Prawidłowe zachowanie wentylacji podczas pożaru budynku

Często zastanawiamy się, co się dzieje w wielkich obiektach przemysłowych lub biurowcach podczas pożaru. Jak to jest, że podczas wzniecenia pożaru w jednej części budynku od razu nie zajmuje się cały obiekt i ogień nie rozprzestrzenia się! Niby proste pytanie, ale kto nigdy nie zajmował się wentylacją pomieszczeń, nie wie, jak ważna jest to kwestia.

Wentylacja w budynkach jest konieczna
ze względu na utrzymanie i
zapewnienie odpowiedniego komfortu
ludziom, tj. utrzymanie dopływu
świeżego powietrza, zapewnienie
odpowiedniej wilgotności (przy
wentylacji z obróbką powietrza),
temperatury i czystości powietrza.
Wraz ze wzrastającym poziomem
życia, ludzie coraz częściej sięgają
po środki zapewniające komfort.
Niewątpliwie takim środkiem jest
wentylacja, która jest niezawodna,
np. podczas upalnych dni czy mrozów
(gdy powietrze jest suche). W
czasie pojawienia się pożaru w budynku
zaczynają się wydzielać różne
trujące gazy, dymy, niedopały, smoły, związki szkodliwe (tlenki wszelkiego
rodzaju, siarczki i inne). Zwykle
pali się wszystko: drewno (biurka,
szafki, krzesła), tworzywa
sztuczne (plastiki, butelki), papier
(segregatory, papiery) i inne (jak
wykładziny, dywany, sprzęt elektroniczny).
W pomieszczeniach rozpoczyna
się intensywne dymienie,
gwałtowny wzrost temperatury powietrza
oraz zmniejszenie widoczności.
Ludzie w takim przypadku
kierowani są drogą ewakuacyjną na
zewnątrz budynku (w miejsce bezpieczne
dla życia i zdrowia), zawiadomione
są odpowiednie służby
(straż pożarna, jednostki ratownicze,
policja, karetki, szpitale), następuje włączenie instalacji tryskaczowej
(która ma chociaż na początku
pożaru umożliwić ludziom
ucieczkę oraz zapobiec rozprzestrzenianiu
się pożaru – aż do przyjazdu
wykwalifikowanych oddziałów przeciwpożarowych) oraz włączenie
wentylacji pożarowej.

Rys. 1. Wykorzystanie grodzi międzystropowych
zapobiegających rozprzestrzenianiu
się ognia
Skład instalacji
W skład instalacji pożarowej
wchodzą:
• czujniki tlenków (ACO – czyli
wykrywanie tlenku węgla oraz inne),
• klapy odcinające, zasuwy dymowo-ogniowe (oddzielają pomieszczenia,
w których jest pożar, od innych – żeby
pożar nie przenosił i nie wzniecał
na nowo podczas przepływu powietrza,
pod wpływem temperatury element
topikowy przepala się i klapa
zostaje zamknięta, fot. 1 i 2),
• grodzie międzystropowe (oddzielają
kolejne kondygnacje budynku
od siebie)
• centrala (posiadająca zaawansowane
funkcje, niezawodna, o wysokim
standardzie wyposażenia),
• elementy dodatkowe: przyciski
alarmowe, urządzenia alarmowe,
centrale zamknięć ogniowych, wy-
łączniki, siłowniki i inne),
• wentylatory oddymiające (wysoka
klasa odporności na wysoką temperaturę, specjalna konstrukcja, wysoko
wydajne, mogą pracować nawet
przez 2 h w temperaturze 400°C).

Fot. 1 Okrągła klapa dymowo-
-ogniowa

Fot. 2 Prostokątna klapa dymowo-
ogniowa
Najgroźniejsze – zatrucie gazami
Według badań, przebywającym w
zasięgu pożaru ludziom zagrażają
najbardziej dym oraz toksyczne gazy.
Ponad 90% wszystkich ofiar po-
żarów budynków umiera na skutek
zatrucia gazami. Dodatkowo należy
doliczyć duże straty materialne powstałe
na skutek pożaru, a nawet
ewentualność naruszenia konstrukcji
budynku, która może przyczynić
się do konieczności wyburzenia
obiektu.
Urządzenia służące do odprowadzania
dymu i gorąca umożliwiają
usuwanie, względnie zmniejszają
koncentrację trujących, lotnych
związków w zagrożonych strefach.
Zostaje podniesione bezpieczeństwo
ludzi przebywających w zagrożonym
budynku poprzez umożliwienie ich
ewakuacji, wprowadzenie jednostek
ratunkowych, szybkie zlokalizowanie
ognia i skuteczne jego gaszenie.
Zasada działania
Podczas powstania pożaru zostają
otwarte klapy dymowe lub okna.
Wszystko to odbywa się za pomocą
automatycznego sterowania siłownikami
elektrycznymi. Wspomniane
wyżej siłowniki współpracują z
czujnikami dymowymi oraz przyciskami
alarmowymi. Wszystkie wymienione
wyżej elementy podłączone
są do centrali, która ma zaprogramowany
określony schemat działania.
Dodatkowo następuje otwarcie
okien doprowadzających świeże powietrze
do budynku (zwykle na dole
budynku, tak aby poprzez różnic
ę ciśnień powietrza spowodować
naturalny ciąg) i wyrzucanie dymów
i szkodliwych gazów na zewnątrz.
Porównując budynek z prawidłowym
systemem oddymiania i bez
niego można wywnioskować, że
szkodliwe związki zaczynają się
koncentrować pod stropem budynku
i opanowywać cały obiekt. Widoczność
maleje – spada prawie do
zera, uniemożliwiając ucieczkę, a
trujące gazy nie pozwalają na jakąkolwiek
obronę (np. tlenek węgla –
łącząc się z hemoglobiną zamiast
tlenu osłabia nas i następuje powolna
śmierć).
Podsumowując, można powiedzieć,
że bez prawidłowej instalacji
wentylacji (tzn. kanały izolowane
materiałem przeciwogniowym, zastosowanie
klap odcinających, wentylatorów
oddymiających, grodzi
pożarowych, odpowiedniego ciągu
powietrza itp.) funkcjonowanie
każdego obiektu budowlanego jest
niemożliwe. Należy także zwrócić
uwagę, że po rozgrzaniu rur gazowych,
rozszczelnieniu instalacji może nastąpić wybuch gazu, który może być bardzo tragiczny w skutkach
i dodatkowo zmniejsza szanse na
przeżycie!
Autor: Maciej Burchardt
Źródło: