Ozonowa poduszka bezpieczeństwa

Freony były jeszcze na początku lat 90. zagrożeniem dla bezpieczeństwa ludzi i atmosfery – przez powiększanie niebezpiecznej dziury ozonowej. Od tego czasu udało się wprawdzie zahamować ich nadmierne używanie, ale eksperci środowiskowi nadal kontrolują, czy międzynarodowe prawo jest wystarczające, żeby chronić atmosferę przed szkodliwymi substancjami. Od 1 do 5 sierpnia w Montrealu (Kanada) przedstawiciele 196 krajów dyskutowali o najistotniejszych współczesnych zagrożeniach dla warstwy ozonowej. Podczas spotkania prace Unii Europejskiej koordynowała polska delegacja.

Eksperci z całego świata podczas 31. Spotkania Grupy Roboczej Stron Protokołu Montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową w Montrealu omawiali najważniejsze globalne problemy dotyczące wpływu produkowanych przez człowieka substancji na zubożenie warstwy ozonowej. Dzięki warstwie ozonowej nie zwiększa się natężenie promieniowania ultrafioletowego słońca z zakresu UV-B – niebezpiecznego w zbyt dużych ilościach dla ludzi. Warstwa ta stanowi filtr dla tego promieniowania, które ma niekorzystny wpływ na zdrowie ludzi, przyrodę oraz niektóre materiały.

Uczestnicy wydarzenia przygotowali także projekty decyzji na spotkania Stron Protokołu Montrealskiego i Stron Konwencji Wiedeńskiej (COP), które odbędą się w listopadzie.

Jak podkreśla Rafał Szymański, ekspert Ministerstwa Środowiska - Podczas spotkania Grupy roboczej, jako Prezydencja w Radzie UE, pracujemy nad stanowiskiem Unii Europejskiej w sprawie redukcji produkcji i zużycia substancji, które niszczą warstwę ozonową. Jestem przekonany, że przyczyni się to do owocnych negocjacji podczas listopadowych spotkań i dalszego wypełniania przez wszystkie kraje postanowień Protokołu Montrealskiego.

Protokół Montrealski uznawany jest za najbardziej efektywny traktat międzynarodowy w zakresie ochrony środowiska. Zawiera zalecenia związane z redukcją zużycia i produkcji substancji przedostających się do atmosfery i zubożających warstwę ozonową. Dzięki skutecznej realizacji postanowień protokołu przez 196 krajów, które go ratyfikowały, zubożenie warstwy ozonowej Ziemi zostało powstrzymane.

Warstwa ozonowa występuje w górnych częściach atmosfery i jest naturalnym filtrem chroniącym organizmy żywe przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym. Niszczenie warstwy przez dostające się do atmosfery związki chemiczne takie jak freony, halony czy tlenki azotu, powoduje powstawanie tzw. dziury ozonowej. W wyniku tego zwierzęta, rośliny i ludzie są narażone na zwiększone działanie promieni UV. Może to doprowadzić do zakłócenia równowagi całych ekosystemów, powodować zamieranie organizmów produkujących plankton, wpływać niekorzystnie na rośliny, głównie uprawne i przemysłowe, osłabiać system odpornościowy ludzi, wywoływać choroby nowotworowe i podrażnienie spojówek.
Wśród gazów najbardziej niszczących warstwę ozonową są freony i halony, występujące w lodówkach, urządzeniach klimatyzacyjnych, kosmetykach, aerozolach czy środkach czyszczących. Uwolnione substancje przedostają się do górnej części atmosfery – ozonosfery i pozostają tam przez wiele lat zubożając warstwę ozonową.
Oprócz działań międzynarodowych, prowadzących do wycofania z użycia szkodliwych dla warstwy ozonowej substancji, ważne jest zwiększanie świadomości ludzi, aby nie używali produktów zawierających te substancje, takich jak dezodoranty czy inne kosmetyki, gdyż od tego zależy ochrona życia na Ziemi.

Źródło: Ministerstwo Środowiska