4 lipca: Dzień Niepodległości czy Dzień Nicości?

Ze względu na huczne festyny odbywające się w tym dniu na przestrzeni przeszło 5 tys. km od Kalifornii po Nowy Jork, pewnie większość przeciętnych Amerykanów jednoznacznie kojarzy 4 lipca z Dniem Niepodległości. Mawiają, że 233 lata temu zrodziły się tam „Demokracja” i „Amerykański Sen”.

Przed trzema laty 17 maja w Brukseli Parlament Europejski uchwalił najważniejsze dla branży chłodnictwa i klimatyzacji Rozporządzenie dotyczące stosowania czynników chłodniczych z grupy HFC, które determinuje funkcjonowanie sektora na „Starym Kontynencie” na co najmniej na kilka dekad. Termin 4 lipca 2009 r. wyznaczono jako dzień wprowadzenia w życie obowiązku legitymowania się certyfikatami personalnymi i firmowymi praktycznie przez wszystkich, którzy chcą mieć cokolwiek do czynienia z syntetycznymi czynnikami chłodniczymi. Do pełnego wdrożenia w życie legislacji unijnej potrzebne są jednak jeszcze polskie ustawy i szczegółowe rozporządzenia w tym zakresie. Ale to niestety wciąż pozostaje naszym „Polskim Snem”… U nas 4 lipca obwołamy więc chyba „Dniem Nicości”.
Nieco ponad miesiąc dzieli nas od tej ważnej daty, a projekt ustawy F-gazowej i nowej ustawy ozonowej jest wciąż w powijakach. Przez ostatnich kilka miesięcy, wespół z innymi organizacjami branżowymi, braliśmy udział w konsultacjach wspomnianych aktów prawnych. Podsuwaliśmy Ministerstwu Środowiska konkretne i konstruktywne propozycje. Część z nich znajduje odzwierciedlenie w aktualnej treści projektów ustaw, lecz jako wąskie gardło w postępie prac legislacyjnych wskazywany jest wręcz mityczny i wszechmocny Departament Prawny MŚ. Zapewne w dobrej wierze niezwykle skrupulatnie przygląda się tym projektom, lecz terminy gonią i dalszy zastój jest nie do przyjęcia.
W związku z tym Krajowe Forum Chłodnictwa i Fundacja PROZON wystąpiły do Ministerstwa Środowiska z oficjalnym zapytaniem o to „co, od kogo na jakiej podstawie” będzie wymagane od 4 lipca 2009 r. w kwestii certyfikacji związanej z czynnikami HFC. Czekamy na pilną formalną odpowiedź, którą bezzwłocznie zakomunikujemy naszemu środowisku oraz operatorom urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.
Przy tej sposobności warto przypomnieć, że gdy 2-3 miesiące temu zwracaliśmy władzom uwagę na uciekający czas, już wówczas prawie dla wszystkich było oczywiste, iż termin wynikający z unijnej legislacji nie zostanie w Polsce dotrzymany i że Ministerstwo będzie musiało przedłużyć ten okres przejściowy co najmniej o kilka miesięcy. Nie można bowiem wymagać F-gazowych certyfikatów personalnych, gdy wciąż nie przesądzono kto będzie mógł je wydawać, a kto będzie uprawniony do organizowania szkoleń i prowadzenia egzaminów. Operatorzy nie mogą wymagać od firm instalacyjno-serwisowych legalnego certyfikatu firmowego w zakresie F-gazów, skoro kryteria wydawania tych dokumentów nie zostały określone polską ustawą lub rozporządzeniem ministra. Władze podkreślały też, że jakiekolwiek egzaminy i certyfikaty, które pojawiłyby się przed wejściem w życie polskich szczegółowych przepisów prawnych dotyczących syntetycznych czynników chłodniczych nie mogą być uznane za spełniające wymagania tych przepisów. Logiczne to i prawdziwe, nie wartościując – czy dobre, czy złe.

