Korozja mikrobiologiczna w instalacjach chłodniczych i klimatyzacyjnych

Tam, gdzie występują metale, występuje lub może wystąpić korozja. O korozyjnym działaniu wody, tego najlepszego medium chłodniczego i grzewczego, powszechnie wiadomo, podobnie jak i o niekorzystnym oddziaływaniu większości związków chemicznych.

Co to jest korozja mikrobiologiczna?

Wydawać by się mogło, że wystarczy posiadać medium z pakietem inhibitorów i problem przestanie istnieć. Jednak to tylko złudzenie. Korozja chemiczna, elektrochemiczna, naprężeniowa to te uciążliwości, do których już zdążyliśmy się przyzwyczaić i wiemy, jak z nimi walczyć. Gorzej jednak, kiedy w naszym układzie pojawiły się mikroorganizmy, a te pochodzą z powietrza, zanieczyszczeń znajdujących się w nieodpowiednio przygotowanym układzie i tak naprawdę z wszystkiego. Algi, bakterie, drożdże, grzyby potrafią żyć wszędzie tam, gdzie występują związki organiczne, a takim właśnie idealnym środowiskiem są wszelkiego rodzaju roztwory glikoli, również te z pakietem inhibitorów korozji. Ten niedoceniany i przez długie lata lekceważony wróg instalacji okazał się jeszcze bardziej groźny niż powszechnie znane jego odmiany.

Metale uważane za „nietykalne”, czyli stal nierdzewna, stal niklowa, nierdzewna stal martenowska, stop miedziowo-niklowy, itp. nie stanowią już żadnego problemu dla wszystkożernych bakterii. Straty wynikające z ich działania w niektórych krajach są już bardzo poważnym problemem. I tak w Republice Południowej Afryki 40% wszystkich ognisk korodotwórczych spowodowanych jest przez korozję mikrobiologiczną. Szeroki wachlarz mikroorganizmów rozwijających się w warunkach tlenowych i beztlenowych może żyć w dużym przedziale temperaturowym. Temperatury bardzo wysokie, jak również poniżej zera są odpowiednie dla ich rozwoju i nie mają niejednokrotnie żadnego wpływu na ich aktywność. Metabolity tych drobnoustrojów to najczęściej agresywne związki chemiczne mające bezpośredni wpływ na korozję wżerową. Ale zanim to nastąpi, wszechobecne bakterie znajdujące się w każdym roztworze zaczynają tworzyć na powierzchni metali biofilm, czyli śluzowato-galaretowatą warstwę, która wnet ogarnia cały układ.

Skutki korozji mikrobiologicznej i sposoby na zwalaczanie

Już samo jej występowanie nawet w tej początkowej fazie, kiedy nie ma jeszcze ubocznych efektów działania ich matabolitów, jest już problemem. Niewielka jej grubość może powodować zwiększenie tarcia nawet do 10% oraz znacznie pogorszyć współczynnik wymiany cieplnej. Inne problemy wynikające z obecności mikroorganizmów to również modyfikacja fizyko-chemiczna roztworu i obniżenie jego wartości użytkowych oraz jej destrukcyjne działanie na niektóre tworzywa sztuczne i kauczuki. Naszkicowana tutaj nietypowa korozja, znana już co prawda od ponad 60 lat, ale dopiero ostatnio zauważana i doceniana jako najbardziej zaskakująca i zdradliwa, stanowi problem, z którym próbuje się walczyć różnymi sposobami.

Jednym z najciekawszych wydaje się chyba perspektywa wykorzystania biofilmu jako naturalnej powłoki antykorozyjnej. Zanim to jednak nastąpi, do roztworów krążących w instalacjach dodawane są środki biobójcze, tzw. biocydy. Tak więc światowe firmy zajmujące się produkcją mediów przenoszących chłód lub ciepło wprowadziły kilka lat temu do składu swych produktów środki hamujące rozwój flory bakteryjnej, a wśród nich jeden z polskich producentów. Jego sprawdzone laboratoryjnie i użytkowo w kraju i za granicą płyny, gwarantują bezpieczeństwo dla układu. Płyn ten występuje w dwóch odmianach: na bazie glikolu etylenowego i propylenowego, co powoduje, że można go używać w każdej gałęzi przemysłu.

Autor: Wiesław Chmielewski

Źródło: Magazyn Instalatora

Opracowanie: Redakcja