Nowe czynniki chłodnicze i nośniki ciepła

Poradnik jest adresowany przede wszystkim do inżynierów i techników zajmujących się zagadnieniami projektowania, konstruowania, montażem, eksploatacją oraz serwisowaniem urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych, a także pomp ciepła.

Tytuł: Poradnik. Nowe czynniki chłodnicze i nosniki ciepła. Własności cieplne, chemiczne i użytkowe.
Autorzy: Zenon Bonca, Dariusz Butrymowicz, Waldemar Targański, Tomasz HAJDUK
Wydawca: I.P.P.U. MASTA Sp. z o.o.
Rok wydania: 2004
Cena: 110,00 zł
Zamówienie
Przedmowa Protokół Montrealski zdecydowanie stawia kwestię eliminacji z użytkowania substancji grup CFC i HCFC. Konieczność rezygnacji z tych związków, między innymi w technice chłodniczej i klimatyzacyjnej, postawiła w latach 80-tych XX wieku na pierwszym planie problem poszukiwania ich zamienników. Nowe czynniki chłodnicze oprócz spełnienia podstawowych kryteriów chemicznych, fizycznych i termodynamicznych, takich jakie stosowano przy wyborze starych płynów roboczych, muszą oczywiście spełniać kryteria bezpieczeństwa dla środowiska naturalnego. W państwach Unii Europejskiej w zakresie produkcji i stosowania substancji zubożających warstwę ozonową wszelkie działania normuje Rozporządzenie nr 2037/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 czerwca 2000 roku. W Polsce problem ten reguluje Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie ograniczeń w obrocie krajowym substancjami kontrolowanymi wyprodukowanymi lub przywiezionymi z zagranicy oraz ich wykorzystaniu w działalności gospodarczej, które obowiązuje od dnia 23 grudnia 2002 roku. Zgodnie z tym dokumentem od 1 styczna 2004 roku zabronione jest wykorzystywanie w działalności gospodarczej czynników grupy CFC i urządzeń pracujących z tymi substancjami, nawet pochodzącymi z odzysku i poddanymi regeneracji, obowiązuje również zakaz importu urządzeń pracujących z czynnikami grupy HCFC i zakaz produkcji takiego sprzętu w Polsce z przeznaczeniem na rynek krajowy, obowiązuje zakaz montażu nowych instalacji pracujących z czynnikami grupy HCFC, przy czym czynniki tej grupy mogą być wykorzystywane do serwisowania i naprawy istniejących instalacji chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła do dnia 31 grudnia 2009 roku. Tak radykalne zmiany w zakresie możliwości stosowania w chłodnictwie substancji grup CFC i HCFC stanowiło istotny czynnik sprawczy dla autorów tego poradnika do jego opracowania. Jakkolwiek konstrukcja i w pewien sposób układ tej pozycji jest zbliżony do wcześniej wydanego przez Wydawnictwo MASTA poradnika "Czynniki chłodnicze i nośniki ciepła" (wydanie I - 1997, wydanie II - 1998), to jednak jego zawartość uległa gruntownej zmianie. Usunięte zostały z niego między innymi takie płyny, jak: R 12, R 502, R 123, R 124 i R 142b, a także mieszaniny zeotropowe oparte na czynniku R 22, a są to: R 401ABC, R 402AB, R 408A i R 409B. W ich miejsce wprowadzono szereg nowych substancji, co powoduje że prezentowany poradnik jest tytułem już zupełnie innym. Podobnie jak poprzedni jest on adresowany przede wszystkim do inżynierów i techników zajmujących się zagadnieniami projektowania, konstruowania, montażem, eksploatacją oraz serwisowaniem urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych, a także