Instalacje grzewcze, wentylacyjne, źródła ciepła

Opracowanie zawiera przegląd systemów ogrzewania, źródeł ciepła, urządzeń do odzysku ciepła wentylacyjnego, kolektorów słonecznych, pomp ciepła, kosztów inwestycyjnych i kosztów eksploatacji. *

Wstęp:
W Polsce zużycie energii cieplnej jest wielokrotnie większe od zużycia w innych krajach np. Niemczech, Kanadzie, państwach skandynawskich. Dla przykładu w Polsce do 1997 r. zużycie energii cieplnej wynosiło 90-120 W/m², a w Szwecji 30-60 W/m².
Komfort cieplny mieszkańców domu zależy od:
• Instalacji centralnego ogrzewania, temperatury powietrza jej rozkładu w pionie poziomie pomieszczeń, temperatury powierzchni przegród (izolacja), wielkości grzejników, ruchu powietrza i jego wilgotności
• Poprawnie działającej wentylacji, straty ciepła powietrza wentylacyjnego są głównym składnikiem ogólnych strat ciepła w dobrze izolowanych budynkach
• Ciepłej wody użytkowej – wzrastające zapotrzebowanie na ciepłą wodę wymaga zastosowanie źródła ciepła o wiele większej mocy, a doboru dokonuje się zwykle w odniesieniu do powierzchni użytkowej świadomie zakładając jego przewymiarowanie.
Źródła ciepła
Pomijając standardowe rozwiązania ogromnej ilości kotłów grzewczych na gaz i olej opałowy, bo ze względu na bezpieczeństwo użytkowników i wysoką sprawność wykorzystania paliwa przyszłość należy do kotłów kondensacyjnych z zamkniętą komorą spalania. Temperatura zasilania instalacji CO ma istotny wpływ na sprawność cieplną kotłów. Sprawność cieplna kotłów niskotemperaturowych wzrasta o 3%, kondensacyjnych o 5% gdy instalacja działa w zakresie 55/45/200C w stosunku do tradycyjnie stosowanych parametrów 90/70/200C. Niskie parametry to niższe straty cieplne, większy komfort, mniejsze zużycie paliwa ale instalacje te wymagają zastosowania grzejników o większej powierzchni grzewczej. Przy niskich parametrach czynnika grzewczego uzasadnione jest zastosowanie ogrzewania podłogowego w możliwie największej części.
1.Kotły grzewcze na paliwa stałe
Stanowią zdecydowaną większość źródeł ciepła zainstalowanych w Polsce. Słoma i drewno są paliwami ekologicznymi ponieważ w procesie wzrostu zbóż i lasów absorbują CO2 z atmosfery (proces fotosyntezy) CO2 z ich spalania nie zatruwa atmosfery. Nowoczesne kotły węglowe (wielokrotnie istnieje konieczność takiego źródła ciepła), w których zainstalowano zasilane ślimakiem podającym węgiel o ruchu ciągłym, zamkniętą komorę spalania, regulację mocy bez konieczności jego wygaszania oraz zainstalowanie zasobnika CO pozwala zmniejszyć uciążliwość obsługi do jednokrotnego palenia w ciągu doby.
2. Kominki, wkłady kominkowe - ogrzewanie powietrzne lub wodne
• Stanowią praktycznie dodatkowy układ ogrzewania domu są doskonałym źródłem ciepła, charakteryzują się prostotą działania z cichym rozprowadzeniem ciepłego powietrza. Poza ekologicznym spalaniem tworzą niepowtarzalny urok i klimat pomieszczenia. Pozwalają zdecydowanie zmniejszyć zużycie paliw płynnych i gazowych. Oszczędności sprowadzają się do możliwości zdobycia opału (drewna) i częstości palenia
• Termokominek z płaszczem wodnym może być wykorzystany do wspomagania instalacji wodnej C.O. lub cieplej wody. Termokominek może współpracować z nowymi lub istniejącym źródłem ciepła (kotły gazowe, olejowe lub pompy ciepła).
