Ustawa z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych.

Informacja dla Operatorów dotycząca Ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych.

Przepisy Unii Europejskiej
Unia Europejska od kilkunastu lat konsekwentnie prowadzi proces ograniczania emisji oraz wycofywania syntetycznych czynników chłodniczych. Z dniem 1 stycznia 2015 roku czynniki z grupy CFC, wpływające destrukcyjnie na warstwę ozonową, zostały definitywnie wycofane z obsługi technicznej i naprawy urządzeń klimatyzacyjnych i chłodniczych.  Jednocześnie w 2015 roku rozpoczął się proces stopniowego ograniczania dostępności czynników chłodniczych z grupy gazów fluorowanych (tzw. HFC lub F-gazów), które są gazami cieplarnianymi.

Obowiązki operatora
Operator oznacza jednostkę organizacyjną, osobę fizyczną lub prawną sprawującą faktyczną kontrolę nad technicznym działaniem urządzeń i systemów napełnionych substancjami kontrolowanym i lub fluorowanym i gazami cieplarnianym (F-gazami). Operator obowiązany jest sprawować faktyczną kontrolę nad technicznym działaniem urządzenia polegającej min. na codziennej kontroli funkcjonowania lub działania urządzenia i podejmowaniu decyzji pod kątem napraw i kontroli wycieków.

WAŻNE ! Większość obowiązków wynikających z ustawy F-gazowej dotyczy operatorów instalacji.

Jeśli nie jest możliwe określenie operatora jego obowiązki wykonuje właściciel urządzenia. W celu zapewnienia wykonywania tych obowiązków operator może posłużyć się za wynagrodzeniem i w drodze pisemnej umowy firmą serwisową jednak, to on odpowiada bezpośrednio przed organami władzy za właściwe wykonanie powierzonych zadań. Do czasu wydania rozporządzeń wykonawczych do wskazanej poniżej ustawy F-gazowej, gwarancją kompetencji firm serwisowych oraz spełniania wymogów na poziomie krajowym jest posiadanie świadectw kwalifikacji przez pracowników tych firm (wydanych na podstawie dotychczasowej legislacji „ozonowej”) lub uprawnień F-gazowych innych krajów UE.

Operatorom urządzeń już teraz należy zalecić jako najlepszą praktykę zapoznanie się i wdrażanie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych odnośnie posiadanych instalacji funkcjonujących w oparciu o F-gazy. Wskazuje ono rozwiązania chłodnicze będą perspektywiczne w najbliższych latach, a także obowiązki, których egzekwowania należy się spodziewać w przyszłości w naszym kraju.

Ochrona środowiska
Na szczeblu unijnym i krajowym kontynuowana jest polityka dotycząca ochrony środowiska wynikająca z Rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) wydanych w I dekadzie XXI wieku polegająca na wprowadzeniu uregulowań, które powinny powodować podjęcie działań przez operatorów zmierzających do zapobiegania lub uniemożliwienia przedostawaniu się do atmosfery syntetycznych czynników chłodniczych. Czynniki te według przeważających opinii wpływają na zubożenie warstwy ozonowej lub wzrost efektu cieplarnianego.

Ważnymi elementami systemu prowadzonego przez wspomniane unijne legislacje są znane już od poprzedniej dekady obowiązki operatorów instalacji i urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła m. in. polegające na:
• przeprowadzaniu okresowych kontroli szczelności (o czym poniżej),
• wprowadzeniu uzgodnień dotyczących właściwego odzysku,
• zapewnieniu dokonania odzysku do celów recyklingu, regeneracji lub zniszczenia przed końcowym unieszkodliwieniem urządzeń oraz gdy zachodzi taka potrzeba podczas ich serwisowania lub konserwacji.

Polskie ustawy
Krajowe uregulowania dotychczas dotyczyły jedynie 1 z grup powszechnie stosowanych lecz obecnie wycofanych już syntetycznych czynników chłodniczych, tj. substancji zubożających warstwę ozonową. Ze znacznym opóźnieniem zaś wchodzi w życie ustawa z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych (Dz. U. z 2015r. poz. 881), oparta także na Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 842/2006 z dnia 17 maja 2006r. w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych. Ustawa ta potwierdza obowiązki wynikające z dotychczasowej unijnej legislacji F-gazowej i krajowej „ozonowej” i co istotne będzie zapewniała ich egzekwowanie w pełni na poziomie krajowym (w znacznej mierze po wydaniu stosownych rozporządzeń wykonawczych). Krajowa legislacja w najbliższych latach będzie musiała także zmierzyć się z wdrożeniem już obowiązującego Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych.

Wejście w życie krajowej ustawy F-gazowej i okresy przejściowe
Możliwość egzekwowania nowych obowiązków od operatorów w przeważającej mierze uzależnione jest od terminów wydania rozporządzeń wykonawczych do ustawy F-gazowej.

Stało się to jednak nieuniknione i należy już teraz przygotować instalacje F-gazowe do nowych wymagań.

Zapowiedzią stopniowego egzekwowania na poziomie krajowym obowiązków operatorów instalacji chłodniczych dotyczących instalacji zawierających F-gazy są pierwsze regulacje, które weszły w życie:

Z dniem 10 lipca 2015 r.:
• konieczność zainstalowania systemów wykrywania wycieków w F-gazowych stacjonarnych urządzeniach chłodniczych, klimatyzacyjnych i pompach ciepła, w t tym w ich obiegach, zawierających co najmniej 300 kg fluorowanych gazów cieplarnianych.
• zakaz przekazywania syntetycznych czynników chłodniczych osobom fizycznym na własne potrzeby.
Kolejne przepisy dotyczące operatorów zaopatrzone są w kilkumiesięczne okresy przejściowe lub zaktualizują się po wydaniu rozporządzeń wykonawczych.

Już teraz zalecamy więc rozpoczęcie przygotowań do zapewnienia wykonania kolejnych obowiązków, które będą wkrótce egzekwowane od operatorów :

Od 26 września 2015 r.:
• zapewnienie sprawdzenia pod względem wycieków stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła o następujących napełnieniach i w następujących okresach:
-powyżej 3 kg raz na 12 miesięcy (nie ma zastosowania do urządzeń z hermetycznie zamkniętymi systemami, które są oznakowane jako takie i napełnieniu mniej niż 6 kg),
-powyżej 30kg raz na 6 miesięcy,
-powyżej 300 kg raz na 3 miesiące.

Do 26 grudnia 2015 r. (tj. po wydaniu rozporządzenia wykonawczego i stworzeniu systemu):
• obowiązek rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów Urządzeń oraz założenia i prowadzenia elektronicznych kart urządzeń.

Ustawa przewiduje szeroki katalog kar za niestosowanie się do powyższych obowiązków i nie przestrzeganie zakazów. Kary dla operatorów są dotkliwe sięgają 10000 zł.