pomp ciepła. Może być niezwykle cennym narzędziem również dla studentów oraz wszystkich tych, dla których z różnych racji problematyka czynników chłodniczych jest interesująca. Zawartość poradnika została usystematyzowana w 7 wyodrębnionych częściach, i tak: Część I poświecona jest aspektom prawnym i technicznym stosowania czynników chłodniczych - zwrócono w niej szczególną uwagę na aktualnie obowiązujące regulacje prawne w zakresie stosowania substancji szkodliwych dla środowiska w odniesieniu do techniki chłodniczej, a także na kompetencje personelu w świetle postanowień norm PN-EN 378 i PN-EN 13313. Jej cennym uzupełnieniem jest rozdział poświęcony modelowaniu własności termodynamicznych i termokinetycznych omawianych niskowrzących płynów roboczych. Część II zawiera charakterystyki bezchlorowych syntetycznych czynników chłodniczych, zarówno jednorodnych, a także jednorodnych składników mieszanin, mieszanin zeotropowych oraz mieszanin azeotropowych. Są to substancje grupy HFC, w tym obszernie omówione R 404A, R 407ABC, R 410AB, R 507 i R 508, a także środki stosowane obecnie do spieniania izolacji cieplnych. Część III obejmuje naturalne czynniki chłodnicze, w tym amoniak, propan, izobutan, dwutlenek węgla oraz mieszaniny węglowodorów R290 i R 600a. Część IV, to charakterystyka własności cieplno-fizycznych i użytkowych nośników ciepła stosowanych w systemach chłodzenia, klimatyzacji i ogrzewania, np. z pompami ciepła i kolektorami słonecznymi. Są to: powietrze, woda, lód binarny (zawiesinowy), roztwory wodne soli (solanki) oraz roztwory wodne glikoli. Część V, ze względu na wagę problemu obecności środka smarnego w urządzeniu chłodniczym, jest poświęcona olejom. Wskazano w niej na wymagania stawiane olejom chłodniczym, omówiono zasadnicze ich rodzaje, zwrócono uwagę na wpływ obecności oleju na działanie urządzenia. W części tej sporo miejsca poświęcono przezbrajaniu urządzenia chłodniczego na nowy czynnik, w tym niezwykle ważnej operacji odzysku czynnika chłodniczego. W części VI scharakteryzowano płyny przewidziane do uzdatniania wody w systemach chłodzenia, klimatyzacji i ogrzewania. W części tej omówione zostały rodzaje zanieczyszczeń wody, przedstawione wskaźniki określające jej jakość, określone wymagania stawiane wodzie przeznaczonej na cele chłodzenia, podano również podstawowe wiadomości o kamieniu wodnym, wreszcie zwrócono uwagę na metody jego usuwania. W poradniku przyjęto ujednolicony układ opisu danego płynu roboczego, który obejmuje obszary jego zastosowania, własności fizyczne (w tym rozpuszczalność w wodzie i mieszalność z olejami), własności chemiczne (w tym oddziaływanie na metale i tworzywa sztuczne), własności termodynamiczne (w tym porównanie z czynnikiem zastępowanym), własności bezpieczeństwa użytkowania (w tym stabilność termiczną, własności elektryczne, palność i wybuchowość), niezwykle ważne dla użytkowników urządzeń oddziaływanie na organizm ludzki, a także podane w formie tabelarycznej własności cieplno-fizyczne i termodynamiczne wraz z wykresem Molliera w układzie współrzędnych: ciśnienie - entalpia właściwa. Niewątpliwie cennym elementem tej publikacji jest dołączony do niej program komputerowy CZYNNIKI CHŁODNICZE ver. 3.0, stanowiący kolejną pozycję cyklu wydawniczego "Oprogramowanie Użytkowe