Międzynarodowa konferencja EPEE i KFCh podczas Polagra-Tech 2009
W dniach 14-17 września w Poznaniu odbędzie się kolejna edycja Międzynarodowych Targów Technologii Spożywczych POLAGRA-TECH 2009 oraz Międzynarodowe Targi Wyrobów Spożywczych POLAGRA-FOOD. Na targach POLAGRA-TECH w latach nieparzystych w dwuletnim cyklu organizowany jest Salon Urządzeń Chłodniczych, Klimatyzacyjnych i Grzewczych, Salon Maszyn i Urządzeń dla Przemysłu Mięsnego oraz Salon Maszyn i Urządzeń dla Przemysłu Spożywczego.
Ze względu na fakt, że skutki globalnego kryzysu mocno dały się odczuć także firmom naszego sektora, Krajowe Forum Chłodnictwa i Międzynarodowe Targi Poznańskie uzgodniły, że kluczowym wydarzeniem branżowym tegorocznej edycji POLAGRA-TECH będzie międzynarodowa konferencja poświęcona zastosowaniu chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła w kontekście wydajności energetycznej oraz zmian klimatu. Nie zmiena to faktu, że członkowie KFCh, którzy zdecydują się zaprezentować na targach w formie stoiska zachowają wszelkie udogodnienia i przywileje, od upustu na cenę powierzchni wystawienniczej, poprzez dodatkową bezpłatną promocję w ogólnopolskich mediach oraz kanałach informacyjnych MTP, po setki darmowych zaproszeń/wejściówek dla swych klientów. Nie zabraknie też stoiska Krajowego Forum Chłodnictwa i Fundacji PROZON, które postarają się godnie reprezentować branżę. Przygotujemy specjalną ekspozycję przedstawiającą zastosowanie chłodnictwa i klimatyzacji, jak również broszury informacyjne i katalog członków KFCh.
Wspomniana międzynarodowa konferencja odbędzie się pierwszego dnia targów – 14 września 2009 r. Jest ona adresowana do wszystkich, którym powinno zależeć na efektywnym korzystaniu z dobrodziejstwa techniki chłodniczej. Do tej bardzo szerokiej grupy należą zarówno politycy i decydenci odpowiedzialni za rozwój gospodarczy i środowisko naturalne, jak i użytkownicy instalacji chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła oraz oczywiście firmy instalacyjno-serwisowe, projektanci, producenci i dystrybutorzy urządzeń przestrzegający zasad odpowiedzialnego biznesu i zrównoważonego rozwoju.

Współpraca KFCh z EPEE
Obok Krajowego Forum Chłodnictwa, głównym organizatorem konferencji na Polagra-Tech będzie Europejskie Partnerstwo na rzecz Energii i Środowiska z siedzibą w Brukseli (ang. European Partnership for Energy and the Environment, EPEE). Stowarzyszenie to zrzesza kluczowych europejskich producentów, projektantów i instalatorów urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i grzewczych. Do EPEE należą także producenci czynników chłodniczych oraz kilka organizacji branżowych, w tym znane już wszystkim Europejskie Stowarzyszenie Klimatyzacji i Chłodnictwa (AREA), które od wielu lat współpracuje z KFCh.
Misją EPEE jest promocja lepszego zrozumienia naszej branży w Unii, w celu rozwoju skutecznej ogólnoeuropejskiej polityki zmierzającej do ograniczenia oddziaływania naszych produktów na środowisko naturalne. EPEE realizuje swoją misję promując efektywność energetyczną i odpowiedzialne postępowanie z czynnikami chłodniczymi.
Członkowie stowarzyszenia są zaangażowani w podwyższanie efektywności energetycznej swych produktów oraz w zapewnienie odpowiedzialnego wykorzystywania czynników chłodniczych, mając na uwadze ich odpowiedni dobór gwarantujący optymalną wydajność i bezpieczeństwo stosowania. EPEE wspiera unijną politykę zachęcającą do stosowania bardziej wydajnych urządzeń i aktywnie uczestniczy we współtworzeniu kluczowych aktów prawnych w tym zakresie na poziomie Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego.

