NOWA książka: Technika chłodnicza dla praktyków

"TECHNIKA CHŁODNICZA DLA PRAKTYKÓW. Przechowalnictwo i transport" napisana pod redakcją dra inż. Bolesława Gazińskiego pojawi się w sprzedaży w przyszłym tygodniu.

SŁOWO WSTĘPNE
Pomysł opracowania książki „Technika chłodnicza dla praktyków” powstał przed laty, kiedy pracowałem w Politechnice Poznańskiej i prowadziłem wykłady oraz ćwiczenia projektowe z przedmiotu Chłodnictwo. Realizacje projektów są związane z uciążliwymi poszukiwaniami danych potrzebnych do określenia wymaganych warunków przechowywania w komorach chłodniczych i mroźniach lub schładzania produktów oraz sposobów rozwiązania występujących problemów. Brakowało wówczas książki, w której student lub projektant mógłby znaleźć odpowiedź na trapiące go problemy.
Pierwszym krokiem zmierzającym do pomocy w rozwiązaniu tych trudności było wydanie w 2000 roku specjalistycznego kalendarza z zakresu chłodnictwa i klimatyzacji. W części poradnikowej autorzy starali się zawrzeć wybrane informacje techniczne, niezbędne projektantom, monterom, użytkownikom a także studentom. W następnym roku dokonano podziału kalendarza na dwie samodzielne edycje dla chłodnictwa i dla klimatyzacji. Jednak również ta forma nie pozwalała na rozwinięcie zagadnień w taki sposób, aby zadowolić wszystkich czytelników.
Niniejsza pozycja jest w pewnym sensie udoskonaloną i rozwiniętą kontynuacją poprzedniej działalności edytorskiej. Wydanie poradnika zbiega się z 30-leciem mojej pracy zawodowej i jednocześnie z 15-leciem założenia i działalności firmy Systherm. Jest to firma z którą zdobywałem i zdobywam wiele praktycznych doświadczeń zawodowych, wdrażając w życie wiedzę ugruntowaną w czasie pracy przez 20 lat w Politechnice Poznańskiej. Koncepcja poradnika w takiej formie, jaką prezentuje ta książka została zaakceptowana przez wybitnych specjalistów z zakresu chłodnictwa i przechowywania żywności. Jestem zadowolony, że współautorami poradnika są profesorowie: Karol Borzuta z Instytutu Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego w Poznaniu, Jacek Kijowski z Akademii Rolniczej w Poznaniu, Wiesław Zwierzycki wraz z zespołem z Politechniki Poznańskiej oraz Lucjan Krala z Politechniki Łódzkiej - znane autorytety w swoich dziedzinach.
Duży wpływ na zawartość książki miały też wypowiedzi uczestników szkoleń dla specjalistów z zakresu chłodnictwa, organizowane od wielu lat przez firmę Systherm, którzy zgłaszali swoje uwagi dotyczące części poradnikowej kalendarzy. Rozdziały dotyczące technologii wychładzania mięsa oraz chłodnictwa samochodowego powstały właśnie na życzenie naszych partnerów i klientów. Również zagadnienia zamrażania, w tym szczególnie kriogenicznego, zostały przedstawione tak, aby spełnić oczekiwania czytelników. Podobna jest geneza zagadnień sanitarnych w budowie komór chłodniczych. Są to zagadnienia nadzwyczaj istotne, szczególnie w okresie, gdy polskie chłodnictwo dostosowuje się do wymagań Unii Europejskiej.
Jestem wdzięczny dr inż. Grzegorzowi Krzyżaniakowi za duże zaangażowanie w przygotowanie poradnika, zarówno w roli współautora jak i redaktora naukowego zespołu. W swoim imieniu i całego zespołu autorskiego chciałbym ponadto serdecznie podziękować wszystkim pracownikom Systhermu zaangażowanym w przygotowanie do druku tej książki.
Szczególne słowa podziękowania kieruję do prof. dr hab. inż. Edwarda Szczechowiaka za wnikliwą analizę treści i recenzję książki.
Będę również wdzięczny za podzielenie się z nami swoimi uwagami dotyczącymi zarówno tego poradnika jak i innych pozycji wydawanych przez Systherm, a także za propozycje wydania innych tytułów przydatnych w chłodnictwie, klimatyzacji i ogrzewnictwie.

