Projekt ustawy o systemie bilansowania i rozliczania wielkości emisji dwutlenku siarki (SO 2) i tlenków azotu (NOx) dla dużych źródeł spalania

Projekt czeka na rozpatrzenie przez Radę Ministrów. Określa on zasady funkcjonowania systemu bilansowania i rozliczania wielkości emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenków azotu (NOx) dla dużych źródeł spalania.

Przez duże źródło spalania rozumie się:

a) kocioł energetyczny, kocioł ciepłowniczy lub turbinę gazową, o nominalnej mocy cieplnej, rozumianej jako ilość energii wprowadzanej w paliwie w jednostce czasu przy nominalnym obciążeniu, nie mniejszej niż 50 MW,

b) przewód kominowy, do którego podłączone są kotły energetyczne, kotły ciepłownicze lub turbiny gazowe, o łącznej nominalnej mocy cieplnej, rozumianej jako ilość energii wprowadzanej w paliwie w jednostce czasu przy nominalnym obciążeniu, nie mniejszej niż 50 MW, w przypadku gdy co najmniej dla jednego z tych urządzeń pierwsze pozwolenie na budowę wydano po 30 czerwca 1987 r.

Projekt ustawy obejmuje regulacje dotyczące:

1) zasad funkcjonowania systemu bilansowania i rozliczania emisji dwutlenku siarki i emisji tlenków azotu wprowadzanych do powietrza przez duże źródła spalania;

2) zadań Krajowego ośrodka bilansowania i zarządzania emisjami (KOBIZE);

3) obowiązków operatorów eksploatujących duże źródła spalania.

Projektowana ustawa:

1) umożliwi złagodzenie skutków ograniczenia emisji do wymaganego pułapu poprzez wprowadzenie ekonomicznego systemu, podobnego do handlu emisjami,

2) umożliwi rozłożenie ewentualnych konsekwencji finansowych na dłuższy okres czasu, łagodząc tym samym uciążliwości związane ze wzrostem cen energii elektrycznej i ciepła dla obywateli i przedsiębiorstw,

3) stworzy zachętę finansową do uruchamiania rezerw w zakresie ograniczania emisji wszędzie tam, gdzie jest to możliwe,

4) umożliwi czasowe odsunięcie konieczności wprowadzenia zaostrzonych wymagań, dając czas na modernizację instalacji istniejących lub budowę nowych, spełniających ostrzejsze wymagania ekologiczne,

5) ograniczy, poprzez pojawienie się kosztów związanych z koniecznością zakupu brakujących uprawnień i ponoszeniem opłat zastępczych, produkcję w najbardziej emisyjnych instalacjach,

6) stworzy ścieżkę dojścia do planowanych, wynikających z projektowanej dyrektywy o emisjach przemysłowych, zaostrzonych standardów emisji dla instalacji nowych.

Zadaniem ustawy jest wprowadzenie do polskiego prawa regulacji pozwalających na osiągnięcie przez Polskę ustalonych w Traktacie o Przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Wspólnot Europejskich pułapów emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu w 2012 r. oraz w przypadku wielkości emisji dwutlenku siarki (preferowanej przez Traktat 300 tys. t/rok) osiągnięcie tej wielkości w perspektywie końca 2015 roku, przez stworzenie ekonomicznych zachęt dla operatorów dużych źródeł spalania. Nie jest to rozwiązanie wprowadzające wymogi techniczne (te już funkcjonują w postaci standardów emisji), ale rozwiązanie wykorzystujące przesłanki ekonomiczne.

Wprowadzany system uprawnień i opłat zastępczych powinien w efekcie doprowadzić do zmniejszenia emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu przez produkcję energii cieplnej i elektrycznej w obiektach, które wykazują najkorzystniejsze z punktu widzenia ochrony powietrza wskaźniki emisji tych zanieczyszczeń (docelowo, wymuszenie na obiektach przekraczających wskaźniki, realizację inwestycji zmniejszających emisję dwutlenku siarki i tlenków azotu). Nabywcą uprawnień do emisji może być wyłącznie operator.

Projekt określa zasady bilansowania emisji dwutlenku siarki i emisji tlenków azotu. W bilansie emisji uwzględnia się emisję powstającą w okresie funkcjonowania dużego źródła spalania, w okresie rozruchu i zatrzymywania dużego źródła spalania oraz w okresie pracy bez sprawnych środków technicznych, mających na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji. Natomiast do bilansu emisji nie włącza się emisji dwutlenku siarki i emisji tlenków azotu, która powstała w okresie poprzedzającym przekazanie do eksploatacji po raz pierwszy uruchamianego nowego dużego źródła spalania.

