Przewody wentylacyjne i oddymiające z płyt

Uwarunkowania prawne za warte w polskich przepisach z zakresu ochrony przeciwpożarowej nakładają na projektantów, budowniczych i użytkowników budynków obowiązek stosowania rozwiązań techniczno-budowlanych zapobiegających rozprzestrzenianiu się ognia i dymu w budynku oraz ułatwiających usuwanie dymu z pomieszczeń i dróg ewakuacyjnych. Jednym z ta kich rozwiązań są systemy wentylacji przeciwpożarowej.

Systemy wentylacji przeciw pożarowej mogą pełnić funkcję przewodów oddymiających (wyciągowych), zapewniających odprowadzenie spalin i gazów z pomieszczeń ogarniętych pożarem, nie pozwalając na rozprzestrzenienie się ognia i dymu na pomieszczenia sąsiednie oraz przewodów wentylacyjnych (nawiewnych) zapewniających stały dopływ powietrza z zewnątrz uzupełniające go braki tego powietrza w wyniku jego wypływu wraz z dymem.

Funkcje i prawo

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz. U. nr 75, poz. 690) z późniejszymi zmianami:

„§ 270. 1. Instalacja wentylacji oddymiającej powinna:
1) usuwać dym z intensywnością zapewniającą, że w czasie potrzebnym do ewakuacji ludzi na chronionych przejściach i drogach ewakuacyjnych nie wystąpi zadymienie lub temperatura uniemożliwiające bezpieczną ewakuację,
2) mieć stały dopływ powietrza zewnętrznego uzupełniającego braki tego powietrza w wyniku jego wypływu
wraz z dymem…”.

Przewody wentylacyjne wykonuje się jako samodzielne lub obudowane. Samodzielne najczęściej wykonuje się z płyt gipsowych lub silikatowo-cementowych. Obudowane są to przewody blaszane z izolacją z wełny mineralnej. Przewody wentylacyjne klasyfikuje się w następujących klasach odporności ogniowej: EIS15, EIS30, EIS60, EIS90, EIS120.

Bardzo ważną sprawą jest poprawny montaż, dlatego przewody wentylacyjne ogniochronne powinny być
wykonywane przez firmy przeszkolone przez firmy posiadające system w zakresie warunków i technologii
wykonywania zabezpieczeń, właściwości technicznych wyrobów wchodzących w skład zestawu oraz kontroli jakości wykonanych prac.

Informacja o wykonanym zabezpieczeniu ogniochronnym powinna być wpisana do dziennika budowy.
Treść tej informacji powinna zawierać co najmniej:
- nazwę izolacji ogniochronnej według AprobatyTechnicznej ITB,
- klasę odporności ogniowej przewodu,
- nazwę firmy wykonującej izolację ogniochronną,
- datę wykonania izolacji ogniochronnej,
- protokół z odbioru wykonania izolacji ogniochronnej.

Przewody samonośne

Warunki wykonywania przewodów wentylacyjnych i oddymiających z płyt ze ściankami jednowarstwowymi.
Segment przewodu, którego ścianki wykonane są z jednej warstwy płyt, pokazano na rys.1. Połączenia płyt (podłużne i poprzeczne) powinny być wykonywane na styk prosty. Płyty w miejscu styku powinny być uszczelnione klejem i połączone za pomocą zszywek o długości zależnej od grubości łączonych płyt, rozmieszczonych w rozstawie nie większym niż 100 mm, lub wkrętów fi3,5 mm o długości zależnej od grubości łączonych płyt, rozmieszczonych w rozstawie nie większym niż 150 mm. Zszywki lub wkręty powinny być wstrzeliwane lub wkręcane prostopadle do płaszczyzny licowej jednej płyty, wzdłuż jej krawędzi, przez całą jej grubość i następnie w prostopadłą płytą, w środku jej grubości. Zagłębienie zszywki lub wkrętu w prostopadłej płycie powinno wynosić co najmniej 30 mm. Naroża przewodu muszą być wzmacniane pasem płyt szerokości co najmniej 75 mm. Poprzeczne połączenia płyt powinny być okryte pasem płyt szerokości co najmniej 150 mm. Pasy muszą być przymocowane do płyt przewodu za pomocą zszywek rozmieszczonych w rozstawie nie większym niż 100 mm lub wkrętów fi3,5 mm, rozmieszczonych w rozstawie nie większym niż 150
mm. Długości wkrętów i zszywek powinny być dobierane tak, aby ich zagłębienie w ściance przewodu wynosiło co najmniej ¾ jej grubości. Podczas montażu przewodów ze ściankami jednowarstwowymi, płyty należy sytuować stroną licową do wewnątrz przewodu.