dr inż. Bolesław Gaziński


RECENZJA
Książka "Technika chłodnicza dla praktyków. Przechowalnictwo i transport" jest pracą zbiorową, której głównymi autorami są dr inż. Bolesław Gaziński i dr inż. Grzegorz Krzyżaniak, a ponadto 12 specjalistów z zakresu chłodzenia i przechowywania oraz transportu chłodzonych produktów spożywczych. Całość tekstu podzielono na 8 głównych rozdziałów: wybrane zagadnienia z termodynamiki, obiegi chłodnicze, zapotrzebowanie mocy chłodniczej, komory i drzwi chłodnicze, tunele chłodnicze, przechowalnictwo, transport chłodniczy, czynniki i płyny chłodnicze. Część teoretyczną ograniczono do niezbędnych informacji potrzebnych do projektowania. Szeroko omówiono bilansowanie komór chłodniczych z podaniem niezbędnych danych dla wykonania obliczeń wymaganej mocy chłodniczej. Podobnie wyczerpująco omówiono tunele zamrażalnicze i meble chłodnicze. Jest to bardzo zwarty materiał z niezbędnymi danymi liczbowymi, przydatnymi w projektowaniu. Rozdział o konstrukcji i budowie komór chłodniczych podaje szereg praktycznych informacji istotnych w projektowaniu i budowie komór chłodniczych. Oddzielny rozdział poświęcono tunelom zamrażalniczym. Omówiono metody zamrażania i przykłady rozwiązań urządzeń zamrażalniczych, w tym również urządzenia do zamrażania w cieczach wrzących.
W rozdziale omawiającym zagadnienia przechowalnictwa zwrócono uwagę na zagadnienia takie jak: schładzanie mięsa w półtuszach i ćwierćtuszach, zamrażanie i odmrażanie mięsa wieprzowego, wołowego oraz drobiowego. Oddzielny punkt poświę-cono przechowalnictwu owoców i warzyw.
W rozdziale o transporcie chłodniczym omówiono podstawowe wymagania ważnego ogniwa łańcucha żywnościowego od pola do stołu (from farm to fork). Zamieszczono informacje o warunkach transportu żywności, podano klasyfikację i badania pojazdów chłodniczych, agregaty chłodnicze w pojazdach.
W ostatnim rozdziale zamieszczono dane o czynnikach chłodniczych i płynach chłodzących wraz z odpowiednimi wykresami właściwości termodynamicznych.
Publikacja stanowi kompendium wiedzy pozwalającej na zaprojektowanie komór i tuneli chłodniczych lub komór przechowalniczych i do określenia niezbędnej mocy chłodniczej oraz wielkości urządzeń chłodniczych, również w zakresie transportu chłodniczego. Cechą publikacji jest duża zwartość i maksymalna troska o kompletność niezbędnych danych związanych z projektowaniem komór chłodniczych i przechowalniczych. Odsyłacze i zamieszczone pozycje literaturowe pozwalają pogłębić wiedzę w tych częściach układów technologicznych dla obiektów bardziej złożonych, które wymagają podejścia indywidualnego.
Jest to pozycja fachowa potrzebna dla praktyki chłodniczej i przechowalniczej, tym bardziej, że jest oparta o doświadczenia wybitnych specjalistów, współautorów książki. Pozycja ta jest przeznaczona w pierwszej kolejności dla projektantów komór i tuneli chłodniczych, komór przechowalniczych oraz transportu chłodniczego. Może być również przydatna dla służb inwestycyjnych i eksploatacyjnych obiektów oraz urządzeń chłodniczych, dla wykonawców i inspektorów nadzoru oraz dla studentów kierunków technicznych i technologii żywności.
Wydaje się, że pozycja ta zapełni w dużej części lukę w literaturze fachowej z zakresu chłodnictwa i przechowalnictwa produktów spożywczych.

