Wskaźniki zrozumiałości w architekturze

Wprowadzenie w Warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wymagań zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych użytkowania dla pomieszczeń, w których ważny jest przekaz słowny, wymaga zdefiniowania parametrów oceny mierzalnych na obiekcie. W branży Akustyka w Architekturze występują dwa podstawowe wskaźniki oceny wpływu hałasu pogłosowego na jakość komunikacji słownej w pomieszczeniach: czas pogłosu i zrozumiałość.

Czas pogłosu: Czas pogłosu to czas, po jakim dźwięk zanika w pomieszczeniu po wyłączeniu źródła. Zgodnie z pierwotną definicją jest to czas spadku poziomu dźwięku o 60 dB w każdym paśmie częstotliwości. W praktyce określa się czas zaniku dźwięku o 30 dB (T30) lub 15 dB (T15) w pasmach tercjowych w zakresie od 100 do 3150 Hz. W procesie projektowania czas pogłosu można szacować w oparciu o parametry dźwiękochłonności użytych materiałów i kubaturę pomieszczenia. Czas pogłosu jest parametrem mierzalnym za pomocą zestawu aparatury pomiarowej i ocenianym komputerowymi metodami analitycznymi.

Zrozumiałość: Zrozumiałość wypowiedzi jest związana z oceną jakości przekazu informacji głosem. Uzyskanie odpowiedniej zrozumiałości wypowiedzi jest konieczne w pomieszczeniach, w których przekaz słowny jest nierozerwalnie związany z ich funkcją. Wskaźniki zrozumiałości oceniają, jaki wpływ na zrozumiałość ma panujący w pomieszczeniu hałas pogłosowy oraz hałas pochodzący z różnych źródeł zewnętrznych i wewnętrznych. W praktyce mamy kilka wskaźników zrozumiałości. Najczęściej stosowane to SIL(poziom zakłóceń mowy, ang. speech interference level) i STI lub STIPA (wskaźnik transmisji mowy, ang. speech transmission index). SIL jest stosowany dla oceny pomieszczeń z akustyką oralną (mówca bez wspomagania elektroakustycznego). STI wykorzystuje się do oceny systemów nagłośnienia jako toru elektroakustycznego, na którego działanie wpływa przestrzeń architektoniczna, w której jest rozgłaszany dźwięk zawierający informacje. Dla obu parametrów zostały opracowane polskie normy oceny wartości zarówno w procesie projektowania, jak i oceny wskaźników uzyskanych na obiekcie.
Dla oceny zrozumiałości przekazu słownego w pomieszczeniach bez wspomagania przekazu systemem elektroakustycznym, dokonuje się oceny zrozumiałości dla przyjętego wytężenia głosu mówiącego. Wartość, jaką się przyjmuje, jest zależna od funkcji pomieszczenia, a wykaz poziomów zawiera norma PN-EN ISO 9921 Ergonomia - Ocena porozumiewania się mową.
Tabela: Wysiłek głosowy a poziom dźwięku.

mgr inż. wibroakustyk Jacek Danielewski
Członek KT 253 ds. Akustyki Architektonicznej
i KT 307 ds. Zrównoważonego Budownictwa