Projekt obejmuje regulacje dotyczące obowiązków operatorów eksploatujących duże źródła spalania, tj. sporządzanie miesięcznych i rocznych raportów o wielkości produkcji i wielkości emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu wykonanych na podstawie pomiarów, na podstawie których będzie następowało rozliczenie rocznych limitów emisji. Raporty będą przekazywane Krajowemu ośrodkowi bilansowania i zarządzania emisjami (KOBiZE) w formie dokumentu elektronicznego.

Projektowana ustawa przewiduje katalog kar mających na celu zabezpieczenie prawidłowego i terminowego wykonywania obowiązków nałożonych na operatorów ustawą.

Operator podlega karze pieniężnej w wysokości 50 000 zł. jeżeli:

1) nie przekaże Krajowemu ośrodkowi raportu rocznego, albo przekaże go po terminie (art. 8 ust. 1 pkt 2- raport roczny zawierający ostateczne i zweryfikowane przez operatora dane za rok sprawozdawczy przekazywany jest w terminie do końca lutego roku następującego po roku sprawozdawczym),

2) nie złoży wniosku o utworzenie rachunku w rejestrze uprawnień do emisji (art. 5 ust. 6.),

3) nie przekaże Krajowemu ośrodkowi informacji, o których mowa w art. 13 ust. 6 (operator przekazuje do Krajowego ośrodka, w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku sprawozdawczym informacje o wielkości emisji, za którą uiścił opłatę zastępczą; wysokości uiszczonej opłaty zastępczej wraz z kopią dowodu jej wpłaty) albo przekaże je po terminie.

Natomiast, jeżeli operator nie wniesie w terminie, o którym mowa w art. 13 ust. 5 (opłatę zastępczą operator wnosi na rachunek bankowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, odrębny dla dwutlenku siarki i tlenków azotu, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku sprawozdawczym.) opłaty zastępczej, podlega karze pieniężnej w wysokości równej iloczynowi liczby brakujących uprawnień do emisji i jednostkowej stawki kary pieniężnej. Jednostkowa stawka kary pieniężnej wynosi 10 zł.

Zgodnie zapisami projektowanej ustawy do zadań KOBiZE należy prowadzenie rejestru uprawnień do emisji, zawierającego:

* wielkości roczne emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu,
* wielkości roczne produkcji energii elektrycznej brutto i produkcji energii cieplnej netto,
* roczne limity emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu i odpowiadającą tym limitom liczbę uprawnień do emisji dwutlenku siarki i emisji tlenków azotu,
* liczbę sprzedanych lub zakupionych uprawnień do emisji dwutlenku siarki lub emisji tlenków azotu oraz wielkości emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu, za którą uiszczono opłaty zastępcze i wysokość uiszczonych opłat zastępczych.

Ponadto KOBiZE ma za zadanie:

* określanie i ogłaszanie aktualizowanych co miesiąc, pułapowych wskaźników emisji dwutlenku siarki oraz tlenków azotu,
* monitorowanie funkcjonowania systemu bilansowania, w tym przeprowadzanie przeglądów, analiz i ocen jego funkcjonowania,
* opracowywanie ocen dotyczących funkcjonowania systemu bilansowania i innych analiz związanych z realizacją zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie ochrony powietrza;
* opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących funkcjonowania systemu bilansowania,
* udzielanie wyjaśnień,
* opracowywanie materiałów informacyjnych,
* prowadzenie szkoleń dotyczących funkcjonowania systemu bilansowania dla administracji rządowej i samorządowej,
* prowadzenie strony internetowej i publikowanie za jej pośrednictwem formularzy związanych z funkcjonowaniem systemu.

Proponowane regulacje prawne będą miały wpływ na sytuację gospodarczą i rozwój regionów. Dzięki sprzyjaniu oszczędności energii i paliw, a także poprawie stanu środowiska, zwłaszcza czystości powietrza, będą pozytywnie wpływały na rozwój regionów, zwłaszcza turystycznych, a także na poprawę stanu zdrowia społeczeństwa.

Projekt ustawy będzie oddziaływać na:

- producentów energii elektrycznej oraz ciepła, którzy eksploatują kotły o mocy od 50 MW. Regulacji będzie podlegało 91 obiektów (lista obiektów wymieniona w punkcie 2 Oceny Skutków Regulacji).


Źródło: Ministerstwo Środowiska