prof. zw. dr hab inż. Edward Szczechowiak
SPIS TREŚCI

Słowo wstępne 7

Recenzja 8

1. Wykaz oznaczeń 9

2. Jednostki wielkości fizycznych 10

3. Wybrane zagadnienia z termodynamiki 13
3.1. Obiegi – pojęcia i wielkości podstawowe 13
3.2. Powietrze wilgotne 14
3.3. Wymiana ciepła 17
3.4. Ciepło właściwe wybranych materiałów, czynników chłodniczych
i chłodziw 20

4. Obiegi chłodnicze 21
4.1. Chłodziarki parowe sprężarkowe 21
4.1.1. Obiegi 1-stopniowe 21
4.1.2. Obiegi dwustopniowe 23
4.2. Porównanie charakterystycznych wielkości 1–stopniowego obiegu chłodniczego przy zastosowaniu czynników R22, R134a, R404A i R407C 26
4.3. Porównanie współczynników wydajności chłodniczej dla obiegów jedno i dwustopniowych 29

5. Zapotrzebowanie mocy chłodniczej 31
5.1. Komory chłodnicze 31
5.1.1. Bilans ciepła komory chłodniczej (bilans parownikowy) 31
5.1.2. Metody obliczania poszczególnych składników bilansu energii komory chłodniczej 31
5.1.3. Wskaźniki do szacowania zapotrzebowania zimna 63
5.1.4. Nomogramy do wyznaczania zapotrzebowania mocy chłodniczej dla małych komór chłodniczych 64
5.1.5. Bilans ciepła komory do przechowywania mrożonych owoców 67
5.2. Tunele zamrażalnicze 70
5.2.1. Bilans energii dla tunelu zamrażalniczego 70
5.2.2. Wymagane warunki zamrażania żywności 71
5.3. Meble chłodnicze 75
5.3.1. Zasady bilnasowania 75
5.3.2. Składniki bilansu cieplnego 75
5.3.3. Moc chłodnicza 76
5.3.4. Określenie dobowego bilansu zysków ciepła 76
5.3.5. Bilans ciepła dla regału chłodniczego – przykład obliczeniowy 79
5.3.6. Orientacyjne zapotrzebowanie mocy chłodniczej 81
5.4. Pojazdy chłodnicze 82

6. Komory i drzwi chłodnicze 83
6.1. Klasyfikacja komór chłodniczych 83
6.2. Właściwości izolacji przegród komór chłodniczych 83
6.2.1. Izolacyjność cieplna 83
6.2.2. Paroszczelność ściany izolowanej 84
6.3. Ogólne wymagania stawiane materiałom izolacyjnym przegród komór chłodniczych 84
6.4. Konstrukcje komór składanych 86
6.4.1. Konstrukcja i montaż komór 86
6.4.2. Płyty warstwowe metalplast ISOTHERM CH 89
6.4.3. Panele izolacyjne firmy Roma Dämm-Systeme 94
6.5. Drzwi chłodnicze i śluzy 99
6.6. Specjalne wymagania stawiane komorom mroźniczym 101
6.6.1. Podłogi 101
6.6.2. Ogrzewanie posadzki 102
6.6.3. Zawory powietrzne 102
6.7. Elementy wykończenia komór chłodniczych 103
6.7.1. Panele wewnętrzne do komór 103
6.7.2. Narożnik wewnętrzny 104
6.7.3. Profil U dla płyt warstwowych 104
6.7.4. Cokół do chłodni 105
6.7.5. Odbojnica wzmocniona z PVC 106
6.8. Wymagania sanitarne 106

7. Tunele chłodnicze 108
7.1. Metody zamrażania i podział urządzeń zamrażalniczych 108
7.2. Przykłady rozwiązań urządzeń zamrażalniczych 110
7.2.1. Urządzenia zamrażalnicze powietrzne 110
7.2.2. Urządzenia zamrażalnicze kontaktowe 116
7.2.3. Urządzenia do zamrażania immersyjnego w cieczach niewrzących 120
7.2.4. Urządzenia do zamrażania w cieczach wrzących 121