3. POMPY CIEPŁA odnawialne źródło energii
Ogrzewanie budynków za pomocą pompy ciepła zalicza się do najbardziej ekonomicznych systemów grzewczych. Pompa ciepła będąc urządzeniem chłodniczym jest w pewnym uproszczeniu transformatorem ciepła – odbiera ciepło w niskiej temperaturze i przekazuje ciepło do źródła o wysokiej temperaturze, czyli do instalacji ogrzewania i ciepłej wody. Do napędu pompy ciepła (sprężarki układu chłodniczego) musi być doprowadzona energia elektryczna. Pobór ciepła (dolne źródło) to ciepło promieniowania słonecznego kumulowane w ziemi, wodzie i w powietrzu. Zastosowanie pompy ciepła pozwala zaoszczędzić 75% energii do ogrzewania domu, musimy tylko zapłacić za doprowadzoną energię do napędu sprężarki pompy ciepła.
Zastosowanie pompy ciepła to zmniejszenie kosztów ogrzewania w porównaniu do ogrzewań tradycyjnych wykorzystujących paliwa: olej, gaz, węgiel. Jest to całkowicie bezpieczny system grzewczy – brak paliw, oleju opałowego, gazu,węgla, zbiorników, kotłowni. Zwiększenie wygody użytkownika – jest to instalacja bezobsługowa, programowalna o długiej trwałości, w której nie istnieje zagrożenie zapalenia i wybuchu.

Pompę ciepła można zastosować w każdym układzie ogrzewania, ale szczególnie opłacalna staje się w przypadku budownictwa rozproszonego, gdzie:
- brak wodociągu, są istniejące lub projektowane studnie głębinowe,
- brak jest instalacji gazowej lub koszt przyłącza gazowego jest wysoki
- nowe budownictwo jednorodzinne gdzie przyszłym użytkownikom zależy na niskich kosztach eksploatacji
systemu ogrzewania, ciepłej wody, klimatyzacji, podgrzewania wody w basenach.
4. Zależności pomiędzy kosztami ogrzewania a systemami rozwiązań
4.1. Konstrukcja ocieplenia budynku
Ściany zewnętrzne - grubość izolacji zewnętrznej powinna wynosić przynajmniej 10 cm, lepiej 12-15cm (przy murach z betonu porowatego lub gazobetonu); w przypadku cegły wapienno-krzemowej wymagana warstwa izolacyjna powinna wynosić 15-20cm; współczynnik K=0,16 - 0,30 W/m2K
Dach lub strop zamykający dach – grubość izolacji nie powinna przekraczać 25 cm; K=0,17 do 0,26 W/m2K
Podłoga od gruntu lub piwnicy: K=0,34 – 0,37 W/m2K
Okna z parapetem: K=1,1 do1,4 W/m2K oraz okna do podłogi: K=0,8 do 1,4 W/mK
Z powyższego wynika że istnieje ścisła współzależność pomiędzy kosztami ogrzewania a izolacją cieplną:
1. Ze wzrostem grubości izolacji cieplnej wzrastają koszty budowy, jednocześnie zmniejszają się koszty instalacji grzewczej (źródło ciepła o mniejszej mocy, mniejsze powierzchnie grzejników), mniejsze koszty eksploatacyjne.
2. Dalsze zwiększanie grubości warstw izolacyjnych powoduje, że koszty izolacji cieplnej wzrastają bardziej niż oszczędności.
Typowe grubości izolacji cieplnej domów w różnych krajach europejskich
Grubość zastosowanej izolacji na ścianach, dachu, podłogach stanowi o budynku i jego energochłonności. Zdecydowanie przodują kraje skandynawskie, gdzie grubość 20 cm izolacji w ścianie nikogo nie dziwi.

W Polsce mamy klimat bliższy skandynawskiemu, ocieplamy wciąż zdecydowanie mniej niż Skandynawowie. Także nieco gorzej niż Brytyjczycy czy Francuzi. Dane dotyczą nowego budownictwa a jeszcze kilka lat temu powszechnie obowiązującym standardem było: 5 cm izolacji w ścianie i 10cm izolacji na poddaszu i tak niestety są w większości ocieplone nasze domy.
