wylot poziomy czy pionowy

W zależności od potrzeb wentylator może mieć wylot
skierowany:
• poziomo – wzdłuż powierzchni dachu (typowy
„grzybek”),
• pionowo – prostopadle do dachu.
Wentylatory z wylotem pionowym wskazane są
wszędzie tam, gdzie w ich pobliżu, na tym samym
dachu, znajdują się czerpnie powietrza, okna,
włazy, etc. Zalecane są również wtedy, gdy strumień
wywiewanego powietrza, mógłby na skutek
zawirowań wpadać do okien lub czerpni powietrza
położonych poniżej dachu. Taki wentylator
pełni rolę komina – wyrzuca opary na wysokość
kilku metrów, co pozwala na ich lepsze mieszanie
w atmosferze dzięki czemu są dużo mniej uciążliwe dla otoczenia. Dotyczy to przede wszystkim
niepożądanych zapachów i pary wodnej – wydatnie
zmniejsza zagrożenie kondensacji pary wodnej
w okolicach wentylatora, co jest czasem problemem
w przypadku wyrzutni dachowych, czy
dachowych wentylatorów transportujących kłęby
pary wodnej wyposażonych w „daszek” uniemożliwiający swobodny wypływ pary prosto ponad
wylot wyrzutni.
Jednak wentylatory z pionowym wylotem są mniej
popularne, gdyż występują całkowicie bezpodstawne
obawy, że mają one po prostu przelotowy otwór,
przez który mogłaby się dostawać woda opadowa do
wnętrza instalacji. Nic bardziej mylnego. Konstrukcja
takiego wentylatora umożliwia swobodny odpływ wody opadowej poza jego obudowę podobnie,
jak w standardowych wentylatorach z wylotem poziomym.
Nie wpływa to również na ich konserwację.
Instalacja z okapem kuchennym

Przykładem małej instalacji wyciągowej,
w której lepsze efekty uzyskuje się, instalując wentylator dachowy jest okap
kuchenny (rys.). W okapie kuchennym
głównym zanieczyszczeniem jest tłuszcz.
Powoduje on przyklejanie się cząstek stałych – kurzu, sadzy, etc. do elementów
wentylatora. Wentylator, który nie jest
regularnie czyszczony, szybko może ulec
uszkodzeniu – wirnik oblepiony tłuszczem
i kurzem traci swoje wyważenie,
silnik ulega zatarciu. Poza tym występuje
zagrożenie zapłonu nieczyszczonej instalacji.
Dlatego też zawsze separacja tłuszczu
powinna odbywać się już na początku
instalacji, za pomocą tzw. separatorów
tłuszczu. Niestety ich stosowanie nie
zwalnia z poddawania regularnej konserwacji
wentylatorów – będą nadal ulegać
zanieczyszczeniu, tylko w mniejszym
stopniu.


Rys. Przykłady instalacji z okapem kuchennym

Konserwacja

Dużym ułatwieniem w konserwacji jest
przewidziana przez producenta wentylatorów
możliwość ich otwierania bez
konieczności demontażu. Przykładem
może być wentylator dachowy typu RFV
(fot. 3), którego obudowa została zamocowana
do podstawy montażowej na zawiasach
umożliwiających szybki wgląd
do wnętrza wentylatora i wyczyszczenie
lub wymianę części.

Fot. 3 Wentylator typu RFV

Bartosz Pijawski
Venture Industries

(Fot. i rys. Venture Industries)
Źródło: