Dysza na dyszę, czyli wymień dyszę przed sezonem

Zbliża się sezon grzewczy, zaczyna się więc większy ruch w firmach serwisowych. Każdy kocioł powinien być przygotowany do bezawaryjnej pracy w sezonie grzewczym. Jedną z podstawowych czynności serwisowych w kotłach olejowych powinna być wymiana dyszy olejowej, i to nie tylko wtedy gdy jest ona niesprawna. Jeżeli chcemy mieć pewność, że nie spotka nas żadna niespodzianka w sezonie, a wydajność naszego kotła będzie najwyższa, to wymiana dyszy jest jednym z pierwszych kroków podczas przeglądu kotła.

Żywotność dyszy olejowej

Na żywotność dyszy olejowej składa się wiele czynników, chociażby: czystość paliwa, sposób użytkowania, czas działania, to tylko niektóre z nich. Tak naprawdę dyszy można używać tak długo, jak udaje się nam utrzymywać niski poziom emisji dwutlenku węgla oraz sadzy. Długość tego okresu trudno jest określić, gdyż każda dysza działa w odmiennych warunkach, pracuje przez inny okres czasu, czy też na innym oleju. Dysza jest elementem składowym palnika i jeżeli jej się przyjrzymy z bliska, to łatwo zauważymy jak wiele paliwa przez siebie przepuszcza. Jeśli więc mamy jakieś problemy ze spalaniem, przyczyną prawdopodobnie jest dysza. Dla niezawodnego działania palnika producent zaleca wymianę dyszy raz do roku. Pamiętając o tym, możemy ustrzec się wielu niemiłych niespodzianek.

Czyszczenie dyszy

Dysza to element wykonany bardzo precyzyjnie. Otwory dysz są tylko o około 1,5 razy większe niż ludzki włos. Wystarczy wiec rzęsa, aby je zablokować. Doświadczenie wykazało, że dysze muszą być czyszczone i montowane w precyzyjnie określonych warunkach takich, jakie może stworzyć tylko producent. Zabiegi te nie mogą być przeprowadzone w innym miejscu. Zdarza się, że w bardzo nagłych, awaryjnych przypadkach naprawia się dysze w mniej "sterylnych" warunkach. Nawet jednak, gdy tak naprawiona dysza działa, należy kupić nową i ją zainstalować. Unika się wtedy późniejszych usterek i ponownego wzywania serwisu.

Jak pracują dysze?

Podstawowym zadaniem każdej dyszy olejowej jest precyzyjne i równomierne rozpylenie oleju w palniku. Przez odpowiednie rozpylenie rozumiemy wyrzucenie z dyszy paliwa pod odpowiednim kątem, o określonych rozmiarach kropli, tak by powstała w palniku mieszanina powietrza i oleju o odpowiednich proporcjach. Im krople oleju są mniejsze, tym większa jest powierzchnia parowania i precyzyjniejsze spalanie paliwa. Poza tym dokładne wiązanie paliwa z powietrzem umożliwia palnikowi czyste i ekonomiczne spalanie. By zrozumieć pracę dysz, trzeba poznać drogę oleju płynącego przez nie. Rys.1 przedstawia drogę oleju od filtra po kryzę, gdzie następuje rozpylenie oleju.

Pod wpływem wysokiego ciśnienia wywołanego przez pompę, olej przepływa przez filtr i dalej przez dolną śrubę i jej otwory boczne. Następnie płynie wzdłuż boków stalowego walca do rowków stożka, skąd wypychany jest do komory wirowej. Podczas przechodzenia przez rowki stożka cześć ciśnienia zamieniana jest na energię obrotową. W komorze wirowej olej zaczyna poruszać się ruchem obrotowym i powstaje wirująca smuga, która przesuwa się w stronę otworu dyszy. Prędkość strugi jest tak duża, że w otworze powstaje wirujący walec olejowy. Dzięki temu ciśnieniu, które nie zostało zamienione na energię obrotową walec olejowy wypychany jest przez kryzę dyszy na zewnątrz. Podczas rozpylenia oleju następuje jego rozszerzenie aż do rozpadnięcia się na drobne kropelki olejowe. Zdarzenie to obrazuje rys. 2.