W poszczególnych państwach różnie formułowane są wymagania w odniesieniu do różnych przegród zewnętrznych – wynika to z zastosowanych technologii. Wszędzie zasadą jest, aby stosować maksymalną grubość izolacji, która nie powoduje jeszcze znaczącego wzrostu kosztów przegrody.
4.2. Zasadnicze zależności między kosztami ogrzewania a systemami rozwiązań to możliwie najniższa
temperatura wody z instalacji grzewczej w systemie ogrzewania (ogrzewanie podłogowe, grzejnikowe)
Najniższa temperatura gazów spalinowych pieca, wysoka sprawność, ekonomiczna eksploatacja źródła ciepła. Tutaj bezkonkurencyjne są kotły niskotemperaturowe, kotły kondensacyjne na gaz ziemny, płynny, miejski lub biologiczny.
Nasze instalacje w 80% eksploatujemy przy częściowym obciążeniu. Obliczeniowa temperatura dla której projektowane są instalacje grzewcze i źródła ciepła wynosi dla centralnej Polski –200C, a średnia temperatura sezonu grzewczego wynosi ok. 1oC.
Dla obszaru centralnej Polski łączny czas występowania temperatur niższych od –20oC wynosi średnio 13 godzin rocznie, a średni czas występowania temperatur pomiędzy 13 oC a –20 0C wynosi 54 godzin.
Instalacje wewnętrzne grzejniki, ogrzewanie podłogowe automatyka powinna zabezpieczać warunki ekstremalne zmieniającej się temperatury zewnętrznej, a wielkość mocy źródła ciepła -pieca , pompy ciepła należy tak zaprojektować, aby przez większość sezonu grzewczego zainstalowane źródło ciepła pracowało z możliwie największą sprawnością.
Ciepła woda potrzebna jest przez cały rok. Przy doborze pojemności zasobnika ciepłej wody należy przewidzieć tak dużą pojemność i dodatkowy wymiennik ciepła, aby była możliwość współpracy z kolektorami słonecznymi [ciepła woda w okresie letnim za darmo], w okresie przejściowym wspomaga instalację grzewczą CO. Przy pompie ciepła produkcja ciepłej wody jest dużo tańsza przy korzystaniu z nocnej taryfy, stąd pojemność zasobnika powinna uwzględniać rozbiory i akumulację z odpowiednim zapasem.
4.3.Ogrzewanie niskotemperaturowe
W zależności od potrzeb przeznaczenia pomieszczeń, konstrukcji systemu ociepleń ścian możemy wybrać ogrzewanie podłogowe, grzejnikowe lub oba systemy łącznie.
• Ogrzewanie podłogowe należy stosować gdy mamy do dobrze ocieplony budynek, o dużej masie, dobrej akumulacji.
Podłoga wyposażona w ogrzewanie podłogowe jest szczególnym typem grzejnika, który prawie w całości oddaje ciepło przez promieniowanie. Unoszenie kurzu przez prądy konwekcyjne jest znikome. Rozkład temperatury w pionie jest najbardziej optymalny dla człowieka, bo najbardziej zbliżony do fizjologicznego: na wysokości głowy temperatura wynosi ok. 190C, natomiast tuz nad podłogą ok. 210C. Ograniczenie temperatury wody grzejnej jest konieczne właśnie po to, by powierzchnia podłogi nie była za ciepła. Przy temperaturze zewnętrznej –5 0C, obliczeniowa temperatura podłogi powinna mieć 24 0C, i taka utrzymuje się przez większość sezonu grzewczego zapewniając pełny komfort w pomieszczeniach.
• W okresie przejściowym do ogrzewania podłogowego możemy wykorzystać kolektory słoneczne – ciepło za darmo.
• Zastosowanie ogrzewania grzejnikowego jest optymalne i bardzo ekonomiczne w dobrze ocieplonych budynkach o małej masie (systemy domów kanadyjskich oraz pustaki ze styropianu i inne).
