BURSA radzi - wentylacja ważny problem

Podwyżki cen energii w ostatnich latach zmusiły nas do minimalizacji strat ciepła. Domy budowane w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych posiadały nieszczelną stolarkę okienną. Budynki z tzw. wielkiej płyty były domami o dużych stratach ciepła. Ostatnio zaczęto ocieplać je styropianem, zaś starą stolarkę wymienia się na nową, najczęściej z PCV.

Przy takich remontach często zapominamy o wentylacji. Stąd w okresie grzewczym pojawia się problem roszenia szyb, a nawet pleśni lub w skrajnych przypadkach grzybów w mieszkaniach. Wynika to z nadmiernego wzrostu wilgotności powietrza, połączonego z podwyższoną temperaturą. Para wodna powstała w wyniku ogrzania ciepłem z grzejnika, osiada na chłodniejszych ciałach stałych, szczególnie na elementach konstrukcji budynku. Powoduje to ich bezpośrednie niszczenie (erozję) oraz sprzyja rozwojowi pleśni i grzybów. Skutki tych zniszczeń niezwykle trudno usunąć. Brak wentylacji powietrza powoduje też groźne skutki dla naszego organizmu. Podwyższona temperatura sprzyja też niebezpiecznych dla zdrowia związków przez tworzywa sztuczne, farby i lakiery. Także produkty spalania gazu w kuchenkach gazowych są szkodliwe. Stąd bóle głowy, osłabienie organizmu, duszności, bezsenność i wiele innych nękających nas (zwłaszcza w sezonie grzewczym!) dolegliwości.
Zgodnie z Polską Normą PN-83 „strumień objętości powietrza wentylacyjnego powinien wynosić m.in. dla kuchni z oknem zewnętrznym 70 m3/h w mieszkaniu dla więcej niż 3 osób – 50 m3/h dla łazienki itd.”.
Nie zawsze normy te są przestrzegane. Pod koniec 1997 roku oddano do użytku domy dla poszkodowanych w powodzi na Dolnym Śląsku. W sezonie grzewczym zaczął się pojawiać grzyb w narożnikach tych domów. Wystarczyło jednak wprowadzić proste i tanie urządzenia wentylacyjne, aby problem zniknął. A przecież już w starych kamienicach, gdzie stolarka okienna była bardzo szczelna stosowano proste, lecz skuteczne metody wentylacji. W przedwojennych domach najczęściej pod oknem można spotkać otwory w murach, których wielkość regulowana jest specjalną przesłoną. Gdy temperatura na zewnątrz spadała zmniejszano dopływ powietrza. Jeżeli temperatura zewnętrzna rosła, otwierano mocniej przesłonę. Obecnie takie proste urządzenia wentylacyjne również są stosowane. Oczywiście ich konstrukcja jest nowocześniejsza – regulacja objętości powietrza wentylacyjnego następuje automatycznie, ale zasada działania pozostała ta sama. Na naszym rynku godne są polecenia urządzenia do wentylacji oferowane przez firmę BURSA. Te najprostsze to nawietrzaki doprowadzające powietrze z zewnątrz. Przystosowane są one do zainstalowania w ramach lub ościeżnicach okna, w obudowie rolet nad oknem lub w murze. Nawietrzak składa się ze specjalnego profilu oraz membrany. Membrana ogranicza dopływ powietrza tak, aby wynosił 15 m3/h, 22 m3/h, 30 m3/h lub 45 m3/h. Ceny urządzenia od 25 zł. To proste rozwiązanie może jednak przynieść nam wymierne korzyści: suche, odpowiednio wentylowane mieszkanie, a co za tym idzie uniknięcie kłopotów zdrowotnych i eksploatacyjnych.
Do tej pory omawialiśmy zagadnienia związane z wentylacją grawitacyjną. Nie zawsze jest to rozwiązanie skuteczne. Wg Polskiej Normy PN-83 „Wentylacja w budynkach mieszkalnych” pkt. „Wybór rodzaju wentylacji: w budynkach o wysokości do 11 kondygnacji, może być stosowana wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna. W budynkach wyższych należy stosować wentylację mechaniczną. Wentylacja mechaniczna powinna działać w sposób ciągły przez całą dobę.
Porównując systemy wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej można stwierdzić, że wentylacja mechaniczna pozwala na dostarczenie do każdego pomieszczenia odpowiedniej ilości powietrza, uzyskanie pożądanego rozkładu ciśnień wewnątrz budynku oraz dużo większe możliwości przy projektowaniu i instalacji kanałów lub przewodów wentylacyjnych. Wentylacja mechaniczna jest systemem o większej elastyczności regulacji. Pozwala na płynne zwiększenia lub zmniejszenie wymiany mas powietrza, niezależnie od warunków atmosferycznych na zewnątrz. Ma to zasadnicze znaczenie podczas pogody bezwietrznej, szczególnie gdy zwiększa się (np. podczas gotowania lub prania) ilość pary wodnej w pomieszczeniach. Bez dobrej wentylacji trudno zanieczyszczone powietrze usunąć, zaś przy zastosowaniu wentylacji mechanicznej z łatwością jest ono odprowadzane przez wywiewniki w pomieszczeniach „mokrych” przez wywietrzak dachowy na zewnątrz budynku.