Warunki wykonywania przewodów wentylacyjnych i oddymiających z płyt ze ściankami dwuwarstwowymi.
Segment przewodu, którego ścianki wykonane są z dwóch warstw płyt, pokazano na rys.2. Warstwy przewodów wentylacyjnych i oddymiających wykonywane są w postaci segmentów o długości podstawowej 1200 mm. Płyty powinny być połączone zszywkami lub wkrętami w narożach segmentu i ich styki muszą być uszczelnione klejem. Segmenty zewnętrznej warstwy nasuwane są na segmenty wewnętrznej warstwy. Segmenty drugiej warstwy przewodu powinny być przesunięte w stosunku do segmentów pierwszej warstwy o co najmniej 50 mm. Przed montażem kolejnego segmentu, celem uszczelnienia połączenia, na styki zazębiających się segmentów, należy nanieść warstwę kleju. Połączenia segmentów (drugiej) zewnętrznej warstwy przewodu powinny być pokryte pasami o szerokości co najmniej 150 mm z płyt grubości co najmniej 15 mm, przymocowanymi do płyt przewodu za pomocą zszywek o długości zależnej od grubości łączonych płyt w rozstawie nie większym niż 100 mm lub wkrętów fi3,5 mm o długości zależnej od grubości łączonych płyt w rozstawie nie większym niż 150 mm. Płyty drugiej warstwy powinny być połączone z płytami pierwszej warstwy: w narożach przewodu za pomocą zszywek o długości co najmniej 80 mm w rozstawie nie większym niż 150 mm lub wkrętów fi4,2 mm długości 70 mm w rozstawie nie większym 200 mm oraz na powierzchni przewodu za pomocą zszywek, rozstawionych w siatce (200x200 mm). Długości zszywek powinny być dobierane tak, aby ich zagłębienie w warstwie wewnętrznej ścianki przewodu wynosiło co najmniej ¾ jej grubości.



Przewody obudowane

Warunki wykonywania izolacji ogniochronnych systemu przewodów wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i oddymiających o przekroju prostokątnym z zastosowaniem płyt z wełny mineralnej. Przekrój przewodu, którego ścianki wykonane są z dwóch warstw płyt, pokazano na rys. 3. Płyty z wełny mineralnej powinny być zespalane z przewodem za pomocą stalowych szpilek zgrzanych z blachą przewodu i nakładek zaciskowych. Stalowe szpilki mogą być zgrzane z blachą przewodu przed osadzeniem płyt wełny mineralnej lub techniką „poprzez izolację”, tj. po uprzednim przyłożeniu płyty do powierzchni przewodu.

Płyty po zamontowaniu są stabilizowane i zabezpieczane przed zsunięciem ze szpilek za pomocą nakładek zaciskowych, nasuwanych na końcówki szpilek wystające poza izolację. Długość szpilek powinna być co najmniej 3 mm większa od grubości izolacji ogniochronnej. Styki płyt z wełny mineralnej na przyległych ścianach przewodu powinny być względem siebie przesunięte co najmniej o 50 mm. Odległość między stykami płyt wełny mineralnej a połączeniami segmentów przewodów (kołnierzami przewodów) powinna wynosić co najmniej 50 mm.



Połączenia płyt wełny mineralnej w narożach izolacji powinny być dodatkowo wzmacniane za pomocą spirali montażowych z drutu ze stali nierdzewnej, o średnicy 1,6 mm i długości nie mniejszej niż podwójna grubość izolacji ogniochronnej, rozmieszczanych w rozstawie nie większym niż 260 mm.

W przypadku izolacji ogniochronnych o grubości większej niż 60 mm, miejsca kołnierzowych połączeń segmentów przewodów powinny być zagłębione w izolacji ogniochronnej i nie wymagają dodatkowego zabezpieczenia.

W przypadku izolacji ogniochronnych o grubości mniejszej niż 60 mm, miejsca kołnierzowych połączeń segmentów przewodów powinny być dodatkowo zabezpieczone paskami płyt wełny mineralnej o grubości nie mniejszej niż 30 mm i szerokości nie mniejszej niż 120 mm.

Paski powinny być nabijane na szpilki, a następnie łączone w narożach za pomocą spirali montażowych.
Poziome przewody wentylacyjne, klimatyzacyjne i oddymiające, zabezpieczone ogniochronnie systemem powinny być podwieszane do konstrukcji budynku za pomocą zawiesi wykonanych z kształtownika stalowego, gwintowanych prętów stalowych z nakrętkami i stalowych łączników rozporowych.

Wymiary zawiesi, łączników rozporowych oraz odległości pomiędzy zawiesiami powinny być określone na podstawie obliczeń statycznych, przy czym wymiar pionowego elementu zawiesia powinien być określony w taki sposób, aby naprężenia rozciągające wynosiły nie więcej niż:
- 9MPa – w przypadku przewodów izolowanych ogniochronnie klasy EIS15, EIS30 lub EIS60 odporności ogniowej,
- 6MPa – w przypadku przewodów izolowanych ogniochronnie klasy EIS90 i EIS120 odporności ogniowej.


Autor: Tomasz Jaroszuk
"Wyciąg z płyty" - Magazyn Instalatora nr 3/2010

Opublikowano za zgodą Magazynu Instalatora