• Ogrzewanie grzejnikowe należy stosować tam gdzie często należy regulować temperaturę wewnętrzną w pomieszczeniach.
• Mniejsza zawartość wody w instalacji grzejnikowej tym szybciej działa automatyka w tym przypadku preferowane są grzejniki stalowe o rozbudowanej powierzchni grzewczej przekazującą energię cieplną w odpowiedniej proporcji promieniowania i konwekcji.
4.4. Wybór źródła ciepła
O wyborze źródła ciepła decyduje wiele zależności: usytuowanie budynku, istniejące uzbrojenie (gaz ziemny, kanalizacja, woda). W budownictwie rozproszonym zachodzą odmienne warunki wyboru źródła ciepła – można zdecydować na wzajemne skojarzenie kilku źródeł pozyskania ciepła, np. pompę ciepła, kolektor słoneczny i kominek z płaszczem wodnym lub kanałami wentylacyjnymi rozprowadzającymi ciepłe powietrze.
Decydując się na najbardziej energooszczędne źródła ciepła mamy do wyboru:
• Kotły kondensacyjne lub z zamkniętą komora spalania zapewniającą ekologiczność ogrzewania , niską emisję spalin , dużą sprawność, ochronę atmosfery przed dalszym zwiększaniem efektu cieplarnianego, obciążeniem środowiska naturalnego przez sadze, CO2,CO,NOx .
• Pompę ciepła pracującą w układzie mono lub biwalętnym z odpowiednio zaprojektowaną instalacją wewnętrzną nawzajem się uzupełniającą i wykorzystującą tańszą energię elektryczną w okresie nocy.
• Kolektory słoneczne pokrywające zapotrzebowanie na ciepłą wodę w okresie letnim i wspomagające instalację ogrzewania w sezonie zimowym, oraz regenerujące instalację wymienników ziemnych w skojarzonych układach pompa ciepła – kolektor słoneczny.
• Kominki, wkłady kominkowe stanowiące dodatkowe źródło ciepła z rozprowadzeniem ciepłego powietrza lub z płaszczem wodnym współpracujące z instalacją CO.
• Piece opalane drewnem, miałem węglowym lub koksem. Najnowsze konstrukcje tych pieców zmniejszają obsługę do jednokrotnego załadunku na dobę.
5. Pompa ciepła
Pompa ciepła jak wspomniano (pkt. 3) jest urządzeniem chłodniczym napędzanym silnikiem elektrycznym pobiera ciepło zawarte w powietrzu wodzie, ziemi ,,przetwarza’’ je i przekazuje do źródła o wysokiej temperaturze (instalacje CO, CWU, nagrzewnice). W zależności od temperatury źródła, z jakiego jest pobierane ciepło, określa się współczynnik efektywności energetycznej pompy ciepła. Ponieważ pozyskujemy energię darmową z dolnego źródła efektywność energetyczna waha się od 3 do 6. Oznacza to, że z 1 kW energii elektrycznej użytej do napędu sprężarki pompy ciepła uzyskujemy 3,0 do 6,0 kW energii cieplnej do ogrzewania. Dla określenia sprawności pozyskiwania ciepła całości układu należy dodać zużycie energii elektrycznej pomp obiegowych. Tak duży przedział sprawności grzejnej układu COP=3 do 6, niektórzy producenci podają nawet COP=7,0 zależy od zastosowanego układu pozyskiwania ciepła w dolnym źródle.

Praktycznie dolnym źródłem pozyskiwania ciepła jest woda studzienna, grunt oraz powietrze atmosferyczne lub zużyte odpadowe ciepło zawarte w powietrzu wentylacyjnym.
Przyjęto podział źródeł pozyskiwania ciepła:
• Ciepło odpadowe to: zużyte powietrze wentylacyjne, gazy, ścieki, woda odpadowa w procesach technologicznych i woda powrotna w systemach ciepłowniczych.