dla Techniki Cieplnej". Jego autorami są: Dariusz Butrymowicz oraz Jarosław Karwacki. Program ten służy do obliczania własności termodynamicznych oraz termokinetycznych wybranych czynników chłodniczych. Do każdej części książki dołączono zestawienie wykorzystywanej w jej przygotowaniu bogatej literatury źródłowej. W tego typu publikacjach niezmiernie ważna jest autoryzacja poszczególnych części przygotowanego materiału, i tak autorami poszczególnych części poradnika są: - Zenon BONCA - rozdziały: 1-5, 7 i 22 - Dariusz BUTRYMOWICZ - rozdziały: 6, 23, 25, 27-31 - Waldemar TARGA—SK - rozdziały: 8-14, 21, 24, 26, 32 i 33 - Tomasz HAJDUK - rozdziały: 9, 15-20 i 34 Na koniec chciałbym w imieniu Autorów i Wydawnictwa serdecznie podziękować firmom, których obecność poprzez reklamę w końcowej części tej książki przyczyniła się do jej wydania, a w kolejności są to: Arkton, Avicold, Boryszew, BOC GAZY, COCH, Danfoss, ELEKTRONIKA, Grasso, Klimatherm, Klimor, Kliweko, Iglotech, www.wentylacja.com.pl, Krajowe Forum Chłodnictwa, Linde, PROZON, Tempcold, Termo Schessl, WIGMORS oraz WUCH Dębica. Dziękujemy również za udostępnienie niezwykle cennych materiałów, bez których nie byłoby możliwe opracowanie tak obszernych charakterystyk nowych czynników. Zenon BONCA Gdańsk, marzec 2004 r. Część I Aspekty prawne i techniczne stosowania czynników chłodniczych 1. Podstawowa terminologia związana z problematyką czynników chłodniczych 2. Ogólne własności i podział czynników chłodniczych 3. Aktualne tendencje w stosowaniu czynników chłodniczych 4. Regulacje prawne w zakresie stosowania substancji szkodliwych dla środowiska w odniesieniu do techniki chłodniczej 5. Kompetencje personelu w świetle postanowień norm PN - EN 378 i PN - EN 13313 6. Modelowanie własności termodynamicznych i termokinetycznych czynników chłodniczych LITERATURA do części I Część II Syntetyczne czynniki chłodnicze Czynniki jednorodne 7. Czynnik R 22 (HCFC 22) 8. Czynnik R 134a (HFC 134a) 9. Czynnik R 23 (HFC 23) 10. Czynnik R 227 (HFC 227ea) Jednorodne składniki mieszanin 11. Czynnik R 32 (HFC 32) 12. Czynnik R 125 (HFC 125) 13. Czynnik R 143a (HFC 143a) 14. Czynnik R 152a (HFC 152a) Mieszaniny zeotropowe 15. Czynnik R 404A (HFC 404A) 16. Czynnik R 407ABC (HFC 407 ABC) 17. Czynnik R 410 AB (HFC 410 AB) 18. Czynnik R 413A (HFC 413A) Mieszaniny azeotropowe 19. Czynnik R 507 (AZEO - HFC) 20. Czynnik R 508 AB (AZEO n PFC/HFC) Środki do spieniania izolacji cieplnych 21. Czynniki do spieniania izolacji cieplnych LITERATURA do części II Część III Naturalne czynniki chłodnicze 22. Amoniak R 717 23. Propan R 290 24. Izobutan R 600a 25. Dwutlenek węgla R 744 26. Mieszanina R 290/R 600a LITERATURA do części III Część IV Nośniki ciepła (chłodziwa) 27. Powietrze suche 28. Powietrze wilgotne 29. Woda R 718 (H2O) 30. Lód binarny 31. Nośniki ciepła wykorzystywane w technice chłodniczej LITERATURA do części IV Część V Oleje chłodnicze 32. Oleje w urządzeniach chłodniczych 33. Przezbrajanie urządzenia chłodniczego do nowego czynnika LITERATURA do części V Część VI Środki do uzdatniania wody 34. Woda w obiegach chłodzących skraplacze układów chłodniczych ZAŁĄCZNIKI: Załącznik 1. Karta Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej Załącznik 2. Program obliczeniowy CZYNNIKI CHLODNICZE v.3.0