Mimo, że olej jest substancją palną nie zapala się w stanie ciekłym, ale gazowym. W związku z tym że olej może parować jedynie z powierzchni konieczne jest stworzenie jak najlepszych warunków dla przebiegu tego procesu. Jeśli olej zostanie szybko zamieniony w parę, wzrastają wtedy szanse na jego czyste i ekonomiczne spalenie. Jeżeli płynny olej zostanie wyrzucony przez dyszę pod odpowiednim ciśnieniem rozpadnie się na ogromną liczbę drobniutkich kropelek, które po zmieszaniu z powietrzem utworzą mgłę olejową o jednorodnej konsystencji. Całkowita powierzchnia spalania utworzona w ten sposób jest bardzo duża i to właśnie z niej paruje olej (rys. 3).

Podstawowe rodzaje dysz olejowych Tabela 1 pokazuje różne rodzaje dysz na przykładzie firmy HAGO w zależności od typu strumienia rozpylonego oleju. Ponadto można rozróżnić wiele rodzajów dysz specjalnych, takich jak dysze: - typu by-pas,

• pneumatyczne,
• syfonowe (do olejów przepracowanych),
• do olejów ciężkich.

Jest to temat o wiele bardziej złożony i wymaga odrębnego omówienia. Dlatego w tym artykule skupiliśmy się wyłącznie na dyszach standartowych do oleju lekkiego. Tabela 1 Różne rodzaje dysz na przykładzie firmy HAGO w zależności od typu strumienia rozpylonego oleju (kliknij na obrazek aby powiększyć)

Jak właściwie dobrać dyszę

Podstawowe parametry dyszy uwzględniane podczas jej doboru to: - typ strumienia (wzorzec rozpylania) - tabela powyżej;
- kat strumienia - najczęściej 30°, 45°, 60°, 80°;
- przepływ (podawany najczęściej w galonach na godzinę [USgal/h]).
Warto także pamiętać o tym, że istotny jest materiał dyszy. Najlepiej jak jest to stal odporna na wysoka temperaturę i korozję. Dobrze gdy wszystkie elementy wykonane są z tego samego materiału, co powoduje, że reagują one tak samo na zmianę temperatury. Tabela 2 Dysze różnych producentów
HAGO DELAVAN MONARCH DANFOSS STEINEN
H Hollow 0,40-9,00 A 0,40-8,50 NS 0,50-2,00 PL 2,25-8,50 H 0,40-3,00 H 0,40-2,25 PH 2,50-8,50
S-S Semi-solid 0,40-35,00 W 0,40-8,50 AR 0,50-2,0 B 0,60-35,00 Q 0,50-3,00 SS 4,50-28,00
B Solid 0,40-2,00 B 0,40-2,00 R 0,40-2,0 S 0,60-2,00 S 0,40-2,00
P Solid 2,00-35,00 B 2,00-35,00 PLP 2,25-35,00 S 0,40-3,00 S 2,00-4,00
LC Large Capacity 35,00-100,00 A 35,00-50,00 PLP 35,00-100,00 - -
Jak stosować zamiennie dysze różnych producentów? W tabeli 2 podane są typy strumienia raz zakresy przepływu w [USgal/h] różnych producentów dysz. Dzięki temu mamy możliwość stosowania zamiennie różnych dysz o zbliżonych parametrach. Reasumując - zachęcam ponownie do tego, by wymienić dyszę przed sezonem w każdym palniku olejowym. Pozwoli to uniknąć problemów w trakcie sezonu grzewczego, oraz zwiększyć wydajność kotłów. Koszt jest niewielki a korzyści duże. A wiec lansujmy hasło - Wymień dyszę przed sezonem!

Autor: Radosław Chałubiński

Rysunki i tabele: AED Polska Źródło: Polski Instalator nr 10/04