• Źródła ciepła odnawialnego to: powietrze zewnętrzne, grunt, promieniowanie słoneczne, woda powierzchniowa (gruntowa), woda studzienna.
Rozwiązań systemowych pozyskania ciepła, wykorzystanego następnie do pracy pompy ciepła jest wiele i niemal każde rozwiązanie będzie odmienne. Dla budownictwa jednorodzinnego rozproszonego można rozpatrywać dwa rozwiązania:
- studnie głębinowe które stanowią główne źródło pozyskania ciepła i mogą pokryć zapotrzebowanie energii dla potrzeb ciepłej wody i centralnego ogrzewania. Jest to najlepsze źródło pozyskania ciepła (wynika to z praw termodynamiki). Woda studzienna, bez względu na temperaturę powietrza zewnętrznego zimą utrzymuje się w granicach +8 do+10 oC osiągając współczynnik energetyczny COP=4-5.
- wymienniki ziemne czyli pompy ciepła pracujące w układzie grunt/woda osiągają mniejsze współczynniki COP=2,5-3,5 a wynika to z praw termodynamiki. Wymiennik ziemny to rury ułożone na głębokości 1,5-1,8m poniżej terenu, w których krąży mieszanka glikolowa. Wymagana powierzchnia to około czterokrotna powierzchnia domu, co wymaga około 1000m2 wolnej przestrzeni działki do montażu wymiennika ziemnego. Jest to pewnie i bezpiecznie działający układ pozyskiwania ciepła niskotemperaturowego i daje się zastosować niemal w każdych warunkach.
Jeszcze cztery lata temu pompy ciepła były wielką rewelacją, dziś producenci krajowi i importerzy oferują szeroką gamę pomp ciepła o różnych mocach grzewczych do współpracy z wybranym źródłem pozyskania ciepła. Pompa ciepła z kompletem automatyki jest urządzeniem działającym bezawaryjnie. Wśród licznych przypadków tzw. awarii winę ponosi instalacja dolnego lub górnego źródła brak zgodność parametrów przepływu i ciśnień. Każda z pomp ciepła jest przystosowana do współpracy z dodatkowym źródłem ciepła jakim może być kolektor słoneczny, piec, kominek.

5.1 Koszty eksploatacyjne
Modelowy dom mieszkalny. Dane:
Powierzchnia użytkowa: 198,43 m2
Kubatura 600m3
Przegrody zewnętrzne, współczynniki przenikania ciepła K : ściany k=0,3, okna k=1,2 dach k=0,3
W budynku wykonano ogrzewanie podłogowe 60%, ogrzewanie grzejnikowe 40% .
Obliczenia wykonano programem Termo-Danfoss OZC3,1:
Sumaryczna strata ciepła budynku 11 450 W= 11,45 kW
Strata ciepła na wentylację 3760 W, stanowi ponad 30%
Średnia temperatura pomieszczeń 20,2 0C
Powierzchnia pomieszczeń ogrzewanych 198,43 m2
Kubatura pomieszczeń ogrzewanych 559,49 m3
Wskaźnik cieplny budynku (Kub) 20,464 W/m3
Wskaźnik sezonowego zapotrzebowania energii EA‘,238 kWh/m2
Wskaźnik sezonowego zapotrzebowania energii EV2,359 kWh/m3
Sezonowe zapotrzebowanie energii 18 104 kWh = 65,176 GJ
Do obliczeń przyjmuję cenę energii elektrycznej 1 kWh=0,30 zł
Wskaźnik energetyczny pompy ciepła typu woda–woda (studnie): COP=3,5 do4,5
Zużycie energii elektrycznej do napędu sprężarki pompy ciepła wynosi: 18 104 kWh : 3,5 = 5173 kWh
5173 kWh x 0,3 zł = 1551,0 zł – opłata za energię elektryczną zużytą do napędu pompy ciepła w obliczanym budynku w sezonie grzewczym 2000/2001r.