Koniec (urządzeń na) R22
Już tylko około 200 dni pozostało do chwili, gdy zabronione będzie stosowanie nowego R22 (HCFC) do dopełniania ubytków czynnika w instalacjach chłodniczych i klimatyzacyjnych. Począwszy od stycznia 2010 r. do końca grudnia 2014 r. dozwolony będzie jednynie obrót w pełni zregenerowanym czynnikiem R22 pochodzącym z udokumentowanego odzysku i posiadającym stosowny certyfikat jakości.
Wielokrotnie podkreślaliśmy konsekwencje tego faktu dla użytkowników instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych. W całej Europie po prostu zabraknie czynnika HCFC do serwisu. Co więcej, w związku ze zdecydowanym zwiększeniem zapotrzebowania na usługi firm branży chłodnictwa i klimatyzacji – zapewne wydłuży się czas oczekiwania na ekipę serwisową i wzrosną ceny takich usług. W katastrofalnej sytuacji znajdą się przede wszystkim przedsiębiorstwa, które dotychczas nie dbały o szczelność urządzeń, które notują poważne emisje czynnika. W razie awarii, w trudnej sytuacji mogą znaleźć się także podmioty, w których od sprawności urządzeń chłodniczych lub klimatyzacyjnych zależy ciągłość ich działalności gospodarczej. Mamy na myśli nie tylko zakłady przetwórstwa żywności i napojów, lecz także huty, rafinerie, kopalnie, zakłady energetyczne, firmy chemiczne i farmaceutyczne, a nawet banki, firmy sektora telekomunikacyjnego, medialnego i finansowego dysponujące rozbudowanymi serwerowniami komputerowymi. Problem nie ominie również obiektów użyteczności publicznej, takich jak szpitale, muzea i urzędy centralne.
Jedno jest pewno. Na wymianę R22 na ekologiczne czynniki z grupy HFC pozostało bardzo mało czasu. Chyba jest już nawet później niż „za pięć dwunasta”. Decyzję dotyczącą wyboru optymalnej opcji postępowania z dotychczasową instalacją pracującą w oparciu o czynnik HCFC należy podjąć indywidualnie dla każdego urządzenia. Najlepiej skonsultować ją z profesjonalną i rzetelną firmą monterską, np. z jednym z członków Krajowego Fourm Chłodnictwa.
Jeśli urządzenie jest wysłużone i zamortyzowane, wypada zastanowić się nad wymianą całego sprzętu na nowy i zastosować czynnik z grupy HFC, lub jeden z naturalnych nośników ciepła (amoniak, propan, izobutan, dwutlenek węgla) – ale tylko w przypadkach, w których jest to technicznie możliwe i dopuszczalne normami bezpieczeństwa. Jeśli natomiast instalacja była montowana kilka lat temu i jest w relatywnie dobrym stanie technicznym, to warto polecić jej przezbrojenie na jeden z popularnych czynników HFC. Zastosowanie czynników R404A, R507 lub R407C jest dość często praktykowane, choć wymaga wymiany niektórych elementów instalacji oraz kilkukrotnego płukania olejem syntetycznym. Natomiast retrofit na jeden z powszechnych i też już sprawdzonych zamienników typu drop-in (R417A, R419A, R422A, R422D, R424A lub R427A) jest najmniej skomplikowanym, najszybszym i najtańszym rozwiązaniem. Niestety doświadczenie dowodzi, że nie dla wszystkich instalacji – rozwiązanie to nie jest polecane w instalacjach z zalanym parownikiem.