Rys. 1: EOLIX
Do pomieszczeń „mokrych” zaliczamy kuchnię, łazienkę, w.c. itp. Odprowadzone powietrze jest uzupełnione świeżym, doprowadzającym przez nawiewniki, umieszczone w pomieszczeniach „suchych” (pokój dzienny, sypialnia, jadalnia). Firma BURSA oferuje urządzenia typu EOLIX. EOLIX może obsługiwać od jednego do pięciu pomieszczeń „mokrych”. Wydajność systemu wentylacyjnego EOLIX reguluje się zmieniając obroty silnika wentylatora. Okresowe zwiększenie wydajności wentylatora pozwala na usunięcie w krótkim czasie intensywnych zapachów z mieszkania (np. podczas gotowania
aromatycznych potraw, malowania itp.) lub pary wodnej (np. podczas prania). EOLIX znajduje zastosowanie w budownictwie mieszkaniowym jak i w lokalach użytkowych, np. aptekach, biurach itp. Schemat działania wentylacji przedstawia rysunek.

Rys. 2: Schemat działania EOLIX
Dobór wentylacji mechanicznej zależy od indywidualnych potrzeb użytkownika.
Przedstawione wyżej systemy wentylacji dostarczają nam podstawowej korzyści – wymiany powietrza. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła którą pokrótce omówimy, oprócz wymiany powietrza zapewnia nam ograniczenie strat energii. Wiemy już, że wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna wyciągowa musi działać w sposób ciągły. Jest rzeczą oczywistą, że w okresie grzewczym ciągła wymiana mas powietrza w pomieszczeniach powoduje straty ciepła brane pod uwagę przez projektantów przy sporządzaniu bilansu termicznego budynku.
Fachowcy wiedzą również, iż przy zastosowaniu nowoczesnych technologii ocieplania budynku największym źródłem strat ciepła jest wentylacja. Stąd dla zminimalizowania tych strat przy jednoczesnym zachowaniu właściwej wentylacji pomieszczeń stosuje się system wentylacji mechanicznej wyciągowo-nadmuchowej z wymiennikiem ciepła. System ten możne być stosowany zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i użytkowych. Powietrze wprowadzane jest do wnętrza budynku przez czerpnię zewnętrzną. Następnie systemem przewodów termoizolowanych przechodzi za pośrednictwem rekuperatora do pomieszczeń „suchych”. Zanieczyszczone, lecz ciepłe powietrze odprowadzane jest (również za pośrednictwem rekuperatora) z pomieszczeń „mokrych” do wywietrznika dachowego, skąd usuwane jest na zewnątrz. Powietrze czyste jest ogrzewane w rekuperatorze ciepłem „odzyskanym” z powietrza zużytego. W wyniku takiego obiegu, do pomieszczeń wewnętrznych wdmuchiwane są masy powietrza wstępnie już ogrzane. Sprawność nominalna systemu wynosi ok. 70%. Tak więc ogrzanie dostarczonego powietrza nie wymaga już tak dużego zużycia energii, jak w przypadku wentylacji grawitacyjnej czy też mechanicznej wyciągowej. Oszczędność wynikająca z używania tego rodzaju wentylacji jest więc oczywista.