Zużycie energii (jej cenę) można wyznaczyć z wielkości zainstalowanych mocy urządzeń elektrycznych i ceny za zużytą energię elektryczną 1 kWh=0,3zł. W rozpatrywanym domu modelowym moc silnika kompresora sprężarki wynosi 3,2 kW, a pompa ciepła (podobnie) jak inne źródła ciepła pracują średnio ok. 1600 godzin dla potrzeb CO w ciągu sezonu grzewczego.
3,2kWx1600hx0,30zł=1584,0 zł (wartości niemal identyczne)
Do cen należy doliczyć zużycie za ciepło dla celów ciepłej wody użytkowej.
Według danych (materiały źródłowe producentów) ogrzewanie domu o powierzchni 200m2 innymi rodzajami paliw wynoszą:
1. Instalacja na propanu 7500 zł za sezon 2000/2001r.
2. Energia elektryczna 6800zł za 1999/2000 r.
3. Olej opałowy 7000 zł za 2000 r.
4. Gaz ziemny3800 zł za 1999/2000 r. (gaz ziemny zdrożał o 15% na 2000/2001r.)
5. Węgiel kamienny 2110 zł za 1999/2000 r.
6. Koks 2096 zł za 1999/2000 r.
5.2 Ceny instalacji z pompą ciepła
Polska pompa ciepła, której zapewniam stały serwis i dostępność części dla modelowego domu mieszkalnego typu woda–woda (dwie studnie) zawiera się od 12000 do 18 000 zł (netto) i importowane
30 000 zł w zależności od producenta. Trwałość sprężarki typu scroll gwarantowana przez producenta to
100 000 godzin pracy a w sezonie grzewczym pompa pracuje ok. 1500 godz.
Pracująca pompa ciepła potrzebuje przepompować ok. 3,5 m3/h, pracując średnio ok. 10 godzin na dobę i stanowi jedno niezależne źródło ciepła dla potrzeb CO i ciepłej wody, może być również wykorzystana dla potrzeb klimatyzacji pomieszczeń.
Zastosowana automatyka pompy ciepła (znajduje się w każdej pompie ciepła) czyni układ grzewczy całkowicie bezobsługowym, dowolnie programowalnym z obniżeniem temperatury w dowolnych godzinach i dniach tygodnia. Układy grzewcze z pompami ciepła są przystosowane do z dodatkowym źródłem ciepła jak: kolektory słoneczne, kominki, może w sezonie letnim służyć do podgrzewania wody w basenach.
Rozpoczęcie budowy instalacji grzewczej z pompą ciepła należy rozpocząć od rozeznania geologicznego, co pozwala to na dokładne określenie poziomu wody studziennej oraz określenie wydajności studni.
Nawet bardzo szerokie opracowanie nigdy nie będzie wyczerpujące i inwestor zawsze będzie zadawał dodatkowe pytania. Upraszczając zagadnienie pomp ciepła można powiedzieć – jeżeli jest odpowiednia wydajność złoża studni, jest prąd elektryczny – pompa ciepła ogrzewa twój dom.
Przeciętny dom o powierzchni użytkowej ok.200 m2 można ogrzewać zużywając energię elektryczną taką, jak do dwóch tradycyjnych elektrycznych grzejników olejowych o mocy 3 kW.

6.Wentylacja
Zgodnie ze wszelkimi prognozami ceny energii cieplnej będą rosły, narzucając coraz większe wymagania dla rozwiązań służących oszczędzaniu energii.
Nowe technologie w budownictwie szczelne okna drzwi, ocieplenia, szczelność budynków całkowicie wyeliminowała działanie wentylacji grawitacyjnej. W następstwie pogarsza się jakość powietrza wewnętrznego, wzrasta stężenie CO2, może nastąpić odwrócenie ruchu powietrza lub spalin w kanałach wentylacyjnych i napływ zanieczyszczonego powietrza z innych pomieszczeń. W całorocznym cyklu funkcjonowania wentylacji zakłada się następujący mechanizm wymiany powietrza:
- przy niskiej temperaturze zewnętrznej powietrze napływa do pomieszczeń przez nieszczelności w obudowie, wentyluje pomieszczenie a następnie jest usuwane przez kanały w łazience, kuchni. Kanały wentylacyjne oblicza się dla siły wyporu przy temperaturze zewnętrznej +120C i wewnętrznej +200C
- przy wyższych temperaturach zewnętrznych otwieramy okna. Wentylacja ta cechuje się dużą przypadkowością, ale cechuje się niskimi kosztami inwestycyjnymi. Koszty ciepła, które jest usuwane z powietrzem wentylacyjnym sięgają ok. 20-35% kosztów ogrzewania domu.