8. Przechowalnictwo 125
8.1. Przechowalnictwo chłodnicze mięsa 125
8.1.1. Wychładzanie poubojowe mięsa 125
8.1.2. Mrożenie mięsa 134
8.1.3. Przechowywanie mięsa mrożonego 136
8.1.4. Rozmrażanie mięsa 137
8.2. Chłodnicze utrwalanie mięsa i przetworów drobiowych 140
8.2.1. Podział i ogólna charakterystyka technologiczna głównych procesów chłodniczego utrwalania mięsa i przetworów 140
8.2.2. Przemysłowe metody schładzania drobiu 142
8.2.3. Sposoby przechowywania schłodzonego mięsa i przetworów drobiowych 144
8.2.4. Wpływ temperatury i początkowego zanieczyszczenia mikrobiologicznego na okres trwałości schłodzonych tuszek drobiowych 145
8.2.5. Chłodnicze przechowywanie mięsa i przetworów drobiowych pakowanych w modyfikowanej atmosferze (MAP) 147
8.2.6. Znaczenie opakowań w zachowaniu jakości mięsa i przetworów drobiowych podczas przechowywania 149
8.2.7. Zamrażanie 152
8.2.8. Wpływ temperatury przechowywania na jakość i okres trwałości mięsa i przetworów drobiowych mrożonych 155
8.2.9. Sposoby rozmrażania mięsa i przetworów drobiowych 158
8.3. Przechowalnictwo owoców i warzyw 161
8.3.1. Przemiany fizjologiczne w okresie wzrostu i dojrzewania 161
8.3.2. Rola etylenu w dojrzewaniu owoców 162
8.3.3.Podział obiektów przechowalniczych 163
8.3.4.Charakterystyka obiektów przechowalniczych 163
8.3.5. Zastosowanie urządzeń chłodniczych w chłodniach owoców 165
8.3.6. Urządzenia do regulacji składu atmosfery w komorach gazoszczelnych 166
8.3.7. Warunki przechowywania owoców 171

9. Transport chłodniczy 175
9.1. Uregulowania prawne i warunki transportu żywności 175
9.2. Klasyfikacja pojazdów do transportu żywności wg umowy ATP 178
9.3. Badania pojazdów chłodniczych 180
9.4. Agregaty chłodnicze stosowane w transporcie samochodowym 189
9.4.1. Klasyfikacja 189
9.4.2. Zasada działania samochodowego agregatu chłodniczego 192
9.4.3. Funkcje specjalne usprawniające pracę agregatu 193
9.4.4. Dobór agregatów 194
9.4.5. Konserwacja i przeglądy agregatów 196
9.4.6. Rejestratory temperatury 197
9.5. Chłodzenie ciekłym azotem 199
9.6. Transport kolejowy 199
9.7. Transport drogowo-kolejowo-morski w kontenerach 200
9.8. Zasady dobrej praktyki transportowej 202
9.9. Doświadczenia serwisowe oraz statystyka awaryjności na przykładzie agregatów Carriera 203

10. Czynniki chłodnicze i płyny chłodzące 205
10.1. Właściwości i podział czynników 205
10.2. Właściwości fizyczne czynników chłodniczych R717 (amoniak), R22, R134a, R507, R404A i R407C i R410 206
10.3. Zastosowanie czynników chłodniczych 229
10.4. Szkodliwe oddziaływanie czynników chłodniczych z grupy FCKW na środowisko 230
10.4.1. Efekt cieplarniany 230
10.4.2. Mechanizm powstawania „dziury ozonowej” 230
10.5. Czynniki chłodzące i nośniki ciepła 231
10.5.1. Czynniki chłodzące stałe 231
10.5.2. Czynniki chłodzące ciekłe 232
10.5.3. Chłodziwa dwufazowe 247
10.5.4. Chłodziwa gazowe 248

Literatura 249
"Technika chłodnicza..." pojawi się w sprzedaży w przyszłym tygodniu. Cena: 69 zł + 0%VAT + koszty wysyłki (1 egz. ok. 10 zł). Wysyłka za zaliczeniem pocztowym. Do ksiażki dołączona jest faktura. ZAMÓWIENIE
W marcu br. ukaże się kolejna książka wydawnictwa Systherm Serwis z Poznania pt. "Technika klimatyzacyjna dla praktyków", a w drugim półroczu 2004 r. "Ogrzewnictwo - Projektowanie - Montaż - Eksploatacja".