Rys. 3: RECUVENT
W okresie kwitnienia roślin, szczególnie uciążliwym dla alergików, omawiany przez nas system wentylacji szczególnie polecamy osobom cierpiącym na tego typu schorzenia. System zawiera bowiem filtr, który oczyszcza powietrze przed wdmuchaniem go do wnętrza budynku, co ogranicza dostęp pyłów i innych zanieczyszczeń. Firma BURSA oferuje system wentylacji wyciągowo-nadmuchowej z odzyskiem ciepła, typu RECUVENT. Sprawność systemu wynosi ok. 70%. Schemat działania w/w wentylacji przedstawia rysunek poniżej.

Rys. 4: Schemat działania RECUVENT
Instalacja wentylacyjna należy do podstawowych instalacji w budynku podobnie jak instalacje elektryczna, grzewcza, wodociągowa itd. Można wprost stwierdzić, że z punktu widzenia budynku ważniejsza jest instalacja wentylacyjna niż wodociągowa czy kanalizacyjna. Prawidłowo funkcjonująca wentylacja jest również warunkiem zdrowia i komfortu mieszkańców budynku, zapewniając usuwanie zanieczyszczeń i nadmiaru wilgoci z powietrza. A wilgoci w postaci pary wodnej produkowanej przez ludzi w trakcie użytkowania pomieszczeń powstaje dużo (liczne źródła podają intensywność wydzielania pary wodnej podczas poszczególnych czynności, np.: prysznic powoduje wyemitowanie ok. 2000 g wody w postaci pary, gotowanie jednego posiłku ok. 1000 g). Jeżeli wentylacja nie funkcjonuje prawidłowo wilgoć wykraplając się na przegrodach: oknach, ścianach itd. Umożliwia rozwój toksycznych pleśni i grzybów. Problemy z funkcjonowaniem wentylacji są związane z niedostatecznym wyciąganie powietrza przez kanały wentylacyjne lub brakiem wprowadzenia powietrza do budynku. Pierwsza z przyczyn powstaje przy stosowaniu wentylacji grawitacyjnej, która jest zależna od warunków atmosferycznych na zewnątrz budynku, lokalizacji budynku oraz mieszkania w budynku. Obecnie coraz więcej firm budowlanych, jest zainteresowana stosowaniem wentylacji mechanicznej w budynkach mieszkalnych, co w znacznym stopniu przyśpiesza proces budowy budynku i zabezpiecza wykonawcę przed reklamacjami zgłaszanymi przez użytkowników w związku z zawilgoceniem pomieszczeń.
Niedostateczna ilość wprowadzanego powietrza związana jest ze stosowaniem stolarki okiennej i drzwiowej w nowych oraz termomodernizowanych budynkach. O rozwiązaniu tego problemu pisaliśmy na początku artykułu. Najprostszym sposobem jest zainstalowanie nawiewników samoregulujących się, które kontrolują ilość wpuszczanego powietrza zapobiegając nadmiernemu wzrostowi kosztów ogrzewania. Kontrola ilości wpuszczanego powietrza przez nawietrzak zabezpiecza przed zwiększonym zużyciem energii na cele grzewcze. Nawiewniki montowane w profil okienny pokazane są na rys. 5

Rys. 5: Nawiewniki montowane w profil okienny
Do kontroli ilości usuwanego powietrza służą kratki wyciągowe samoregulujące się, a w szczególności higroregulowane (patrz rys.). Kratki higroregulowane posiadają czujniki wilgotności otwierające lub zamykające przepływ powietrza w zależności od ilości wilgoci w pomieszczeniach. Ich budowa umożliwia także ręczne zwiększanie ilości przepuszczanego powietrza. Powrót do automatycznego trybu pracy odbywa się samoczynnie przy pomocy wbudowanego timera.

Rys. 6: Kratki wyciągowe samoregulujące
Użycie higroregulowanych kratek wyciągowych jest wskazane przy zapewnionym odpowiednim podciśnieniu w przewodzie wentylacyjnym. Ze względu na oszczędność energii cieplnej przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej wymiany powietrza, kratki higroregulowane znajdują coraz powszechniejsze zastosowanie.

Rys. 7: Zastosowanie mechanicznej wentylacji wywiewnej AIRVENT w budynku wielokondygnacyjnym