Odzyskany czynnik chłodniczy R22 można bezpłatnie zdać w każdej z kilkudziesięciu placówek Fundatorów Fundacji PROZON, tj. firm Termo Schiessl, Linde Gaz Polska i Air Products. W tych Lokalnych Centrach Odzysku można także wypożyczyć butle z zaworami dwudrożnymi, specjalnie przeznaczonymi do szybkiego odzysku czynnika. Warto przy okazji przypomnieć, że używanie nie swoich butli (bez zgody ich właściciela) do odzysku czynników chłodniczych jest prawnie zabronione. W szczególności nie wolno napełniać brudnym gazem butli przeznaczonych do sprzedaży czystego czynnika.
Musimy również przypomnieć, że zgodnie z obowiązującym prawem – odzyskany czynnik chłodniczy przeznaczony do regeneracji nie podlega przepisom ustawy o odpadach. W przeciwnym wypadku, jeśli użytkownik urządzenia pozbywa się odzyskanego czynnika chłodniczego i nie trafia on do regeneracji – to substancja ta musi być traktowana jako odpad niebezpieczny, ze wszelkimi tego konsekwencjami: od specjalnych wymagań w odniesieniu do przewozu odpadów, poprzez konieczność uzyskania zezwolenia na wytwarzanie i transport odpadów niebezpiecznych, wystawienie karty przekazania odpadów, aż po konieczność rozliczenia się z inspekcją ochrony środowiska i urzędem marszałkowskim poprzez wypełnianie i wysłanie stosownych sprawozdań dotyczących gospodarowania odpadami.

Międzynarodowe uznanie dla Fundacji PROZON i KFCh
Po audycie przeprowadzonym w marcu br. w Fundacji PROZON przez konsultantów Globalnego Funduszu Ochrony Środowiska (GEF, Global Environment Fund), z rekomendacji polskich władz zostaliśmy zaproszeni na spotkanie „Regionalnej Sieci Ozonowej w Europie i Azji Centralnej” (tzw. „ECA Network”), której celem jest wspólne rozwiązywanie problemów związanych z wypełnianiem postanowień Protokołu Montrealskiego. Wydarzenie to jest organizowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych (UNEP – Program Ochrony Środowiska ONZ). W tegorocznym spotkaniu – obok oficjeli – po raz pierwszy wzięli udział przedstawiciele organizacji branżowych chłodnictwa i klimatyzacji, aby zainicjować współpracę między tymi organizacjami oraz aby przekazać zebrane doświadczenia krajom, które dopiero rozpoczynają proces wycofywania SZWO z użycia. Spotkanie odbyło się w Erewaniu w Armenii w drugiej połowie maja 2009 r.
Fundację PROZON reprezentował Pan Marek Wawryniuk, Przewodniczący Rady Fundacji oraz współzałożyciel PROZON-u. Na prośbę organizatorów konferencji, nasze referaty dotyczyły funkcjonowania ogólnopolskiego systemu odzysku i regeneracji czynników CFC, HCFC i HFC oraz doświadczeń z działalności Krajowego Forum Chłodnictwa jako członka Europejskiego Stowarzyszenia Klimatyzacji i Chłodnictwa (AREA).
Zaproszenie na tę międzynarodowy kongres było wyrazem zaufania i docenienia osiągnięć Fundacji PROZON i KFCh. Cieszy nas, że mamy możliwość podzielenia się naszymi dobrymi doświadczeniami oraz że nasze ponaddziesięcioletnie wysiłki są przydatne w Polsce i mogą być pomocne innym krajom.

Do przemyślenia…
Na przestrzeni kilku ostatnich dekad, dziura ozonowa spowodowana m.in. emisją substancji CFC i HCFC urosła do 27 m². Cała Unia Europejska zmieściłaby się w tej dziurze 8 razy. Pomyślmy o tym i postarajmy się nie dopuścić do emisji czynników chłodniczych. Chrońmy warstwę ozonową, bo ona chroni nas!

Opracował: Michał Dobrzyński dla Fundacji PROZON i Krajowego Forum Chłodnictwa


Krajowe Forum Chłodnictwa
biuro@forum-chlodnictwa.org.pl
www.forum-chlodnictwa.org.pl

Fundacja Ochrony Warstwy Ozonowej PROZON
prozon@prozon.org.pl
www.prozon.org.pl