6.1 Domy mieszkalne
Przy wysokich kosztach nośników energii cieplnej (gazu, oleju opalowego) zaistniały warunki opłacalności zastosowania wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Dla domów mieszkalnych istnieją małe centrale wentylacyjne/klimatyzacyjne z odzyskiem ciepła. Ceny takich central w zależności od zastosowanej automatyki zawierają się 5500-25000 zł (netto). Centrale te są przystosowane do współpracy z odpowiednio zaprojektowaną siecią kanałów wentylacyjnych w domu.

6.2 Budynki przemysłowe
Na szczególną uwagę zasługują budynki typu produkcyjnego w których proces produkcyjny wymaga utrzymania wysokiej temperatury powietrza pomieszczeń lub realizowany proces produkcji wytwarza duże ilości ciepła. Konieczność usuwania powietrza, wilgoci powoduje usunięcie dużych ilości ciepła do atmosfery.
Złożoność obiektów produkcyjnych, konieczność stosowania wentylacji i klimatyzacji stwarza szerokie możliwości zastosowania odzysku ciepła.
Ogólny podział budynków (pomieszczeń) z zanieczyszczonym powietrzem:
- Kuchnie (różnych wielkości) w restauracjach, hotelach, szpitalach
- Garaże, warsztaty, lakiernie
- Budynki użyteczności publicznej, teatry, kina, sale widowiskowe, domy towarowe, muzea, kościoły, biura
- Szpitale, kliniki, domy przewlekle chorych z wszelkimi pomieszczeniami pomocniczymi
- Hale sportowe, kryte pływalnie, baseny różnych wielkości
- Zakłady przemysłowe w przemyśle przetwórczym owoców i warzyw, przemysł tytoniowy, papierniczy, zakłady tworzyw sztucznych
- Budynki i pomieszczenia rolniczo-hodowlane fermy kurze chlewnie, obory, stajnie, pieczarkarnie.
Przy tak różnych gałęziach przemysłu, odmienności technologii w większości cechą wspólną jest produkcja, której ciepło łącznie z powietrzem wentylacyjnym jest usuwane do atmosfery. Obiekty przemysłowe powstały w okresie, gdy koszty energii cieplnej były niskie i niewiele stanowiły o opłacalności produkcji i kosztach produkcji. Wobec ciągle rosnących cen energii cieplnej szerokiego asortymentu urządzeń i metod odzysku ciepła inwestycje w tych obiektach posiadają najkrótszy czas zwrotu, charakteryzują się najlepszą opłacalnością.
Sprawność urządzeń do odzysku ciepła charakteryzuje się sprawnością 55-85% i takich oszczędności można się spodziewać.
Udzielam wszelkich informacji technicznych na temat instalacji grzewczych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych, odzysku ciepła, wzajemnego skojarzenia różnych źródeł ciepła. W przypadku pomp ciepła które są jednymi z najnowszych rozwiązań systemów grzewczych mogę pokazać instalacje grzewcze pracujące przez kilka sezonów, wykonuję instalacje ogrzewania podłogowego, grzejnikowego, ciepłej wody, ogrzewania wody basenowej, wentylacji basenów, odzysku ciepła wentylacyjnego w obiektach przemysłowych.

inż. Bogdan Domejko
e-mail: bdomejko@cordef.net.pl

*Od Redakcji: artykuł zamieściliśmy na życzenie autora nie ingerując w styl i gramatykę; w kilku miejscach zmieniono znaki interpunkcyjne